Filosofie in Actie (FiA) 2.1 – Uit de Ivoren toren. Wetenschap als mensenwerk
Leesvragen dag 1 2
Leesvragen dag 2 5
Leesvragen dag 3 8
College dag 1 11
College dag 2 18
College dag 3 23
Interactiecollege Latour 28
1
,Leesvragen dag 1
1. Wat bedoelt Kuhn met het begrip “paradigma”? Wees precies in je uitleg.
Een groep wetenschappers verricht onderzoek binnen de grenzen van een
paradigma. Zo’n paradigma kan beschouwd worden als het uitgangspunt van zo’n
wetenschappelijke groep en legt als het ware het werkterrein vast. Dit type
wetenschap wordt ‘normal science’ genoemd (Koningsveld, 2010)
2. Waarom noemt Kuhn paradigma’s “incommensurabel” (Kuhn 1970
[1962]:112)?
Paradigma’s kunnen niet onderling worden vergeleken met elkaar, ze zijn
incommensurabel (onderling onmeetbaar).
Ze zijn gelijkwaardig, de ene is niet beter, het heeft gewoonweg een ander
uitgangspunt.
Twee mensen kunnen naar hetzelfde kijken, maar iets heel anders zien.
Bijvoorbeeld wanneer men een bril ontvangt waar ze onderste boven van gaan zien/
Eerst moeten ze eraan wennen, maar vervolgens past men zich aan en wordt het
zicht weer normaal nieuw paradigma.
Als je eenmaal overtuigd bent van het ene paradigma, dan kan je het andere
paradigma niet meer geloven. Bijvoorbeeld wanneer je hebt ingezien dat de aarde
rond is, kan je niet meer geloven dat de aarde plat is.
Een ander paradigma is een andere wereld met een andere taal, waardoor het
niet vergelijkbaar en onbegrijpbaar is
‘Een lange periode van betrekkelijke rust wordt door Kuhn ‘normale wetenschap’
genoemd, terwijl een korte periode van stormachtige ontwikkeling
een revolutie genoemd wordt. Na deze revolutie is de wetenschap volgens Kuhn
totaal veranderd; de maatstaven of paradigma’s zijn veranderd. Omdat na
paradigmaverschuiving nieuwe maatstaven bij ouder worden gevoegd, is er geen
gemeenschappelijke maat meer en kan er geen logische dwingende reden gegeven
worden om te kiezen tussen twee theorieën. Dit is het principe van
de incommensurabiliteitsthese.’
https://nl.wikipedia.org/wiki/Incommensurabiliteit_(wetenschapsgeschiedenis)
3. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de psychologische
‘gestalt switch’ die Kuhn beschrijft en paradigmawisselingen in de
wetenschap?
Neem bijvoorbeeld het plaatje met het eend en het konijn, dit is gestalt switch
Overeenkomsten:
- Men kan niet twee verschillende van elke soort tegelijk zien
Verschillen:
- Bij een paradigmaswitch kan je niet zo snel terug naar een vorig paradigma
dan bij gestalt switch. Bij gestalt switch gaat dit veel sneller
- Om van paradigma te wisselen duurt veel langer dan bij gestalt switch
- Bij paradigma valt niet te communiceren, er is sprake van twee verschillende
talen. Bij gestalt switch kan je wel uitleggen.
2
, o Externe autoriteit kan bij gestalt switch uitleggen wat de waarheid is,
terwijl bij paradigmawisselingen het onduidelijk is en niemand de
waarheid weet (Kuhn, 1962)
4. Wat verandert er volgens Kuhn in een paradigmawisseling, de interpretatie
van observaties of de observaties zelf? Leg uit, gebruik daarbij een
voorbeeld uit de tekst.
Lavoisier zag zuurstof, terwijl Priestley dit zal als ontheemde lucht en andere
helemaal niks zagen. Doordat Lavoisier zuurstof ontdekt had, veranderde zijn kijk op
heel veel dingen. De vraag was of deze mannen echt verschillende dingen hebben
gezien of dat ze het verschillend interpreteren. De switch van ontheemde lucht naar
zuurstof komt niet door verschil in interpretatie. Een wetenschapper kijkt na een
switch naar hetzelfde object, maar vind ze totaal veranderd in veel van de details.
Interpretaties komen voort uit een paradigma.
