Les 1: Duurzame ontwikkeling en economische groei
Zie 2 krantenartikelen
Economisch systeem verbonden met ecologisch systeem
• 1.1: Continu/ongebreideld streven nr eco groei ≠ wenselijk
• 1.2: Meer houdbare/rechtvaardige doolstelling: duurzaamheid
• 1.3: Wetten vd natuurkunde: eco groei ≠ opl huidige klimaatproblemen
• 1.4: Principes duurzame ontw
• 1.5: Alternatieve benaderingen econ systeem
1. Grenzen aan de groei
BBP = toegevoegde waarde, marktwaarde alle goederen/diensten 1 jaar tijd geproduceerd in bep
land/regio, veel gebruikte maatstaf vr welvaartscreatie
BEL 2020: 420 miljard euro
Reële economische groei = toename bbp, in reële of constante prijzen, waarbij invloed inflatie
uitgefilterd
Is economische groei belangrijk?
=> Neoklassieke economie: meer = beter = meer welvaart, meer (her)verdelen
o BBP kijkt nr omvang eco activiteiten
o Voornaamste doelstelling macro-eco beleid meeste overheden: stimuleren eco activiteiten,
meer, …
Hoe? Vrije marktmechanisme vrijwaren, optimaliseren belastingen, publieke investeringen
Video: the impossible hamster
Groei hamster stopt op gegeven moment, wrm zou eco moeten blijven groeien?
Belang eco groei: typische quotes
- Meer productie/consumptie => meer welzijn (≠ welvaart)
- Er is gn alternatief
- Gn mogelijkheid tot armoedebestrijding z eco groei
- Positieve correlatie tssn bbp en levensverwachting
- Groei kan ook samengaan met duurzaamheid
- Creëert jobs
MAAR VS: groei -> tekort op arbeidsmarkt -> arbeider heeft meer te zeggen
<-> Azië: groot aantal werklozen met diploma
=> wij: bevoorrechte situ
Quote Robert Kennedy 1968: welke activiteiten dragen bij tot eco groei?
Bv. inbraken -> nood beveiliging -> meer toegevoegde waarde, mr is dit wel gewenst?
Blokken argumenten vanuit ver invalshoeken: nood aan groei
Milieu Sociaal Armoede
K duurzaam zijn Gn alternatief Nodig vr armoedebestrijding
Nodig vr milieubescherming Creëert jobs Financiert welvaartsstaat
<-> tegenhangers: te veel welvaart als oorzaak sociaal isolement -> ongelukkigheid
o Groei gn goede indicator vr levenskwali
o Groei en duurzaamheid sluiten elkaar uit
o Armoedebestrijding: nood herverdeling rijkdom/hulpbronnen -> uitputting/privatisering/ …
,Geen nieuw idee: eerste rapporten jaren ’70 => conclusies gelden nog steeds
Ontw model: groeiende eco -> meer nood grondstoffen: bekijken voorraden grondstoffen +
voorzien technologische verbetering
=> grenzen aan de groei: n hernieuwbare grondstoffen uitputbaar
Resultaat modellen: systeem stuikt in elkaar dr eindigheid, dr ecologische grenzen
<-> economen: technologie zal ons wel redden, inventiviteit vd mens gaat uitputbaarheid tg
‘De grenzen ad groei’: rapport Club v Rome, 1972
- Onderzoek nr relaties tssn (i) bevolkingsgroei, (ii) voedselproductie, (iii) industriële productie,
(iv) uitputting n-hernieuwbare hulpbronnen, (v) vervuiling.
- ≠ toekomstvoorspelling, = toekomstscenario’s vr mensheid/ planeet
- Conclusie: natuurlijke hulpbronnen te beperkt om aanhoudende bevolkingsgroei + eco groei
te ondersteunen, geavanceerde technologien onvoldoende
- Waarschuwt vr mogelijkheid nood mensheid toekomst zoveel kapitaal + mankracht om
schaarste/vervuiling ondervangen => d onvoldoende over om gem levenskwali
wereldbevolking behouden
2. Duurzame ontwikkeling
Duurzaamheid = ontw die tegemoetkomt aan noden vh heden z behoeftevoorziening vd toekomstige
generaties in gedrang te brengen (oud begrip 1987, nog steeds actueel)
-> Kritiek op Brundtlandrapport: beschrijft vr het eerst duurzame ontw
o Eco groei nog steeds centraal
Ontwlanden: groei > duurzaamheid, is dat groeipad nodig vr ontw?
Bangladesh <-> China
o Machtsverhoudingen buiten beschouwing
Actualiteit: impact grote bedrijven vs gehele landen
Uitgebreide def: bevat hele historiek erond, zowel econ als ecologische als sociale component in
balans
Ontw die voorziet in behoeften huidige generatie z behoeftevoorziening toekomstige generaties in
gevaar (1), waarbij aandacht aan integratie van/synergie tssn sociale, ecologische, economische
dimensie (2) en waarvan realisatie veranderingsproces vergt, waarin gebruik hulpbronnen,
bestemming investeringen, gerichtheid tech ontw en institutionele veranderingen afgestemd op
toekomstige/huidige behoeften (3)
Veranderingsproces: duurzamer worden, welke richting uitgaan, welke investeringen dr wie, …
=> 1: Brundtland definitie
=> 3: laatste 10 jaar, ontstaan uit jaren werk rond duurzaamheid
Video: awareness test moonwalking bear
Actueel voorbeeld 3M: focus op eigen prod/materialmen, op goede manier en efficientie
-> zodanig gefocust op toegevoegde waarde -> vergeten rest
DUS: focus bewaren, mr omgeving in rekening!
