Samenvatting
Financial Accounting 2 (FA2)
B-Accountancy
Collegejaar: 2023-2024
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Boekhouden Geboekstaafd Deel 3 (BG3, 9edruk) – Theorie & opgavenboek
• Jaarverslaggeving (JV, 9e/10e druk) – Theorie & opgavenboek
• Tentamenbundel Regelgeving Externe Verslaggeving
• Materiaal van Blackboard:
- Werkcollege slides FA2
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 2 (FA2) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Functies van de jaarrekening;
• Waarde & Winst;
• Ratioanalyse;
• Verslaggevingsprincipes;
• Regelgevers & Toezichthouders;
• Regelgeving (IFRS & BW2 Titel 9/RJ);
• Bestuursverslag;
• Vaste Activa (Immateriële, Materiële & Financiële Vaste Activa);
• Vlottende Activa (Voorraden, Onderhanden Projecten, Overige);
• Eigen Vermogen (Inclusief regels m.b.t. Kapitaalbescherming);
• Vreemd Vermogen (Voorzieningen, Schulden, NIBOV);
• Resultatenrekening (Categorisch & Functioneel);
• Integrated Reporting (IR);
• Financiële Verslaggeving van Bijzondere Bedrijfstakken;
• Verschillen tussen de IFRS & Dutch GAAP.
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA2 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 2. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 2 (FA2).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
Opmerkingen:
• Paragraaf 1.1, 1.2 (behalve ratioanalyse), 1.3, en 1.6 (uit het boek JV) zijn niet
meegenomen in de samenvatting. Hierin worden hele algemene zaken besproken
2
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
waarvan ik verwacht dat deze niet op het tentamen gevraagd zullen worden. Ik raad
aan om het hoofdstuk wel één keer door te lezen.
• Paragraaf 4.2 en 4.3 (uit het boek JV) zijn niet meegenomen in de samenvatting. Naar
mijn verwachting is dit geen stof wat belangrijk is voor het tentamen FA2.
• Paragraaf 5.3 en 5.4 (uit het boek JV) zijn grotendeels niet meegenomen in de
samenvatting. De belangrijkste theorie is opgenomen in de samenvatting. De overige
theorie is vooral behandeld bij het vak Bedrijfsadministratie 2 (BA2). Daarnaast is
paragraaf 5.5 in zijn geheel niet meegenomen in de samenvatting.
• Paragraaf 10.1 (uit het boek JV) is niet meegenomen in de samenvatting. Deze theorie
is vooral behandeld bij het vak Bedrijfsadministratie 2 (BA2). Daarnaast is paragraaf
10.3 (uit het boek JV) niet meegenomen in de samenvatting.
3
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Externe verslaggeving....................................................................................................... 6
1.1 Functies van de jaarrekening................................................................................................... 6
1.2 Creative accounting ................................................................................................................. 7
1.3 Ratioanalyse ............................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 2: Waarde & Winst ............................................................................................................. 11
2.1 Het Economische Waardebegrip ........................................................................................... 11
2.2 Het Boekhoudkundige Waardebegrip ................................................................................... 13
2.3 Economisch versus Boekhoudkundig .................................................................................... 14
2.4 De Waardekloof..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: Verslaggevingsprincipes ................................................................................................. 17
3.1 Realisatieprincipe (toerekeningsprincipe)............................................................................. 17
3.2 Matchingprincipe (toerekeningsprincipe) ............................................................................. 18
3.3 Continuïteitsprincipe ............................................................................................................. 19
3.4 Voorzichtigheidsprincipe ....................................................................................................... 19
3.5 Bestendigheidsprincipe ......................................................................................................... 21
Hoofdstuk 4: Regelgevers en Toezichthouders ................................................................................... 23
4.1 Het institutionele kader van de externe verslaggeving......................................................... 23
Hoofdstuk 5: Materiële en formele aspecten van de publicatieplicht ............................................... 27
5.1 Toepassingsgebied ................................................................................................................ 27
5.2 Onderdelen van het jaarrapport ........................................................................................... 27
5.3 Vrijstellingen voor middelgrote, kleine en micro rechtspersonen ........................................ 30
5.4 Gebeurtenissen na balansdatum .......................................................................................... 30
Hoofdstuk 6: Vaste Activa .................................................................................................................... 32
6.1 Indeling en vorm van de balans............................................................................................. 32
6.2 Immateriële vaste activa ....................................................................................................... 33
