Leerdoelen Medisch Handelen OP1.3
MED_stud_1_OP_1.3_degeneratie
Screening – Rode vlaggen
- Constante & hevige pijn, bijzonder in de nacht. Met nachtelijke pijn wordt bedoeld dat de patiënt
wakker wordt van de pijn (night awakening pain). Dit is anders dan ’s nachts gewoon wakker worden
en dan pijn hebben. Mogelijke oorzaak: Neoplasma (nieuw-weefsel > kanker) en acute blessure van
het bewegingsapparaat.
- Onverklaarbaar gewichtsverlies. Mogelijke oorzaak: Neoplasma.
- Algehele malaise (moe/duizelig/koorts) Mogelijke oorzaak: Neoplasma.
- Moeite met evenwicht en coördinatie (afwijkend gangpatroon) Mogelijke oorzaak: Ruggenmerg of
CZS letsel.
- Nachtelijk zweten. Mogelijke oorzaak: systemische infecties.
- Kortademigheid. Mogelijke oorzaak: cardiovasculaire en/of pulmonaire dysfuncties en astma.
Degeneratie – Botten
De botten worden dunner en zwakker als normaal onderdeel van het ouder worden.
Osteopenie: Vermindering van botmassa; begint tussen de leeftijd van 30 en 40. De mate van
osteoblast activiteit neemt af. Terwijl de osteoclasten activiteit gelijk blijft.
Osteoporose: Wanneer de afname van botmassa zo ver gevorderd is dat de normale functie niet
meer mogelijk is. De fragile botten kunnen makkelijk breken wanneer er druk op komt wat jonge
mensen makkelijk kunnen tolereren. Komt het meeste voor bij vrouwen, risico bij pré-menopauze.
Ontstaat dus zonder groot trauma:
Vb. een heupfractuur bij een 90-jarige door simpelweg proberen te gaan staan.
Vb. In de wervelkolom ontstaan compressie fractuur. Soort knak > tintelingen.
Osteoporose kan zich ook ontwikkelen als secundair effect door kanker. Kanker van beenmerg,
borsten of andere weefsels releasen een chemische stof genaamd osteo-clast activating factor.
Door axiale druk op je botten worden de osteoblasten geactiveerd waardoor de botdichtheid beter
wordt. Bewegen is dus belangrijk want tussen je 30e en 40e neemt het aantal osteoblasten af.
Degeneratie – Gewrichten
Reuma: Een algemene term voor pijn en stijfheid die van invloed is op het bewegingsapparaat.
Artrose: Betekent gewrichtsontsteking, en omvat alle reumatoïde ziektes die van invloed zijn op
synoviale gewrichten. Artrose impliceert altijd schade aan het gewrichtskraakbeen, hoewel de
specifieke oorzaak kan verschillen. Oorzaken kunnen zijn; bacteriële of virale infectie, blessure aan
het gewricht, afgenomen viscositeit of te kort aan synoviaal vloeistof, metabolisme problemen, of
ernstige fysieke stress. De meest bekende vorm van artrose is osteoartrose ook wel bekend als
degeneratieve artrose = Degenerative Joint Disease. De oppervlakte wordt ruwer en dunner.
Reumatoïde artritis (RA): Is een Auto-immuunziekte: Een ontstekingsreactie tegen het eigen
lichaamsweefsel. Jicht/kristal artritis; vorming van kristallen in het synoviaal vocht van de gewrichten.
Degeneratie – Spieren
Skeletspiervezels worden smaller in diameter door de afname van het aantal myofibrillen.
Minder ATP, CP en glycogeen reserves en minder myoglobine.
Fibrose: Toename van vezelig bindweefsel. Door fibrose wordt de spier minder elastisch en wordt de
circulatie en bewegingen beperkt.
Algehele effect: minder spieromvang, kracht, uithoudingsvermogen, snel vermoeid, traag herstel.
, Degeneratie – Zenuwstelsel
Veelvoorkomende leeftijd-gerelateerde anatomische veranderingen in het zenuwstelsel;
Hersengrootte en gewicht ↓ Door een vermindering in volume van de hersencortex. De gyri zijn
smaller en de sulci breder bij ouderen.
Aantal neurons ↓
Bloedcirculatie naar de hersenen ↓ Vet hoopt op in de wand van bloedvaten: anteriosclerosis.
Verandering in de organisatie van synapsen in de hersenen Minder neurotransmitter productie.