De interpretaties veranderen dus inderdaad, maar ook de data zelf en de
observaties zelf veranderen. Terwijl de meeste mensen denken dat alleen
interpretaties veranderen. (Kuhn, 1962)
Beide veranderen, doordat je op een andere manier gaat kijken, ga je andere dingen
observeren.
5. Wat bedoelt Kuhn als hij schrijft: “when paradigms change, the world itself
changes with them” (Kuhn 1970 [1962]:111)?
Wanneer paradigma’s veranderen, kijkt en ziet men dingen ook anders. De data
verandert als het ware mee. Na een paradigmawisseling werken wetenschappers in
een compleet nieuwe wereld, met andere data, waar weer andere interpretaties uit
voorkomen (Kuhn, 1962).
6. Tekst Koningsveld: Hoe komt een wetenschappelijke revolutie tot stand?
Hoe verloopt het proces van het ene paradigma naar het andere?
Wetenschappers stellen hun paradigma niet meer ter discussie, maar werken juist
binnen deze grenzen. Dit type wetenschap wordt normale wetenschap genoemd, in
de zin dat het binnen het uitgangspunt van de discipline wordt verricht. Er is geen
sprake van een continue groei van onze kennis, maar een ontwikkeling waarin
revolutionaire breuken zitten.
Normale wetenschap is het onderzoek dat binnen de grondlijnen van een
paradigma wordt verricht door een groep mensen, die dit paradigma aanhangt of erin
gelooft. Zo’n wetenschappelijke groep bemant een wetenschappelijke discipline. De
leden van de groep hebben allen een soortgelijke scholing gehad. Via hun opleiding
zijn ze zo gevormd, dat zij op hun specialistisch gebied effectief kunnen
samenwerken en vooruitgang in het onderzoek kunnen boeken. Als de discussie zich
echter verplaatst naar de grenzen van het heersende paradigma of over die grenzen
heen, dan is de verwarring groot en laaien de emoties gemakkelijk op
Vier onderdelen van een paradigma:
- De vakwetenschappelijke theorieën van de groep
o Hiermee worden de grondbegrippen vastgelegd van de vaktaal, die
door de betreffende groep wordt gesproken
- De filosofische vooronderstellingen
3
Leesvragen dag 1 2
Leesvragen dag 2 5
Leesvragen dag 3 8
College dag 1 11
College dag 2 18
College dag 3 23
Interactiecollege Latour 28
1
,Leesvragen dag 1
1. Wat bedoelt Kuhn met het begrip “paradigma”? Wees precies in je uitleg.
Een groep wetenschappers verricht onderzoek binnen de grenzen van een
paradigma. Zo’n paradigma kan beschouwd worden als het uitgangspunt van zo’n
wetenschappelijke groep en legt als het ware het werkterrein vast. Dit type
wetenschap wordt ‘normal science’ genoemd (Koningsveld, 2010)
2. Waarom noemt Kuhn paradigma’s “incommensurabel” (Kuhn 1970
[1962]:112)?
Paradigma’s kunnen niet onderling worden vergeleken met elkaar, ze zijn
incommensurabel (onderling onmeetbaar).
Ze zijn gelijkwaardig, de ene is niet beter, het heeft gewoonweg een ander
uitgangspunt.
Twee mensen kunnen naar hetzelfde kijken, maar iets heel anders zien.
Bijvoorbeeld wanneer men een bril ontvangt waar ze onderste boven van gaan zien/
Eerst moeten ze eraan wennen, maar vervolgens past men zich aan en wordt het
zicht weer normaal nieuw paradigma.
Als je eenmaal overtuigd bent van het ene paradigma, dan kan je het andere
paradigma niet meer geloven. Bijvoorbeeld wanneer je hebt ingezien dat de aarde
rond is, kan je niet meer geloven dat de aarde plat is.