6.3 Materiële vaste activa ........................................................................................................... 40
6.4 Financiële vaste activa........................................................................................................... 50
Hoofdstuk 7: Vlottende Activa ............................................................................................................. 54
7.1 Begripsbepaling en rubricering ............................................................................................. 54
7.2 Voorraden.............................................................................................................................. 54
7.3 Langlopende werken ............................................................................................................. 57
7.4 Overige vlottende activa ....................................................................................................... 62
Hoofdstuk 8: Eigen Vermogen .............................................................................................................. 64
8.1 Rubricering van het eigen vermogen .................................................................................... 64
8.2 Geplaatst kapitaal en agio ..................................................................................................... 65
4
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
8.3 Reserves ................................................................................................................................ 70
8.4 Gebonden en vrij eigen vermogen ........................................................................................ 73
Hoofdstuk 9: Vreemd Vermogen ......................................................................................................... 75
9.1 Begripsbepaling en onderverdeling ...................................................................................... 75
9.2 Algemene aspecten van voorzieningen................................................................................. 76
9.3 Enig veelvoorkomende voorzieningen .................................................................................. 78
9.4 Schulden ................................................................................................................................ 82
9.5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen........................................................................... 86
Hoofdstuk 10: Resultatenrekening ...................................................................................................... 88
10.1 Categorisch versus functioneel ............................................................................................. 88
10.2 Bijzondere resultaten ............................................................................................................ 89
10.3 Rechtstreekse vermogensmutaties ....................................................................................... 90
10.4 Verwerking van langlopende werken .................................................................................... 92
Hoofdstuk 11: Integrated Reporting (IR) ............................................................................................. 94
11.1 Betekenis van Integrated Reporting...................................................................................... 94
11.2 Sustainable Development Goals............................................................................................ 94
11.3 Global Reporting Initiative..................................................................................................... 95
11.4 Corporate Sustainability Reporting Directive ........................................................................ 96
11.5 Dubbele materialiteit ............................................................................................................ 98
Hoofdstuk 12: Financiële Verslaggeving in Bijzondere Bedrijfstakken ............................................. 100
12.1 Algemeen............................................................................................................................. 100
12.2 Commerciële stichtingen en verenigingen .......................................................................... 101
12.3 Organisaties-zonder-winststreven ...................................................................................... 102
12.4 Overige niet op winst gerichte organisaties ........................................................................ 103
Overzicht van de waarderingsgrondslagen per post ......................................................................... 104
Te maken vraagstukken per onderwerp ............................................................................................ 106
5
, Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Hoofdstuk 1: Externe verslaggeving
1.1 Functies van de jaarrekening
In de literatuur kunnen drie modellen worden gehanteerd met betrekken tot de functie van
de jaarrekening, namelijk:
• Het bezitsmodel;
• Het klassieke of gesloten model;
• Het moderne of open model.
Het bezitsmodel
Bij het bezitsmodel is er geen sprake van een scheiding tussen leiding en eigendom. Het
doel van de onderneming beperkt zich voornamelijk tot het vergroten van het kapitaal van
de ondernemer. De ondernemer zelf en de fiscus zijn de voornaamste belanghebbenden. In
zijn algemeenheid wordt naast de fiscale jaarrekening geen externe jaarrekening opgesteld.
Vaak vallen eenmanszaken en de vennootschappen onder firma onder dit model.