Intra- en extracellulaire verandering in de CZS-neurons
MED_stud_1_OP_1.3_degeneratie
Screening – Rode vlaggen
- Constante & hevige pijn, bijzonder in de nacht. Met nachtelijke pijn wordt bedoeld dat de patiënt
wakker wordt van de pijn (night awakening pain). Dit is anders dan ’s nachts gewoon wakker worden
en dan pijn hebben. Mogelijke oorzaak: Neoplasma (nieuw-weefsel > kanker) en acute blessure van
het bewegingsapparaat.
- Onverklaarbaar gewichtsverlies. Mogelijke oorzaak: Neoplasma.
- Algehele malaise (moe/duizelig/koorts) Mogelijke oorzaak: Neoplasma.
- Moeite met evenwicht en coördinatie (afwijkend gangpatroon) Mogelijke oorzaak: Ruggenmerg of
CZS letsel.
- Nachtelijk zweten. Mogelijke oorzaak: systemische infecties.
- Kortademigheid. Mogelijke oorzaak: cardiovasculaire en/of pulmonaire dysfuncties en astma.
Degeneratie – Botten
De botten worden dunner en zwakker als normaal onderdeel van het ouder worden.
Osteopenie: Vermindering van botmassa; begint tussen de leeftijd van 30 en 40. De mate van
osteoblast activiteit neemt af. Terwijl de osteoclasten activiteit gelijk blijft.
Osteoporose: Wanneer de afname van botmassa zo ver gevorderd is dat de normale functie niet
meer mogelijk is. De fragile botten kunnen makkelijk breken wanneer er druk op komt wat jonge
mensen makkelijk kunnen tolereren. Komt het meeste voor bij vrouwen, risico bij pré-menopauze.
Ontstaat dus zonder groot trauma:
Vb. een heupfractuur bij een 90-jarige door simpelweg proberen te gaan staan.
Vb. In de wervelkolom ontstaan compressie fractuur. Soort knak > tintelingen.
Osteoporose kan zich ook ontwikkelen als secundair effect door kanker. Kanker van beenmerg,
borsten of andere weefsels releasen een chemische stof genaamd osteo-clast activating factor.
Door axiale druk op je botten worden de osteoblasten geactiveerd waardoor de botdichtheid beter
wordt. Bewegen is dus belangrijk want tussen je 30e en 40e neemt het aantal osteoblasten af.
Degeneratie – Gewrichten
Reuma: Een algemene term voor pijn en stijfheid die van invloed is op het bewegingsapparaat.
Artrose: Betekent gewrichtsontsteking, en omvat alle reumatoïde ziektes die van invloed zijn op
synoviale gewrichten. Artrose impliceert altijd schade aan het gewrichtskraakbeen, hoewel de
specifieke oorzaak kan verschillen. Oorzaken kunnen zijn; bacteriële of virale infectie, blessure aan
het gewricht, afgenomen viscositeit of te kort aan synoviaal vloeistof, metabolisme problemen, of
ernstige fysieke stress. De meest bekende vorm van artrose is osteoartrose ook wel bekend als
degeneratieve artrose = Degenerative Joint Disease. De oppervlakte wordt ruwer en dunner.
Reumatoïde artritis (RA): Is een Auto-immuunziekte: Een ontstekingsreactie tegen het eigen
lichaamsweefsel. Jicht/kristal artritis; vorming van kristallen in het synoviaal vocht van de gewrichten.
Degeneratie – Spieren
Skeletspiervezels worden smaller in diameter door de afname van het aantal myofibrillen.
Minder ATP, CP en glycogeen reserves en minder myoglobine.
Fibrose: Toename van vezelig bindweefsel. Door fibrose wordt de spier minder elastisch en wordt de
circulatie en bewegingen beperkt.
Algehele effect: minder spieromvang, kracht, uithoudingsvermogen, snel vermoeid, traag herstel.
, Degeneratie – Zenuwstelsel
Veelvoorkomende leeftijd-gerelateerde anatomische veranderingen in het zenuwstelsel;
Hersengrootte en gewicht ↓ Door een vermindering in volume van de hersencortex. De gyri zijn
smaller en de sulci breder bij ouderen.
Aantal neurons ↓
Bloedcirculatie naar de hersenen ↓ Vet hoopt op in de wand van bloedvaten: anteriosclerosis.
Verandering in de organisatie van synapsen in de hersenen Minder neurotransmitter productie.
Intra- en extracellulaire verandering in de CZS-neurons
