Samenvatting
Samenvatting Aardrijkskunde havo5: Wereld
samenvatting onderdeel wereld (niet alle ce-stof is hierin uitgewerkt!)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1.1 Globalisering: one worldGlobalisering: het begrip
Bij aardrijkskunde bedoelen we met globalisering of mondialisering het proces waarbij op
een groot aantal terreinen de verwevenheid tussen gebieden en samenleving op de aarde
toeneemt.
toename van gemiddelde afstand waarover goederen, mensen en kapitaal zich
verplaatsen
hoe het leven van mensen wordt beïnvloed door gebeurtenissen ver weg
Het proces van globalisering heeft invloed op de inrichting en de functie van gebieden.
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door de transporttechnologie en informatietechnologie.
Transporttechnologie: om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken.
Informatietechnologie: is de technologie die het uitwisselen van informatie mogelijk
maakt.
We leven in het tijdperk van de vierde industriële revolutie. Sinds 1980 zijn drie
ontwikkelingen van belang:
1. Reis- en vervoerstijden zijn enorm gedaald, alles verloopt sneller.
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden, vooral door de toenemende
capaciteit van schepen en vliegtuigen en de komst van containers.
3. De infrastructuur rond transport en dataverkeer is enorm verbeterd.
Tijd- ruimtecompressie
Door ontdekkingsreizen in de 16e eeuw en de kolonisatie raakte gebieden in de wereld met
elkaar verweven. Na 1990 verliep dit proces op grote schaal heel snel.
Een van de motoren achter dit proces is de multinationale onderneming (worden gesteund
door de verbetering van de transport- en communicatietechnologie).
De relatieve afstand neemt tussen deze gebieden af= tijd- ruimtecompressie.
Verbeteringen van de infrastructuur neigen zich te concentreren in de best ontwikkelde
regio’s.
Met gevolg dat de tijd- ruimtecompressie in het ene gebied veel sneller verloopt dan in het
andere gebied.
, 1.2 Economische globalisering: oorzaken
Multinational: ‘Think global, act local’
Na het instorten van het communisme in de voormalige SU en het toetreden van China tot
de Wereldhandelsorganisatie (wto), is de vrijemarkteconomie het leidende economische
systeem geworden. Het vrijer worden van de wereldhandel is daardoor enorm toegenomen.
Gevolg is dat:
de productie en uitwisseling van goederen en diensten een internationale karakter
krijgen
en dat gebieden economisch steeds hechter verbonden raken
Een gunstige ligging is daarbij wel een belangrijke voorwaarde. Een gunstige ligging wordt
gebaseerd op: loon, kennisniveau, bereikbaarheid, belastingvoordelen en politieke stabiliteit.
Grenzen vervagen
Grenzen met strenge controles en invoerbeperkingen gaan slecht samen met de
globalisering. Onder invloed van de wto wordt de vrijhandel gestimuleerd. Landen schrappen
bijvoorbeeld tariefmuren (hoge importtarieven om eigen productie te beschermen) en
importquota (max importeer hoeveelheid). Een open, vrije markt wordt het eerst gevormd
binnen grote handelsblokken zoals NAFTA (Canada, VS en México) en de EU. Je zag al
eerder dat deze vrijhandel de wereldhandel en de uitwisseling van goederen sterk heeft
bevorderd. Toch zie je dat landen en handelsblokken in tijden van een economische crisis
onmiddellijk protectionistische maatregelen treffen, bedoeld om de eigen economie af te
schermen tegen de buitenlandse concurrentie.
De productieketen wordt uitgerekt
Vroeger werd een product helemaal gemaakt in 1 bedrijf, tegenwoordig is dat veel minder.
Arbeidsintensieve delen van het proces worden bijvoorbeeld in lagelonenlanden uitgevoerd.
Het gevolg is dat de productieketen (route die wordt afgelegd door producten) wordt
verspreid over een groot gebied. En dat een groot deel van de wereldhandel vindt plaats
tussen de verschillende onderdelen van de multinational. Daardoor zijn de handel en het
vervoer veel sneller gegroeid dan de productie. Mno’s spreiden wereldwijd productie en
research, maar ze zoeken ook internationale afzetmarkten.
Brazilië, Rusland, India, China: BRIC-landen
, 1.3 Economische globalisering: gevolgen
De triade bedreigd?
Als je de internationale goederen- en kapitaalstromen bekijkt, zie je dat deze vooral verloopt
tussen drie economische kerngebieden in de wereld: Noord-Amerika, de EU en Japan.
Deze drie beheersen de wereldeconomie en worden de triade genoemd. Maar hun
mondiale netwerk wordt bedreigd. De invloed van landen in de semiperiferie neemt toe.
Vooral in Azië. In dat verband wordt er wel van een global shift gesproken.
Tegenwoordig verdwijnen in de westerse landen naast onderdelen van de maakindustrie ook
‘witteboorden banen’ naar goedkopere, vooral Aziatische landen.
De ruimtelijke gevolgen van globalisering
Geografische gevolgen van deze snelle globalisering (5):
Na 1980 ontstaat een nieuwe internationale arbeidsverdeling. Deze verdeling laat
grofweg zien welke taken (grondstoffenleverancier, industrieel productiecentrum,
dienstverlener) elk deel van het wereldsysteem voor zijn rekening neemt.
Door verplaatsing van een deel van de maakindustrie vanuit het centrum naar de
semi periferie en de periferie, verschuift dit ruimtelijk patroon. Landen zoals India,
Vietnam en Indonesië vormen aantrekkelijke vestigingsplaats voor multinationals.
Het verschil in loon is het belangrijkste oorzaak voor dit proces.
Naast het verplaatsen van de maakindustrie naar de (semi)periferie, proberen mno’s
ook regionale en nationale markten in deze gebieden te veroveren. Een bedrijf als
IKEA verplaats niet alleen hele productieafdelingen naar China, maar zet er
tegelijkertijd een keten van winkels op.
Van uitschuiven naar doorschuiven. De locatie van bedrijven wordt steeds sneller
aangepast aan de gewijzigde regionale of lokale situatie. In Azië hoppen bedrijven
van landen waar de lonen en belastingen stijgen, naar gebieden die nog goedkoper
zijn. Na 2015 keren sommige fabrieken overigens ook weer terug naar de westerse
landen. Het gaat vooral om bedrijven die hun goederen snel op de markt willen
brengen zoals modegevoelige kleding of sportschoenen (deze terugkeer gaat vaak
samen met robotisering van de productie, de banen keren dus niet echt terug).
Mno’s beperken zich steeds meer tot hun core business. Alle andere activiteiten
worden afgestoten en zo nodig ingehuurd. Zo werken vrijwel alle grote westerse
kledingmerken in Bangladesh met een netwerk van onderaannemers.
Globalisering is tot in de uithoeken van de wereld merkbaar. Als de spanningen in het
Midden-Oosten oplopen, stijgt niet alleen de benzineprijs aan de pomp in Utrecht
maar ook in Chicago en Lima.
Economische globalisering leidt vaak tot grotere sociale en regionale ongelijkheid.
Meedoen of niet?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Meijertje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72964 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen