Medische kennis 1.2b samenvatting
Hoorcollege 1: het hormonale stelsel introductie, inleiding
Waarom is kennis zo belangrijk over medicijnen als verpleegkundige?
Goed de bijwerkingen weten
We werken heel veel met medicijnen
De belangen van medicijnen kennen
Verschil stofnamen en merknamen medicijnen. De stofnamen is de benaming voor de
werkzame stof die er in het medicijn zit. De merknaam is een naam die de fabrikant eraan
geeft. Heeft dus niet altijd iets te maken met de werkzame stof die erin zit.
Farmacologische kompas: een app/site waarbij je medicijnen kan opzoeken en daarover alle
informatie kunt vinden. Bijwerkingen, dosering etc. uitleg onderwerpen fk:
Bijwerkingen: bijwerkingen die kunnen ontstaan tijdens het gebruiken van een
bepaald medicijn
- ongewenst effect toxisch effect
- kans op bijwerkingen is groter bij kinderen, ouderen en zwangere
- lareb is een website waar je bijwerkingen kan melden bij medicijnen of vaccins
Interacties: medicijnen die op elkaar reageren
Indicaties: reden waarvoor het medicijn wordt gegeven. Bijv.: ziekte, allergie, of
bescherming voor bijwerkingen van andere medicijnen
Contra-indicatie: reden voor het niet geven van een bepaald medicijn
- absolute contra-indicatie: hierbij mag de therapie niet worden toegepast
- relatieve contra-indicatie: moet zorgvuldig worden afgewogen of de therapie wel of
niet moet worden toegepast.
Polyfarmacie: meerde medicijnen worden tegelijk gebruikt. Door bijv. een ouder persoon die
meerdere aandoeningen heeft.
Teratogenese: schade aan het ongeboren kind als gevolg van medicijnen. Sommige
medicijnen kunnen bijv. door de placenta heen en het kind schade. Tijdens zwangerschap
wordt er aangeraden zo min mogelijk medicijnen te nemen.
Farmacokinetiek: wat doet het lichaam met het medicijn? Van mond tot kont.
Farmadynamiek: wat doet het medicijn met het lichaam? Geneesmiddel moet een interactie
aangaan met een bestandsdeel van het lichaam om werkzaam te zijn.
1
,Dubbelmedicatie: het tegelijktijdig gebruiken van 2 of meer medicijnen met dezelfde
werkzame stof
Verschillende toedieningsvormen medicijnen:
Lokale toediening:
- huid
- oor
- long
- oog
- neus
Systemische toediening:
- enteraal via spijsverteringskanaal: oraal, rectaal, sublinguaal of via sonde
- parenteraal rechtstreeks in de bloedbaan: intraveneus, intramusculair,
subcutaan, transdermaal.
Medicatieveiligheid: op een veilige manier werken met medicijnen om medicatiefouten te
voorkomen
Medicatiefouten: het verkeerd gebruiken van een bepaald medicijn
- risicofactoren: snel willen werken, van tevoren aftekenen van medicijnen bijv.
- in alle plekken van het proces van medicijnen toediening kan er iets fout gaan. Van de
apotheker tot de verpleegkundige die het geeft.
Verschillende soorten reacties op medicijnen:
Type-A reactie: het gevolg van een bijwerking van een medicijn.
Type-B reactie: reacties die niet te voorspellen is uit de werking van het medicijn. Het
zijn de individuele eigenschappen die bepaald of de reactie plaatsvindt ja of nee. Zijn
ook vaak ernstiger dan type a reacties.
2
, Hoorcollege 2: eiwitten waarop geneesmiddelen ingrijpen, hoofdstuk 1 en 2
Farmocodynamiek wat doet het geneesmiddel met het lichaam
Klinisch effect: gewenst effect
Bijwerkingen en toxiciteit: ongewenst effect
Heel veel medicijnen grijpen aan op receptoren: voorbeeld bij bètablokker:
Een belangrijk onderdeel van het opnemen van medicijnen is het celmembraan.
De hydrofoob cellen (vetcellen) kunnen makkelijker door het celmembraan heen.
- ionen kunnen niet door het celmembraan omdat ze geladen zijn.
Doelwitten geneesmiddel:
Receptoren: de boodschapper moet eerst aan een receptor binden om effect te
geven aan de cel. Je hebt 2 soorten receptoren:
- in de celmembraan: blijven buiten de cel maar geven signaal naar binnen.
- in de nucleus: beïnvloeden de activering of blokkering van DNA
- Agonist: geeft wel effect stimuleren de bijhorende receptor (bijv. salbutamol)
- Antagonist: blokkeert iets het geneesmiddel bindt aan de receptor en doet verder niks,
hierdoor kan de receptor niet zijn werk doen. (Bijv. een bètablokker, atenolol)
3
Hoorcollege 1: het hormonale stelsel introductie, inleiding
Waarom is kennis zo belangrijk over medicijnen als verpleegkundige?
