Colleges orthopedagogiek
Orthopedogagiek
1. We starten met een inleiding op het onderscheid tussen pedagogiek en
orthopedagogiek.
Wat is opvoeden?
Als je naar dit plaatje kijkt, waar denk je dan aan in het kader van opvoeden?
Opvoeden is functioneel: doelgericht invloed uitoefenen (het kind iets willen leren, iets
laten ervaren)
Opvoeden is intentioneel: het kind ontwikkelt zich in relatie met de opvoeder. Er vindt
een verschuiving van verantwoordelijkheid plaats; een groeiend kindperspectief en een
afnemend opvoedersperspectief.
2. Wat is pedagogiek?
Pedagoog staat tussen de opvoeder in de dagelijkse praktijk en de wetenschapper in.
Pedagogen zijn professionals die verder gaan dan ervaringskennis en
standaardvoorbeelden. Zij putten uit algemene, wetenschappelijke kennis.
Je maakt gebruik van theoretische kennis die je in jaar 1 en 2 hebt gekregen, zowel
bijvoorbeeld ontwikkelingspsychologie. Je weet wat een normale ontwikkeling is,
bijvoorbeeld in de puberteit (jongere zet zich af tegen regels, doet dingen stiekem etc.
bij dia 9).
Daarnaast handelt de pedagoog systematisch en toetst hij/zij de praktijkkennis. De
pedagoog is een belangrijke verbindende schakel tussen opvoeder en wetenschapper.
3. Wat is orthopedagogiek?
Orthopedagogiek richt zich op de opvoeding. Als het opvoeden niet meer vanzelf gaat.
Er zijn problemen met kinderen, bijvoorbeeld ontwikkelingsstoornissen, de
orthopedagoog kijkt dan vooral in hoeverre deze problemen leiden tot
opvoedingsproblemen. In hoeverre moet de opvoeding worden aangepast aan de
behoeften van het kind.
Verschil pedagogiek – orthopedagogiek: ortho is de bijzondere opvoeding van het kind
met problemen.
Verschil orthopedagogiek – jeugdpsychiatrie: bij ortho gaat het om het voorkomen of
terugdringen van problemen bij het opvoeden. Jeugdpsychiatrie richt zich op de
belemmeringen bij het kind (stoornissen), ortho op de belemmeringen die deze geven
voor de opvoeding.
4. Definities problematische opvoeding
Orthopedagogiek gaat dus verder dan alleen weten welke stoornissen er zijn en wat ze
betekenen. Maar wat is dan een problematische opvoeding?
Verschillende orthopedagogen kijken er ook verschillend tegen aan.
1
, Colleges orthopedagogiek
Ter Horst introduceerde het begrip “Problematische Opvoedingssituatie”. Hij duidde
daarmee op een situatie tussen opvoeders en kind, waar men zonder hulp geen perspectief
meer ziet. Het gaat dus om:
- Het kind met een specifieke vraagstelling
- De opvoeder die probeert een pedagogisch antwoord te geven
- De situatie die gekenmerkt wordt door handelingsverlegenheid bij de opvoeders.
Kok legt de nadruk op de opvoeding. Hij zegt dat het orthopedagogiek “specifiek
opvoeden” is en hij bedoelt daarmee dat er speciale accenten gelegd moeten worden in
het leefklimaat, in de relatie opvoeder-kind en in het hanteren van situaties.
Bij Kok gaat het er niet zo zeer om wat een kind heeft, maar wat een kind vraagt.
Rispens legt de nadruk op het kind met ontwikkelingsproblemen. Zijn stellingname is dat
er dan een meer objectieve beschrijving mogelijk is, want “problematische
opvoedingssituatie” is teveel gebaseerd op subjectieve beleving.
5. Problematische opvoeding
Alle drie orthopedagogen leggen eigen accenten, maar maken ons duidelijk dat het
binnen de orthopedagogiek gaat om de problematische opvoeding. We laten even in het
midden of het kind, de opvoeder of de situatie hieraan ten grondslag ligt.
Met name de risico- en beschermingsfactoren zijn voor de orthopedagogiek heel
belangrijk.
In de actuele praktijk van de orthopedagogiek zien we twee tendensen (zie dia).
Ergens tussen deze twee trends in ligt het terrein van de orthopedagogiek.
Waar sta jij als pedagoog?
Denk daar voor jezelf maar eens goed over na.
Moet je nu vroeg ingrijpen als je problemen signaleert? Of liever niet?
Volgens Hermanns (hoogleraar opvoedkunde in Amsterdam) worden problemen te snel
overgenomen door deskundigen en wordt opvoeding te snel geproblematiseerd. Gevolg:
- Aantal jongeren in de zorg groeit
- Bij opvoedingsproblemen wordt snel contact gezocht met hulpverlening.
- De maatschappij heeft minder jeugdtolerantie.
Probeer als aspirant-pedagoog te bedenken waar jij staat in deze discussie.