Het klassieke of gesloten model
Door scheiding van leiding en eigendom zijn vele ondernemingen in het gesloten model
terechtgekomen. Bij het klassieke model zijn naast de fiscus twee partijen betrokken bij de
organisatie, namelijk de kapitaalverschaffer en de kapitaalbeheerder. De kapitaalverschaff-
er wil uiteraard weten wat er met zijn in de onderneming geïnvesteerde kapitaal is gebeurd.
De functie van de jaarrekening is dan ook vooral die van verantwoording van de kapitaalbeh-
eerder over het gevoerde beleid ten behoeve van de kapitaalverschaffers. Centraal staat
dan ook de verantwoordingsfunctie.
Het moderne of open model
Door het proces van vermaatschappelijking zijn vele ondernemingen in het open model
terechtgekomen. Dit geldt in ieder geval voor de beursgenoteerde ondernemingen, die
voor hun kapitaalbehoefte een beroep doen op een grote kring van beleggers. In het open
model wordt de onderneming gezien als een coalitie van meerdere partijen, zoals kapitaal-
verschaffers, kapitaalbeheerders, werknemers, vakbonden, overheid, potentiële beleggers
en publiek. Het logische gevolg van deze ontwikkeling is dat de kapitaalbeheerder de diverse
participanten of belanghebbenden informeert over de (financiële) gang van zaken binnen de
onderneming. Dit betekent dat de jaarrekening – naast de verantwoordingsfunctie ten
behoeve van de kapitaalverschaffers – een informatie- of beslissingsondersteunende
functie vervult ten behoeve van de hiervoor genoemde partijen. De jaarrekening kan een
hulpmiddel zijn bij beslissingen als het al of niet kopen, aanhouden of verkopen van
aandelen, verstrekken van leningen door banken, leveren op krediet aan de onderneming,
enzovoort. In het open model is er niet alleen behoefte aan financiële informatie, maar
ook aan niet-financiële.
6
Financial Accounting 2 (FA2)
B-Accountancy
Collegejaar: 2023-2024
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Boekhouden Geboekstaafd Deel 3 (BG3, 9edruk) – Theorie & opgavenboek
• Jaarverslaggeving (JV, 9e/10e druk) – Theorie & opgavenboek
• Tentamenbundel Regelgeving Externe Verslaggeving
• Materiaal van Blackboard:
- Werkcollege slides FA2
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 2 (FA2) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Functies van de jaarrekening;
• Waarde & Winst;
• Ratioanalyse;
• Verslaggevingsprincipes;
• Regelgevers & Toezichthouders;
• Regelgeving (IFRS & BW2 Titel 9/RJ);
• Bestuursverslag;
• Vaste Activa (Immateriële, Materiële & Financiële Vaste Activa);
• Vlottende Activa (Voorraden, Onderhanden Projecten, Overige);
• Eigen Vermogen (Inclusief regels m.b.t. Kapitaalbescherming);
• Vreemd Vermogen (Voorzieningen, Schulden, NIBOV);
• Resultatenrekening (Categorisch & Functioneel);
• Integrated Reporting (IR);
• Financiële Verslaggeving van Bijzondere Bedrijfstakken;
• Verschillen tussen de IFRS & Dutch GAAP.
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA2 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 2. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 2 (FA2).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
Opmerkingen:
• Paragraaf 1.1, 1.2 (behalve ratioanalyse), 1.3, en 1.6 (uit het boek JV) zijn niet
meegenomen in de samenvatting. Hierin worden hele algemene zaken besproken
2
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
waarvan ik verwacht dat deze niet op het tentamen gevraagd zullen worden. Ik raad
aan om het hoofdstuk wel één keer door te lezen.
• Paragraaf 4.2 en 4.3 (uit het boek JV) zijn niet meegenomen in de samenvatting. Naar
mijn verwachting is dit geen stof wat belangrijk is voor het tentamen FA2.