Een ander paradigma is een andere wereld met een andere taal, waardoor het
niet vergelijkbaar en onbegrijpbaar is
‘Een lange periode van betrekkelijke rust wordt door Kuhn ‘normale wetenschap’
genoemd, terwijl een korte periode van stormachtige ontwikkeling
een revolutie genoemd wordt. Na deze revolutie is de wetenschap volgens Kuhn
totaal veranderd; de maatstaven of paradigma’s zijn veranderd. Omdat na
paradigmaverschuiving nieuwe maatstaven bij ouder worden gevoegd, is er geen
gemeenschappelijke maat meer en kan er geen logische dwingende reden gegeven
worden om te kiezen tussen twee theorieën. Dit is het principe van
de incommensurabiliteitsthese.’
https://nl.wikipedia.org/wiki/Incommensurabiliteit_(wetenschapsgeschiedenis)
3. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de psychologische
‘gestalt switch’ die Kuhn beschrijft en paradigmawisselingen in de
wetenschap?
Neem bijvoorbeeld het plaatje met het eend en het konijn, dit is gestalt switch
Overeenkomsten:
- Men kan niet twee verschillende van elke soort tegelijk zien
Verschillen:
- Bij een paradigmaswitch kan je niet zo snel terug naar een vorig paradigma
dan bij gestalt switch. Bij gestalt switch gaat dit veel sneller
- Om van paradigma te wisselen duurt veel langer dan bij gestalt switch
- Bij paradigma valt niet te communiceren, er is sprake van twee verschillende
talen. Bij gestalt switch kan je wel uitleggen.
2
, o Externe autoriteit kan bij gestalt switch uitleggen wat de waarheid is,
terwijl bij paradigmawisselingen het onduidelijk is en niemand de
waarheid weet (Kuhn, 1962)
4. Wat verandert er volgens Kuhn in een paradigmawisseling, de interpretatie
van observaties of de observaties zelf? Leg uit, gebruik daarbij een
voorbeeld uit de tekst.
Lavoisier zag zuurstof, terwijl Priestley dit zal als ontheemde lucht en andere
helemaal niks zagen. Doordat Lavoisier zuurstof ontdekt had, veranderde zijn kijk op
heel veel dingen. De vraag was of deze mannen echt verschillende dingen hebben
gezien of dat ze het verschillend interpreteren. De switch van ontheemde lucht naar
zuurstof komt niet door verschil in interpretatie. Een wetenschapper kijkt na een
switch naar hetzelfde object, maar vind ze totaal veranderd in veel van de details.
Interpretaties komen voort uit een paradigma.
De interpretaties veranderen dus inderdaad, maar ook de data zelf en de
observaties zelf veranderen. Terwijl de meeste mensen denken dat alleen
interpretaties veranderen. (Kuhn, 1962)
Beide veranderen, doordat je op een andere manier gaat kijken, ga je andere dingen
observeren.
5. Wat bedoelt Kuhn als hij schrijft: “when paradigms change, the world itself
changes with them” (Kuhn 1970 [1962]:111)?
Wanneer paradigma’s veranderen, kijkt en ziet men dingen ook anders. De data
verandert als het ware mee. Na een paradigmawisseling werken wetenschappers in
een compleet nieuwe wereld, met andere data, waar weer andere interpretaties uit
voorkomen (Kuhn, 1962).
6. Tekst Koningsveld: Hoe komt een wetenschappelijke revolutie tot stand?
Hoe verloopt het proces van het ene paradigma naar het andere?
Wetenschappers stellen hun paradigma niet meer ter discussie, maar werken juist
binnen deze grenzen. Dit type wetenschap wordt normale wetenschap genoemd, in
de zin dat het binnen het uitgangspunt van de discipline wordt verricht. Er is geen
sprake van een continue groei van onze kennis, maar een ontwikkeling waarin
revolutionaire breuken zitten.
Normale wetenschap is het onderzoek dat binnen de grondlijnen van een
paradigma wordt verricht door een groep mensen, die dit paradigma aanhangt of erin
gelooft. Zo’n wetenschappelijke groep bemant een wetenschappelijke discipline. De
leden van de groep hebben allen een soortgelijke scholing gehad. Via hun opleiding
zijn ze zo gevormd, dat zij op hun specialistisch gebied effectief kunnen
samenwerken en vooruitgang in het onderzoek kunnen boeken. Als de discussie zich
echter verplaatst naar de grenzen van het heersende paradigma of over die grenzen
heen, dan is de verwarring groot en laaien de emoties gemakkelijk op
Vier onderdelen van een paradigma:
- De vakwetenschappelijke theorieën van de groep
o Hiermee worden de grondbegrippen vastgelegd van de vaktaal, die
door de betreffende groep wordt gesproken
- De filosofische vooronderstellingen
3
