Handelingsgericht werken - Pameijer (samenvatting)

HANDELINGSGERICHT WERKEN
S AMENWERKEN AAN SCHOOLSUCCES – P AMEIJER


HOOFSTUK 2: UITGANGSPUNTEN HANDELINGSGERICHT WERKEN


2.1 INLEIDING
 Het doel van handelingsgericht werken is de kwaliteit van het onderwijs en de
leerlingbegeleiding te verbeteren
 Het is een ideaal model, waarbij het nastreven van de werkwijze erg belangrijk is

2.2 HGW IS DOELGERICHT
 Ambitieuze doelen en effectieve feedback zijn belangrijke kenmerken van goed
onderwijs (Hattie, 2013)
 Hoge verwachtingen voor taal, lezen, rekenen, werkhouding, leren-leren en
sociaal-emotioneel functioneren bevorderen de kwaliteit van het onderwijs
 Daarbij is het belangrijk de doelen zo SMARTI mogelijk op te stellen (I staat voor
inspiratie)
 Het visualiseren van de doelen en vooruitgang is zeer effectief en geeft leerlingen
grip op het leerproces + docenten zicht op de impact van hun aanpak
 Betrek leerlingen ook bij het opstellen en visualiseren van de doelen en de
vooruitgang

Voorbeeld: Doelen voor een groepje
Drie kinderen proberen samen een kasteel van blokken te bouwen, maar de
samenwerking verloopt niet goed. De juf is het zat en geeft ze de volgende opdracht:
“Jullie gaan met z’n drieën een kasteel bouwen. Hier hebben jullie drie voorbeelden,
kies er maar één uit die jullie gaan bouwen. Jullie hebben tien minuten de tijd. Over
vijf minuten kom ik kijken hoe het gaat”. Als de juf na vijf minuten komt kijken zijn ze
al op de helft. “Jullie hebben nog vijf minuten, denken jullie dat het gaat lukken om
het kasteel af te krijgen?” Als de tijd om is, staat er een prachtig kasteel, gebouwd
door samenwerking.

2.3 HET GAAT OM WISSELWERKING EN AFSTEMMING
 Kinderen ontwikkelen zich niet in isolement, maar in interactie met hun omgeving
(leerkracht, ouders, peuterspeelzaal, etc.)
 Met deze interactie beïnvloed de omgeving zichzelf indirect ook weer
 Het gaat dus om wederzijdse interactie
 Zowel de leerlingen als docenten willen een goede relatie met elkaar hebben en
zich competent + autonoom voelen
 Ongunstige factoren in het kind zelf en/of de omgeving kunnen de ontwikkeling
van het kind beïnvloeden
 Deze risicofactoren verhogen het risico op een problematische ontwikkeling
 Samenwerking tussen school en ouders zorgt voor een verbetering van de
leerprestaties, het sociaal-emotionele functioneren en de werkhouding

,  Hierbij is het belangrijk dat er sprake is van een match in de aanpak van een
leerkracht of ouder, zodat deze aansluit op de behoeften van het kind
 Deze afstemming is heel belangrijk, want hoe zwakker de match, hoe meer
problemen de leerling, leerkracht en ouders ervaren

Voorbeeld: Impact van wisselwerking
 Shirly (groep 8) zat altijd in een klas waarin ze geaccepteerd werd, maar zit nu in
een klas waar ze gepest word.
 Kevin (groep 4) heeft behoefte aan structuur en voorspelbaarheid, de meester
van groep 3 gooide het programma regelmatig om, waar hij niet mee om kon
gaan. Nu in groep 4 heeft Kevin een meeste die hem van te voren informeert
zodat hij kan wennen aan het idee.

2.4 ONDERWIJSBEHOEFTEN STAAN CENTRAAL
 Goed onderwijs stemt af op de overeenkomsten en verschillen van de groep
 Daarbij is het belangrijk om het probleemgericht denken om te buigen tot
oplossingsgericht handelen
 Het is daarbij belangrijk dat het onderwijs aansluit op de mogelijkheden, talenten
en onderwijsbehoeften van de kinderen
 Het ene kind heeft meer behoefte aan bevestiging dan het andere kind
 Hierbij is het belangrijk om niet te kijken naar wat een kind heeft (bijv. dyslexie,
ASS of ADHD)  maar naar wat het kind nodig heeft om….
 Hiermee verschuift de aandacht van het probleem naar de gewenste aanpak
 Je beschrijft het probleem kort en gaat dan uitgebreid over op het doel en de
behoeften
 Bij het in kaart brengen van deze onderwijsbehoeften is het belangrijk om de
kennis en ervaringen van alle betrokkenen te benutten, deze informatie is
namelijk heel waardevol

Voorbeeld: Onderwijsbehoeften
 Maaike heeft moeite met het plannen van haar werkstuk en maakt veel
spellingsfouten.
 Doel: Zij kan met een planning een werkstuk maken over de dolfijn, het werkstuk
heeft een logische opbouw en spellingsfouten ontbreken.
 Haar onderwijsbehoeften: Maaike heeft een leerkracht nodig die samen een
indeling maakt van haar werkstuk en een laptop die de spellingsfouten kan
corrigeren.

2.5 LEERKRACHTEN MAKEN HET VERSCHIL, OUDERS DOEN ER
EVENZEER TOE
 Leerkrachten maken het onderwijs passend en ouders ondersteunen dat
 Effectieve leerkrachten behandelen niet alle kinderen hetzelfde  maar
gebruiken verschillende aanpakken bij verschillende kinderen
 Onderwijsondersteunend gedrag van ouders bevat drie aspecten:
 Betrokkenheid van de ouders bij het onderwijs aan hun kind  interesse
tonen voor het schoolwerk, vragen naar schoolprestaties etc.
 Supervisie door ouders  toezicht op het gedrag en het gedrag
begeleiden