• Paragraaf 5.3 en 5.4 (uit het boek JV) zijn grotendeels niet meegenomen in de
samenvatting. De belangrijkste theorie is opgenomen in de samenvatting. De overige
theorie is vooral behandeld bij het vak Bedrijfsadministratie 2 (BA2). Daarnaast is
paragraaf 5.5 in zijn geheel niet meegenomen in de samenvatting.
• Paragraaf 10.1 (uit het boek JV) is niet meegenomen in de samenvatting. Deze theorie
is vooral behandeld bij het vak Bedrijfsadministratie 2 (BA2). Daarnaast is paragraaf
10.3 (uit het boek JV) niet meegenomen in de samenvatting.
3
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Externe verslaggeving....................................................................................................... 6
1.1 Functies van de jaarrekening................................................................................................... 6
1.2 Creative accounting ................................................................................................................. 7
1.3 Ratioanalyse ............................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 2: Waarde & Winst ............................................................................................................. 11
2.1 Het Economische Waardebegrip ........................................................................................... 11
2.2 Het Boekhoudkundige Waardebegrip ................................................................................... 13
2.3 Economisch versus Boekhoudkundig .................................................................................... 14
2.4 De Waardekloof..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: Verslaggevingsprincipes ................................................................................................. 17
3.1 Realisatieprincipe (toerekeningsprincipe)............................................................................. 17
3.2 Matchingprincipe (toerekeningsprincipe) ............................................................................. 18
3.3 Continuïteitsprincipe ............................................................................................................. 19
3.4 Voorzichtigheidsprincipe ....................................................................................................... 19
3.5 Bestendigheidsprincipe ......................................................................................................... 21
Hoofdstuk 4: Regelgevers en Toezichthouders ................................................................................... 23
4.1 Het institutionele kader van de externe verslaggeving......................................................... 23
Hoofdstuk 5: Materiële en formele aspecten van de publicatieplicht ............................................... 27
5.1 Toepassingsgebied ................................................................................................................ 27
5.2 Onderdelen van het jaarrapport ........................................................................................... 27
5.3 Vrijstellingen voor middelgrote, kleine en micro rechtspersonen ........................................ 30
5.4 Gebeurtenissen na balansdatum .......................................................................................... 30
Hoofdstuk 6: Vaste Activa .................................................................................................................... 32
6.1 Indeling en vorm van de balans............................................................................................. 32
6.2 Immateriële vaste activa ....................................................................................................... 33
6.3 Materiële vaste activa ........................................................................................................... 40
6.4 Financiële vaste activa........................................................................................................... 50
Hoofdstuk 7: Vlottende Activa ............................................................................................................. 54
7.1 Begripsbepaling en rubricering ............................................................................................. 54
7.2 Voorraden.............................................................................................................................. 54
7.3 Langlopende werken ............................................................................................................. 57
7.4 Overige vlottende activa ....................................................................................................... 62
Hoofdstuk 8: Eigen Vermogen .............................................................................................................. 64
8.1 Rubricering van het eigen vermogen .................................................................................... 64
8.2 Geplaatst kapitaal en agio ..................................................................................................... 65
4
,Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
8.3 Reserves ................................................................................................................................ 70
8.4 Gebonden en vrij eigen vermogen ........................................................................................ 73
Hoofdstuk 9: Vreemd Vermogen ......................................................................................................... 75
