Samenvatting basis bedrijfseconomie
H1, H2, H3, H4, H9, 11.1, 11.2, 13.1 & 13.3
Hoofdstuk 1, Ondernemingen en hun functie in de economie
1.1Consumenten en producenten
Mensen hebben veel nodig, al deze goederen en diensten moeten worden
geproduceerd. Productiehuishoudingen die ook bedrijven worden genoemd,
creëren goederen en diensten en verkopen deze aan de consument. De
economie houdt zich bezig met vraagstukken over het streven naar welvaart
van de mens: Hoe kan iemand optimaal voorzien in goederen en diensten, dat wil
zeggen met zo gering mogelijke opoffering. De Algemene economie bestudeert
de relaties tussen consumenten en producenten en tussen de producenten
onderling, zoals tussen micro-economie en macro-economie. Bij micro-
economie behoort onder andere de theorie van de marktvormen: Hoe komt de
prijsvorming op een bepaalde markt? Bij macro-economie houden we bezig met
economische problemen van de maatschappij als geheel, zoals inflatie en
werkloosheid. Bij bedrijfseconomie richten we op economisch handelen binnen
de productieorganisatie, niet alleen fysieke goederen, maar ook om de handel en
het verlenen van diensten.
Een onderneming is een productieorganisatie. Een productieorganisatie worden
productiemiddelen bij elkaar gebracht en vervolgens in een productieproces
omgezet in producten, hierbij opereert de organisatie tussen markten, de
inkoopmarkt en verkoopmarkt. Het is een samenwerkingsverband van de
productiefactoren arbeid en kapitaal (goederen), dit kan formeel en informeel
zijn. Productieproces:
Elke onderneming wil winst maken, de grootte van de winst is afhankelijk van de
efficiency en effectiviteit van het productieproces. Efficiency is de
doelmatigheid van het productieproces en effectiviteit is de doelgerichtheid van
het productieproces.
Kenmerkend voor een onderneming is dat het winstcijfer een maatstaf is van
efficiency en effectiviteit, het is het saldo van de omzet en kosten. Winst vormt
het doel en de activiteiten het middel. Voor de continuïteit van de onderneming
is het noodzakelijk dat het winststreven op lange termijn moet.
1.2Profit- en non-profitorganisaties
Ondernemingen die streven naar winst zijn profit-organisaties. Daarnaast zijn er
ook non-profitorganisaties, dit bestaat uit de overheidssector en ‘particuliere’
non-profitorganisaties.
´ Overheidssector: Bestaat uit het Rijk, provincies, gemeenten en
waterschappen, zij leveren collectieve goederen en diensten. Dit zijn
voorzieningen voor iedereen van het land, zoals wegen en veiligheid.
, Ondernemingen kunnen deze voorzieningen verkocht worden, omdat het een
marktmechanisme is. Consumenten kunnen het niet kopen en daardoor
krijgen ze het van collectieve goederen en diensten (budgetmechanisme) in
ruil voor belastinggeld.
´ (Particuliere) non-profitorganisaties: Vormen van verschillende
organisaties, zoals een amateursportvereniging of een goede
doelenorganisatie.
Organisaties in de non-profitsector verschillen ten opzichte van ondernemingen:
´ Non-profitorganisaties hebben als doel om bepaalde maatschappelijke
voorzieningen tot stand te brengen. Hun activiteiten zijn allemaal verbonden
met een doel.
´ Non-profitorganisaties zijn niet economisch zelfstandig, ze zijn afhankelijk van
donaties of subsidies.
´ Het beoordelen van de effectiviteit van een non-profitorganisaties is veel
moeilijker, dit moet worden uitgedrukt in wachttijden of enquêtes.
1.3Ondernemingsactiviteiten
We kunnen een globale indeling van bedrijven maken naar de aard van het
omzettingsproces:
´ Land- en mijnbouw (Minste bedrijven)
Zij maken gebruik van ‘rijkdommen van de natuur’, waarmee ze met relatief
weinig grondstof een grote hoeveelheid eindproduct wordt verkregen. Bij winning
van delfstoffen (goud of olie) wordt er geen gebruik gemaakt van grondstoffen,
hierbij zijn duurzame productiemiddelen heel erg belangrijk.
´ Industrie
Zij creëren een fysiek, tastbaar product dat voor de productie in die vorm nog
niet bestond, je kan onderscheid maken tussen 2 soorten productie:
- Stukproductie: Maatwerk, bestemd voor 1 bepaalde klant en op bestelling.
- Massaproductie: Standaardproduct, bestemd voor de markt en op voorraad.
Tussen de 2 uitersten stuk en massaproductie bestaan er ook tussenvormen
voor, waarbij ze gebruik maken van halfproducten: Serie-stukproductie & Serie-
massaproductie.
