PSY4763. Uitwerking college 3: Psychotische stoornissen in de forensische context

College 3. Psychotische stoornissen in de forensische context
Maarten Peeters – 26 november 2021

Deel 1. Forensisch intermezzo

Juridische context
- Civiel recht
 Vroeger de Wet BOPZ: IBS of RM
 Nu Wvggz (1 januari 2020)
Gevaar voor zichzelf of maatschappij of bij dreigende verwaarlozing en
maatschappelijke teloorgang
- Strafrecht
 Wet forensische zorg

Klinische vs forensische zorg

Klinisch
- Doel assessment  diagnostiek en behandeling. Iemand komt met een vraag, er wordt
gekeken wat dit is en hoe die persoon hiervan af komt.
- Therapeut-cliënt relatie is heel belangrijk
- Vrijwillige aanmelding  motivatie (meestal) hoog
- Onderzoeksvraag geformuleerd door cliënt
- Open opstelling in onderzoek

Forensisch
- Doel = assisteren ‘trier of fact’
- Meer objectieve rol als therapeut. Je moet wel een band opbouwen, maar hoort
objectief te blijven
- Gedwongen aanmelding  motivatie laag
- Onderzoeksvraag geformuleerd door derde partij
- Defensieve opstelling in onderzoek. Je kunt vaker te maken krijgen met weerstand.

Straf
Sr
Maatregel
Straf

Voorwaarden voor strafbaarheid
1. Een menselijke gedraging;
2. die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving;
3. die wederrechtelijk is;
4. en aan schuld te wijten is.

- Als strafbaar feit geheel althans in enige mate aan hem is toe te rekenen
- Zonder verwijtbaarheid geen straf
- Straf kan voorwaardelijk, maar ook onvoorwaardelijk zijn
- Opgenomen in art. 9 Sr

, Maatregel
- Gelinkt aan een stoornis  link tussen de stoornis en het delict
- Er hoeft niet altijd sprake te zijn van een veroordeling;
- Primair ter bescherming van de maatschappij

Artikel 39 wetboek van strafrecht
“Niet strafbaar is hij die een feit begaat, dat hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of
ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens niet kan worden toegerekend.”

Maatregel: tbs
Tijdens plegen delict:
- Een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van het geestesvermogen
- Misdrijf zijn gepleegd waarop een gevangenisstraf van tenminste 4 jaar is gesteld
- Veiligheid van anderen, danwel de algemene veiligheid van personen of goederen moet
in het gedrang komen
- Verband stoornis-begane strafbare feit-geschatte recidive risico

Vormen van toerekeningsvatbaarheid (NL)
- Volledig toerekeningsvatbaar : er is geen stoornis, of de stoornis is niet aantoonbaar van
invloed op het delict;
- Enigszins verminderd toerekeningsvatbaar: er is een geringe stoornis, of maar geringe
invloed van de stoornis op het delict;
- Verminderd toerekeningsvatbaar: er is sprake van een ernstige stoornis, die behoorlijke
invloed had op het plegen van het delict.
- Sterk verminderd toerekeningsvatbaar: er is sprake van een combinatie van heel ernstige
stoornissen of een heel ernstige stoornis die zoveel invloed op de verdachte had dat die
maar zeer gedeeltelijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor het delict.
- Volledig ontoerekeningsvatbaar: het delict vloeit volledig voort uit de stoornis.

Bij de middelste drie vormen wordt vaak tbs gesteld, waarbij sprake is van gedeeltelijke
gevangenisstraf en behandeling.
De grens tussen de vormen is lastig te onderscheiden.

Hoe wordt tbs bepaald?
- Is er een diagnose aanwezig (ziekelijke stoornis en/of gebrekkige ontwikkeling van de
geestesvermogens)
- Was de diagnose aanwezig ten tijde van het delict?
- Is er een relatie tussen de diagnose en het delict
- Is er sprake over toerekeningsvatbaarheid?
- Wat is het recidive risico?
- Wat zijn behandelindicaties?

Retrodictie en predictie
Met retrodictie toepassen: terug in de tijd kijken
Maar ook predictie: wat is de kans in de toekomst dat deze persoon weer opnieuw een delict
pleegt