Week 1
College 1
Indeling naar type maatregel = - gezondheidsbevordering (leefstijlcampagnes),
- gezondheidsbescherming (nix18 wetten) en
- ziektepreventie (screening en vaccins)
Indeling naar doelgroep = universeel, selectief, geïndiceerd en zorggerelateerd
Indeling naar fase van ziekte = primair, secundair en tertiair
Preventie nu gericht op welvaartsziekte, vroeger strijd tegen armoede (infectieziekte,
kindersterfte). Nu ook meer gebaseerd op wetenschap en medische technologie.
- preventie = multidisciplinair (bv. voor kinderobesitas ook kijken naar
ouders/omgeving)
,College 2
Exploratief determinanten onderzoek = kwalitatief onderzoek → in kaart brengen
determinanten bv. focusgroep, interviews, concept mapping, participatief onderzoek
Hypothese toetsende determinanten onderzoek = kwantitatief onderzoek →
Univariaat = vatten 1 variabele per keer samen
Multivariaat = kijken naar drie of meerdere variabele in een keer
Kennisclip 1
‘’Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet
alleen de afwezigheid van aandoening of handicap”, WHO (1948)
‘’Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet
louter het ontbreken van ziekten of gebreken.’’ Huber et
Analyseren volksgezondheid: (gezonde) levensverwachting, kwaliteit van geleefde jaren,
optreden specifieke aandoeningen (prevalentie en incidentie)
- impact van aandoening: verloren levensjaren, ziektejaren, DALY’s, kosten
- hoge impact → hoge ziektelast (bv. dementie en hartziekte)
- ongelijkheid in gezondheid: geslacht, SES, etnische verschillen
Risicofactoren ongezondheid: - risico factoren hebben invloed op elkaar (clusteren)
1. Leefstijl en gedrag → roken, alcoholgebruik en lichamelijke inactiviteit
2. Fysieke en sociaal-culturele omgevingsfactoren → luchtkwaliteit, geluidsoverlast
3. Persoonsgebonden factoren → erfelijke factoren, verworven psychische factoren
, Doelstelling preventie = gezondheid van een (deel)populatie verbeteren.
- analyse volksgezondheid → risicofactoren → analyseren van gedrag
Verband tussen gedrag en gezondheid berekenen: RR, RO, RV, AR, PA, RC, CC
- voorwaarden oorzakelijk verband = biologische plausibiliteit, tijdsrelatie, sterk
verband, dosis-effect, consistentie, analogie
- kwaliteit epidemiologisch onderzoek = opzet, meetmethode, verstorende variabele,
externe validiteit
- experimenteel onderzoek = gouden standaard voor causaliteit (soms niet
mogelijk ethisch, lange tijd en kosten)
- observationeel onderzoek = prospectief cohort (univariaat vs multivariaat) /
patiënt-controle (retrospectief) / cross-sectioneel / ecologisch
- objectief betrouwbaarder dan subjectief (vragenlijst → recall bias /
sociaal wenselijk antwoorden / selectiebias / response rate)
- nadeel objectief = vaak duurder, grotere belasting voor deelnemers
Verstorende variabele
- confounder = heeft relatie met x en y (bv roken en alcohol gaat vaak samen →
overschatting van risico)
- Moderator = beinvloed de sterkte/richting van het verband tussen x en y (bv geslacht)
- Mediator = maakt deel uit van het biologisch mechanisme wat x aan y relateert
BRAVVO = Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding, Veilig Vrijen, Ontspanning
Kennisclip 2
Determinanten / correlate = factoren die de gezondheid beïnvloeden
Gedragstheorieën
- klassieke conditionering = stimulus + respons
- operante conditionering = dmv belonen en straffen gedrag stimuleren of afleren
- observationeel leren = leren door gedrag van andere te observeren
- gedragsverandering = verandering determinanten
Identificeren determinanten:
College 1
Indeling naar type maatregel = - gezondheidsbevordering (leefstijlcampagnes),
- gezondheidsbescherming (nix18 wetten) en
- ziektepreventie (screening en vaccins)
Indeling naar doelgroep = universeel, selectief, geïndiceerd en zorggerelateerd
Indeling naar fase van ziekte = primair, secundair en tertiair
Preventie nu gericht op welvaartsziekte, vroeger strijd tegen armoede (infectieziekte,
kindersterfte). Nu ook meer gebaseerd op wetenschap en medische technologie.
- preventie = multidisciplinair (bv. voor kinderobesitas ook kijken naar
ouders/omgeving)
,College 2
Exploratief determinanten onderzoek = kwalitatief onderzoek → in kaart brengen
determinanten bv. focusgroep, interviews, concept mapping, participatief onderzoek
Hypothese toetsende determinanten onderzoek = kwantitatief onderzoek →
Univariaat = vatten 1 variabele per keer samen
Multivariaat = kijken naar drie of meerdere variabele in een keer
Kennisclip 1
‘’Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet
alleen de afwezigheid van aandoening of handicap”, WHO (1948)
‘’Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet
louter het ontbreken van ziekten of gebreken.’’ Huber et
Analyseren volksgezondheid: (gezonde) levensverwachting, kwaliteit van geleefde jaren,
optreden specifieke aandoeningen (prevalentie en incidentie)
- impact van aandoening: verloren levensjaren, ziektejaren, DALY’s, kosten
- hoge impact → hoge ziektelast (bv. dementie en hartziekte)
- ongelijkheid in gezondheid: geslacht, SES, etnische verschillen
Risicofactoren ongezondheid: - risico factoren hebben invloed op elkaar (clusteren)
1. Leefstijl en gedrag → roken, alcoholgebruik en lichamelijke inactiviteit
2. Fysieke en sociaal-culturele omgevingsfactoren → luchtkwaliteit, geluidsoverlast
3. Persoonsgebonden factoren → erfelijke factoren, verworven psychische factoren
, Doelstelling preventie = gezondheid van een (deel)populatie verbeteren.
- analyse volksgezondheid → risicofactoren → analyseren van gedrag
Verband tussen gedrag en gezondheid berekenen: RR, RO, RV, AR, PA, RC, CC
- voorwaarden oorzakelijk verband = biologische plausibiliteit, tijdsrelatie, sterk
verband, dosis-effect, consistentie, analogie
- kwaliteit epidemiologisch onderzoek = opzet, meetmethode, verstorende variabele,
externe validiteit
- experimenteel onderzoek = gouden standaard voor causaliteit (soms niet
mogelijk ethisch, lange tijd en kosten)
- observationeel onderzoek = prospectief cohort (univariaat vs multivariaat) /
patiënt-controle (retrospectief) / cross-sectioneel / ecologisch
- objectief betrouwbaarder dan subjectief (vragenlijst → recall bias /
sociaal wenselijk antwoorden / selectiebias / response rate)
- nadeel objectief = vaak duurder, grotere belasting voor deelnemers
Verstorende variabele
- confounder = heeft relatie met x en y (bv roken en alcohol gaat vaak samen →
overschatting van risico)
- Moderator = beinvloed de sterkte/richting van het verband tussen x en y (bv geslacht)
- Mediator = maakt deel uit van het biologisch mechanisme wat x aan y relateert
BRAVVO = Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding, Veilig Vrijen, Ontspanning
Kennisclip 2
Determinanten / correlate = factoren die de gezondheid beïnvloeden
Gedragstheorieën
- klassieke conditionering = stimulus + respons
- operante conditionering = dmv belonen en straffen gedrag stimuleren of afleren
- observationeel leren = leren door gedrag van andere te observeren
- gedragsverandering = verandering determinanten
Identificeren determinanten:
