Samenvatting Toolkit Mediation (Hoofdstuk 1-4 6, van deel IV)

Samenvatting Toolkit Mediation (blok B)
Schonewille, M.A. (2018). Toolkit Mediation: Resultaat bereiken als mediator, manager, mediation
advocate en onderhandelaar (4e herziene druk). De Haag: Boom juridisch.

Inhoud
Deel IV Hoofdstuk 1-4
Deel IV Hoofdstuk 6


Deel IV: Hoofdstuk 1 Impasses effectief doorbreken (pagina 343-349)
1.1 Kenmerken van een impasse
Impasse kan zich uiten in: geen stap vooruit maken, niet tot overeenstemming komen, communicatie die
ongecoördineerd en moeizaam verloopt, emoties die te hoog oplopen, terugkerende argumenten/thema’s en
hardnekkige weerstand tegen jou of het proces.
1.2 Oorzaken van een impasse
 communicatie: de impasse ontstaat doordat partijen onvoldoende effectief kunnen communiceren.
Voorbeelden: niet kunnen/willen luisteren, beide partijen hebben andere informatie of gaan uit van andere
aannames (ladder of inference).
 relatie: ontstaan vaak in langdurige relaties (bijvoorbeeld door disfunctionele communicatiepatronen).
 financieel: hangen veelal samen met een ‘fixed pie assumption’: partijen gaan ervan uit dat er maar een
beperkte hoeveelheid te verdelen is, dus hoe meer de een krijgt, hoe minder er voor de ander overblijft.
 juridisch: ontstaan bijvoorbeeld door andere verwachting van het antwoord op de vraag of iedereen zich
aan de voorgeschreven regels of procedures heeft gehouden of door een andere interpretatie van de
rechtspraak.
 emoties: ontstaan doordat een partij wordt overheerst door emoties en daarom niet meer naar optie kan
kijken.
 wantrouwen: partijen denken meestal dat de ander niet te goeder trouw handelt en dus niet te vertrouwen
is (heeft veel te maken met perspectief en interpretatie)
1.3 Technieken en methoden
1.3.1 Tussenevaluatie van het mediationproces
In fase nul en is het begin van fase 1 van de mediation (voorbereiding en opening)
 Is er sprake van balans en neutraliteit? Is voldoende aandacht besteed aan de machtsbalans?
 Heeft mediator een psychologisch contract opgebouwd met partijen en voldoende vertrouwen gewekt?
 Is er weerstand bij partijen of partijadviseurs?
 Zijn spelregels duidelijk afgesproken en worden deze gehandhaafd?
 Nemen de relevante partijen deel aan de mediation? Zijn er meer partijen betrokken die niet aan tafel
zitten?
 Is duidelijk hoe het zit met volmachten en wie is de achterban?
 Is er een regiegesprek met de advocaten geweest?

In fase 1 en het begin van fase 2: openingsstatements en eerste uitwisseling tussen partijen en inventarisatie
 Voldoende tijd voor beide partijen om eigen uiteenzetten te geven?
 Heeft mediator uiteenzetting juist samengevat? Zijn alle belangrijke thema’s aan de orde geweest? Is de
onderhandelingsagenda neutraal en voor beide partijen evenwichtig?
 Duidelijkheid over wat elke partij verwacht van mediation? Neemt men vrijwillig deel aan de mediation?

Pagina | 1

, In fase 2: de exploratie
 Is communicatie tussen partijen op gang gekomen?
 Is duidelijk wat de blocking issue is? Wat zijn de conflictoorzaken?
 Is er verzet bij partijen en hoe heb jij als mediator invloed op de eventuele weerstand?
 Is bij onderhandelaars begrip voor perspectief en intenties van de ander ontstaan? Heb je als mediator oog
voor psychologische processen?
 Zijn alle (achterliggende) belangen en vraagpunten besproken?
 Ben je adequaat om gegaan met emoties (normaliseren zonder te bagatelliseren)?

In fase 3: genereren van opties en onderhandeling
 Voldoende aandacht besteed aan machtsbalans en empowerment van partijen?
 Zijn er nog andere opties? Hebben beide partijen bijgedragen aan het zoeken naar mogelijke oplossingen?
 Komen opties tegemoet aan alle subjectieve criteria?

In fase 4 en 5: overeenstemming bereiken, afsluiting en afstemmen met de achterban
 Is mediator eigenlijk een (niet-)bindend adviseur geworden die eigen oplossing probeert op te leggen?
 Is een van partijen bang voor gezichtsverlies? Is gekeken om dit zoveel mogelijk te beperken?
 Is er sprake van achterbanproblematiek? Zijn er voldoende objectieve criteria om resultaat voor achterban
acceptabel te maken?
Als het resultaat van je evaluatie is dat je bepaalde dingen hebt overgeslagen, kan je het beste die fasen herhalen.

1.3.2 Technieken
Impasses door personen
 Hercontextualiseren: taalgebruik van betrokken wat voortgang belemmert, positief/neutraal of in een
belang reframen.
 Reflecteert op de voortgang: bijvoorbeeld partijen laten inventariseren wat tot dat toe is besproken en
bereikt.
 De spelers of de locatie veranderen: vertegenwoordigers van partijen veranderen is niet altijd mogelijk
(bijv. scheidingsmediation). Hierbij kan het helpen om de mediation te verplaatsen naar een andere locatie
of een wandeling te maken.
 Veranderen van het spel en de spelregels
 Maak emoties hanteerbaar zonder deze te bagatelliseren, door te normaliseren
 Laat de aanwezigen naar elkaar luisteren door te parafraseren
 Probeer communicatiepatronen te veranderen
 Ga na of er voor een betrokkene gezichtsverlies dreigt: dit kan ook goed worden vastgesteld in een
caucus.
 Doe niets of pleeg een paradoxale interventie: wanneer dit een goede interventie is, hangt mede af van
de fase waarin de mediation zit.
 Caucus
 Stoppen met de mediation: als partijen echt niet willen of kunnen bewegen.

Impasses over de inhoud
 Structureer het mediationproces en fractioneer de geschilpunten
 Maak een onderhandelingsagenda

Pagina | 2