-> SDG = 17 duurzaamheidsdoelstellingen door VN, opvolgers milleniumdoelstellingen
3. Ecologische grenzen aan de groei
Economie is
o Deelsysteem vd ecosfeer
o Open systeem en onderdeel vd grotere ecosfeer (ecosysteem)
Ecosfeer: eindig, n groeiend, materieel gesloten (aarde groeit n)
, => wel open vr n-groeiende, continue doorstroom aan energie (zon)
Gevolgen: wetten vd thermodynamica = deel natuurkunde = studie vd energie met energie =
mogelijkheid om arbeid te verrichten
1) Kwantiteit: energie kan n gemaakt/vernietigd w, energie w omgezet
=> Economie: we k niets vanuit niets maken en alles moet ergens heen
Bv. tanken: liters diesel -> gassen
• Eco groeit in fysieke dimensies dr energie/materialen uit ecosfeer
• Wet v behoud v materie/energie: eco moet inbreuk maken op ecosysteem + materie afleiden
van eerder natuurlijke toep
• Meer eco = minder natuurlijke omgeving
2) Kwaliteit: entropie = mate van (wan)orde
= neiging energie zich verspreiden van geconcentreerde vormen nr minder geconcentreerde, en zo
minder bruikbaar te w, van hoge nr lage kwali (onherroepelijk/onherstelbaar)
=> lage kwali heeft hoge entropie en vice versa
Gesloten systeem:
o alle bruikbare energie zo verspreid dat systeem uiteindelijk sterft (waste basket)
o sterk geconcentreerde vormen energie k w gecreer MR vr beperkte tijd + telkens opnieuw
energie toevoegen
Voorbeeld: zeer moeilijk om ei telkens op zelfde manier te breken en te herstellen
Nicholas Gerogescu-Roegen: eco activiteiten transformeren energie uit natuurlijke grondstoffen
(lage entropie) tot nuttige prod/diensten. Eco activiteit kan
grenzen aan deogroei
gn nieuwe vormen productieve materie/energie creeren
e thermodynamica
o enkel beschikbare materie/enerige gebruiken -> onoverkomelijke omzetten energie nr
minder nuttige vorm
-Roegen
d kan erin of
elfde
eerd, lage
verrichten
spreid, hoge
Universum is een geisoleerd Gesloten system: stralingsenergie kan
systeem: materialen noch ontsnappen maar materialen niet
energie kunnen uitgang vinden
Circulaire eco is thermodynamische elusie: cirkel moet gesloten w, we moeten dingen hergebruiken,
mr telkens extra stukje in afvalbak
=> groeiende aandacht circulaire eco: positief gevolg
à Analogie zandloper: gesloten systeem waarbij hoeveelheid gelijkblijft
- Zand vanboven: vol energie, klaar om arbeid te verrichten (nr beneden zakken), geconcentreerd,
lage entropie
- Zand beneden: verspreid, hoge entropie, n meer nuttig
Extra toestroom energie van zon (ook zonne-energie ligt vast: universum ook gesloten
systeem) -> nr aarde: nog zandloper binnen aarde, met eindige mineralen/fossiele brandstoffen
, 3. Ecologische grenzen aan de groei
In een lege (onbelaste) wereld We leven in een volle (overbelaste) wereld
• Was de economie klein relatief tov het
ecosysteem waarin het vervat zit. • De bevolking is toegenomen. Om de bevolking te
onderhouden, om te reproduceren is er een
doorstroom van natuurlijke hulpbronnen nodig, die
• Economisch gezien, was het logisch te
start bij de uitputting van lage entropie
stellen dat er geen conflict is tussen
grondstoffen uit de ecosfeer en die eindigt bij het
economische groei en het ecoysteem,
terugbrengen van vervuilende, hoge entropie
ook al is dat niet waar, in een strikte,
afvalstoffen, terug naar diezelfde ecosfeer.
natuurkundige zin.
Impact eco systeem:
o Kleine wereld: natuurlijke grondstoffen -> afgewerkte prod/diensten -> welvaart + steeds
toenemende afvalbak
o Steeds groeiende eco: welvaart w groter, MR we zitten tg grenzen vh systeem
=> ° conflicten
Efficiënte allocatie Verdeling
Allocatie: wat er geproduceerd wordt van de Wie ontvangt wat er geproduceerd wordt, volgens
hulpbronnen die de economie binnenkomen de principes van rechtvaardigheid
(toewijzing) Rechtvaardige verdeling: alles wat het resultaat is
Efficiëntie: een criterium dat we gebruiken om te van vrije uitwisselingen binnen een open en
beoordelen of een toewijzing goed is. competitieve markt?
Productiefactoren moeten toegewezen worden al Rechtvaardige verdeling: een eerlijke en gelijke
naargelang hun meest efficiënt gebruik. mogelijkheid om te participeren in de economie
Omvat ethiek, rechtvaardigheid, en publiek beleid
Meer productie/consumptie: toename
marginale kosten
=> MK = Mbaten van schaal te laten
toenemen
-> Eco grens: meer? Extra schade > extra
welvaart baten
-> Ecologische grens
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentHI2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.