Classificatie, diagnostiek en interventies
In kaart brengen bv. ODD
2
Orthopedogagiek
1. We starten met een inleiding op het onderscheid tussen pedagogiek en
orthopedagogiek.
Wat is opvoeden?
Als je naar dit plaatje kijkt, waar denk je dan aan in het kader van opvoeden?
Opvoeden is functioneel: doelgericht invloed uitoefenen (het kind iets willen leren, iets
laten ervaren)
Opvoeden is intentioneel: het kind ontwikkelt zich in relatie met de opvoeder. Er vindt
een verschuiving van verantwoordelijkheid plaats; een groeiend kindperspectief en een
afnemend opvoedersperspectief.
2. Wat is pedagogiek?
Pedagoog staat tussen de opvoeder in de dagelijkse praktijk en de wetenschapper in.
Pedagogen zijn professionals die verder gaan dan ervaringskennis en
standaardvoorbeelden. Zij putten uit algemene, wetenschappelijke kennis.
Je maakt gebruik van theoretische kennis die je in jaar 1 en 2 hebt gekregen, zowel
bijvoorbeeld ontwikkelingspsychologie. Je weet wat een normale ontwikkeling is,
bijvoorbeeld in de puberteit (jongere zet zich af tegen regels, doet dingen stiekem etc.
bij dia 9).
Daarnaast handelt de pedagoog systematisch en toetst hij/zij de praktijkkennis. De
pedagoog is een belangrijke verbindende schakel tussen opvoeder en wetenschapper.
3. Wat is orthopedagogiek?
Orthopedagogiek richt zich op de opvoeding. Als het opvoeden niet meer vanzelf gaat.
Er zijn problemen met kinderen, bijvoorbeeld ontwikkelingsstoornissen, de
orthopedagoog kijkt dan vooral in hoeverre deze problemen leiden tot
opvoedingsproblemen. In hoeverre moet de opvoeding worden aangepast aan de
behoeften van het kind.
Verschil pedagogiek – orthopedagogiek: ortho is de bijzondere opvoeding van het kind
met problemen.
Verschil orthopedagogiek – jeugdpsychiatrie: bij ortho gaat het om het voorkomen of
terugdringen van problemen bij het opvoeden. Jeugdpsychiatrie richt zich op de
belemmeringen bij het kind (stoornissen), ortho op de belemmeringen die deze geven
voor de opvoeding.
4. Definities problematische opvoeding
Orthopedagogiek gaat dus verder dan alleen weten welke stoornissen er zijn en wat ze
betekenen. Maar wat is dan een problematische opvoeding?
Verschillende orthopedagogen kijken er ook verschillend tegen aan.
1
, Colleges orthopedagogiek
Ter Horst introduceerde het begrip “Problematische Opvoedingssituatie”. Hij duidde
daarmee op een situatie tussen opvoeders en kind, waar men zonder hulp geen perspectief
meer ziet. Het gaat dus om:
- Het kind met een specifieke vraagstelling
- De opvoeder die probeert een pedagogisch antwoord te geven
- De situatie die gekenmerkt wordt door handelingsverlegenheid bij de opvoeders.
Kok legt de nadruk op de opvoeding. Hij zegt dat het orthopedagogiek “specifiek
opvoeden” is en hij bedoelt daarmee dat er speciale accenten gelegd moeten worden in
het leefklimaat, in de relatie opvoeder-kind en in het hanteren van situaties.
Bij Kok gaat het er niet zo zeer om wat een kind heeft, maar wat een kind vraagt.
Rispens legt de nadruk op het kind met ontwikkelingsproblemen. Zijn stellingname is dat
er dan een meer objectieve beschrijving mogelijk is, want “problematische
opvoedingssituatie” is teveel gebaseerd op subjectieve beleving.
5. Problematische opvoeding
Alle drie orthopedagogen leggen eigen accenten, maar maken ons duidelijk dat het
binnen de orthopedagogiek gaat om de problematische opvoeding. We laten even in het
midden of het kind, de opvoeder of de situatie hieraan ten grondslag ligt.
Met name de risico- en beschermingsfactoren zijn voor de orthopedagogiek heel
belangrijk.
In de actuele praktijk van de orthopedagogiek zien we twee tendensen (zie dia).
Ergens tussen deze twee trends in ligt het terrein van de orthopedagogiek.
Waar sta jij als pedagoog?
Denk daar voor jezelf maar eens goed over na.
Moet je nu vroeg ingrijpen als je problemen signaleert? Of liever niet?
Volgens Hermanns (hoogleraar opvoedkunde in Amsterdam) worden problemen te snel
overgenomen door deskundigen en wordt opvoeding te snel geproblematiseerd. Gevolg:
- Aantal jongeren in de zorg groeit
- Bij opvoedingsproblemen wordt snel contact gezocht met hulpverlening.
- De maatschappij heeft minder jeugdtolerantie.
Probeer als aspirant-pedagoog te bedenken waar jij staat in deze discussie.
Classificatie, diagnostiek en interventies
In kaart brengen bv. ODD
2