Goed de bijwerkingen weten
We werken heel veel met medicijnen
De belangen van medicijnen kennen
Verschil stofnamen en merknamen medicijnen. De stofnamen is de benaming voor de
werkzame stof die er in het medicijn zit. De merknaam is een naam die de fabrikant eraan
geeft. Heeft dus niet altijd iets te maken met de werkzame stof die erin zit.
Farmacologische kompas: een app/site waarbij je medicijnen kan opzoeken en daarover alle
informatie kunt vinden. Bijwerkingen, dosering etc. uitleg onderwerpen fk:
Bijwerkingen: bijwerkingen die kunnen ontstaan tijdens het gebruiken van een
bepaald medicijn
- ongewenst effect toxisch effect
- kans op bijwerkingen is groter bij kinderen, ouderen en zwangere
- lareb is een website waar je bijwerkingen kan melden bij medicijnen of vaccins
Interacties: medicijnen die op elkaar reageren
Indicaties: reden waarvoor het medicijn wordt gegeven. Bijv.: ziekte, allergie, of
bescherming voor bijwerkingen van andere medicijnen
Contra-indicatie: reden voor het niet geven van een bepaald medicijn
- absolute contra-indicatie: hierbij mag de therapie niet worden toegepast
- relatieve contra-indicatie: moet zorgvuldig worden afgewogen of de therapie wel of
niet moet worden toegepast.
Polyfarmacie: meerde medicijnen worden tegelijk gebruikt. Door bijv. een ouder persoon die
meerdere aandoeningen heeft.
Teratogenese: schade aan het ongeboren kind als gevolg van medicijnen. Sommige
medicijnen kunnen bijv. door de placenta heen en het kind schade. Tijdens zwangerschap
wordt er aangeraden zo min mogelijk medicijnen te nemen.
Farmacokinetiek: wat doet het lichaam met het medicijn? Van mond tot kont.
Farmadynamiek: wat doet het medicijn met het lichaam? Geneesmiddel moet een interactie
aangaan met een bestandsdeel van het lichaam om werkzaam te zijn.
1
,Dubbelmedicatie: het tegelijktijdig gebruiken van 2 of meer medicijnen met dezelfde
werkzame stof
Verschillende toedieningsvormen medicijnen:
Lokale toediening:
- huid
- oor
- long
- oog
- neus
Systemische toediening:
- enteraal via spijsverteringskanaal: oraal, rectaal, sublinguaal of via sonde
- parenteraal rechtstreeks in de bloedbaan: intraveneus, intramusculair,
subcutaan, transdermaal.
Medicatieveiligheid: op een veilige manier werken met medicijnen om medicatiefouten te
voorkomen
Medicatiefouten: het verkeerd gebruiken van een bepaald medicijn
- risicofactoren: snel willen werken, van tevoren aftekenen van medicijnen bijv.
- in alle plekken van het proces van medicijnen toediening kan er iets fout gaan. Van de
apotheker tot de verpleegkundige die het geeft.
Verschillende soorten reacties op medicijnen:
Type-A reactie: het gevolg van een bijwerking van een medicijn.
Type-B reactie: reacties die niet te voorspellen is uit de werking van het medicijn. Het
zijn de individuele eigenschappen die bepaald of de reactie plaatsvindt ja of nee. Zijn
ook vaak ernstiger dan type a reacties.
2
, Hoorcollege 2: eiwitten waarop geneesmiddelen ingrijpen, hoofdstuk 1 en 2
Farmocodynamiek wat doet het geneesmiddel met het lichaam
Klinisch effect: gewenst effect
Bijwerkingen en toxiciteit: ongewenst effect
Heel veel medicijnen grijpen aan op receptoren: voorbeeld bij bètablokker:
Een belangrijk onderdeel van het opnemen van medicijnen is het celmembraan.
De hydrofoob cellen (vetcellen) kunnen makkelijker door het celmembraan heen.
- ionen kunnen niet door het celmembraan omdat ze geladen zijn.
Doelwitten geneesmiddel:
Receptoren: de boodschapper moet eerst aan een receptor binden om effect te
geven aan de cel. Je hebt 2 soorten receptoren:
- in de celmembraan: blijven buiten de cel maar geven signaal naar binnen.
- in de nucleus: beïnvloeden de activering of blokkering van DNA
- Agonist: geeft wel effect stimuleren de bijhorende receptor (bijv. salbutamol)
- Antagonist: blokkeert iets het geneesmiddel bindt aan de receptor en doet verder niks,
hierdoor kan de receptor niet zijn werk doen. (Bijv. een bètablokker, atenolol)
3