9.1 Begripsbepaling en onderverdeling ...................................................................................... 75
9.2 Algemene aspecten van voorzieningen................................................................................. 76
9.3 Enig veelvoorkomende voorzieningen .................................................................................. 78
9.4 Schulden ................................................................................................................................ 82
9.5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen........................................................................... 86
Hoofdstuk 10: Resultatenrekening ...................................................................................................... 88
10.1 Categorisch versus functioneel ............................................................................................. 88
10.2 Bijzondere resultaten ............................................................................................................ 89
10.3 Rechtstreekse vermogensmutaties ....................................................................................... 90
10.4 Verwerking van langlopende werken .................................................................................... 92
Hoofdstuk 11: Integrated Reporting (IR) ............................................................................................. 94
11.1 Betekenis van Integrated Reporting...................................................................................... 94
11.2 Sustainable Development Goals............................................................................................ 94
11.3 Global Reporting Initiative..................................................................................................... 95
11.4 Corporate Sustainability Reporting Directive ........................................................................ 96
11.5 Dubbele materialiteit ............................................................................................................ 98
Hoofdstuk 12: Financiële Verslaggeving in Bijzondere Bedrijfstakken ............................................. 100
12.1 Algemeen............................................................................................................................. 100
12.2 Commerciële stichtingen en verenigingen .......................................................................... 101
12.3 Organisaties-zonder-winststreven ...................................................................................... 102
12.4 Overige niet op winst gerichte organisaties ........................................................................ 103
Overzicht van de waarderingsgrondslagen per post ......................................................................... 104
Te maken vraagstukken per onderwerp ............................................................................................ 106
5
, Samenvatting Financial Accounting 2 (FA2) | ACVH18FA2A | B-Accountancy
Hoofdstuk 1: Externe verslaggeving
1.1 Functies van de jaarrekening
In de literatuur kunnen drie modellen worden gehanteerd met betrekken tot de functie van
de jaarrekening, namelijk:
• Het bezitsmodel;
• Het klassieke of gesloten model;
• Het moderne of open model.
Het bezitsmodel
Bij het bezitsmodel is er geen sprake van een scheiding tussen leiding en eigendom. Het
doel van de onderneming beperkt zich voornamelijk tot het vergroten van het kapitaal van
de ondernemer. De ondernemer zelf en de fiscus zijn de voornaamste belanghebbenden. In
zijn algemeenheid wordt naast de fiscale jaarrekening geen externe jaarrekening opgesteld.
Vaak vallen eenmanszaken en de vennootschappen onder firma onder dit model.
Het klassieke of gesloten model
Door scheiding van leiding en eigendom zijn vele ondernemingen in het gesloten model
terechtgekomen. Bij het klassieke model zijn naast de fiscus twee partijen betrokken bij de
organisatie, namelijk de kapitaalverschaffer en de kapitaalbeheerder. De kapitaalverschaff-
er wil uiteraard weten wat er met zijn in de onderneming geïnvesteerde kapitaal is gebeurd.
De functie van de jaarrekening is dan ook vooral die van verantwoording van de kapitaalbeh-
eerder over het gevoerde beleid ten behoeve van de kapitaalverschaffers. Centraal staat
dan ook de verantwoordingsfunctie.
Het moderne of open model
Door het proces van vermaatschappelijking zijn vele ondernemingen in het open model
terechtgekomen. Dit geldt in ieder geval voor de beursgenoteerde ondernemingen, die
voor hun kapitaalbehoefte een beroep doen op een grote kring van beleggers. In het open
model wordt de onderneming gezien als een coalitie van meerdere partijen, zoals kapitaal-
verschaffers, kapitaalbeheerders, werknemers, vakbonden, overheid, potentiële beleggers
en publiek. Het logische gevolg van deze ontwikkeling is dat de kapitaalbeheerder de diverse
participanten of belanghebbenden informeert over de (financiële) gang van zaken binnen de
onderneming. Dit betekent dat de jaarrekening – naast de verantwoordingsfunctie ten
behoeve van de kapitaalverschaffers – een informatie- of beslissingsondersteunende
functie vervult ten behoeve van de hiervoor genoemde partijen. De jaarrekening kan een
hulpmiddel zijn bij beslissingen als het al of niet kopen, aanhouden of verkopen van
aandelen, verstrekken van leningen door banken, leveren op krediet aan de onderneming,
enzovoort. In het open model is er niet alleen behoefte aan financiële informatie, maar
ook aan niet-financiële.
6