Naarmate de automatisering groeit, neemt het belang + kosten van duurzame
productiemiddelen ook toe.
´ Handel
Zij produceren geen nieuwe producten, zij verschillen door het feit dat er geen
gelijkheid is tussen productie en consumptie, dit kan betrekking hebben op
grootte, assortiment, tijd en plaats. Bij handelsondernemingen heb je 2 soorten
ondernemingen:
- Detailhandel: Is de laatste schakel en levert direct aan de consument. (B2C)
- Groothandel: Koopt in bij de fabrikant en verdeelt de ingekochte partijen
over de detailhandels. (B2B)
´ Dienstverlening (Meeste bedrijven)
Zij verrichten prestaties voor hun klanten, met geen fysieke goederen.
Belangrijkste categorieën van dienstverlening:
- Financiële dienstverlening (Bank)
- Horeca
- Transport
- ICT-dienstverlening
- Facilitaire dienstverlening (Schoonmaker)
, 1.4Rechtsvormen van ondernemingen
Een onderneming heeft een rechtsvorm, hierdoor wordt vastgelegd hoe de
juridische relaties binnen de onderneming en tussen de onderneming en de
buitenwereld in elkaar zit.
Belangrijke punten die bepaald worden door de rechtsvorm zijn:
´ Wie heeft het in de onderneming uiteindelijk voor het zeggen
´ Op welke manier kan de onderneming financieringsmiddelen aantrekken?
´ Welke waarborgen zijn er voor het gedurende langere tijd kunnen
voortbestaan van de onderneming?
´ In hoeverre zijn de eigenaren van de onderneming juridisch aansprakelijk voor
de schulden van de onderneming?
´ Wat is de fiscale positie van de onderneming?
´ In hoeverre dient de onderneming haar financiële cijfers openbaar te maken?
Er zijn bedrijven waarbij de onderneming rechtspersoonlijkheid heeft en
bedrijven die dat niet hebben. Als het bedrijf rechtspersoonlijkheid is, wordt het
bedrijf als een partij beschouwd in de juridische overeenkomsten die het
zakendoen met zich meebrengt. Als een onderneming geen rechtspersoonlijkheid
heeft en eigendom is van een persoon, dan spreken we van een eenmanszaak.
Wanneer er meerdere eigenaren zijn zonder rechtspersoonlijkheid is het een
vennootschap onder firma of maatschappij.
Soort Rechtspers Scheiding Financiering met eigen vermogen
onderneming oon leidingeigen
dom
Eenmanszaak Nee Nee Storting privévermogen eigenaar
Vennootschap Nee Nee Storting privévermogen door
onder vennoten inkoop door nieuwe
firma/maatschap vennoot
pij
Commanditaire Nee Ja Storting privévermogen eigenaar
vennootschap inkoop door nieuwe beherende of
commanditaire vennoot
BV Ja Ja Aandelenemissie bij huidige of nieuwe
aandeelhouders
NV Ja Ja Aandelenmissie, eventueel via
effectenbeurs
Coöperatie Ja Ja Ledencertificaten
Soort onderneming Continuïteit Aansprakelijkheid
Eenmanszaak Staat of valt met persoon of eigenaar Volledig aansprakelijk
Vennootschap Wegvallen vennoot kan worden Hoofdelijk aansprakelijk, bij
onder opgevangen door andere vennoten, maatschappij voor gelijke
firma/maatschap maar kans op conflicten delen
pij
Commanditaire Minder kans op conflicten, omdat Beherende vennoten:
vennootschap vermogen kan worden aangetrokken hoofdelijk aansprakelijk,
zonder dat er een leider bij komt Commanditaire
vennootschap: tot bedrag
inbreng
BV Als rechtspersoon in principe ‘eigen Tot bedrag inbreng
leven’ maar bij DGA toch sterke
afhankelijkheid van 1 persoon
NV Als rechtspersoon ‘eigen leven’ Tot bedrag inbreng
H1, H2, H3, H4, H9, 11.1, 11.2, 13.1 & 13.3
Hoofdstuk 1, Ondernemingen en hun functie in de economie
1.1Consumenten en producenten
Mensen hebben veel nodig, al deze goederen en diensten moeten worden
geproduceerd. Productiehuishoudingen die ook bedrijven worden genoemd,
creëren goederen en diensten en verkopen deze aan de consument. De
economie houdt zich bezig met vraagstukken over het streven naar welvaart
van de mens: Hoe kan iemand optimaal voorzien in goederen en diensten, dat wil
zeggen met zo gering mogelijke opoffering. De Algemene economie bestudeert
de relaties tussen consumenten en producenten en tussen de producenten
onderling, zoals tussen micro-economie en macro-economie. Bij micro-
economie behoort onder andere de theorie van de marktvormen: Hoe komt de
prijsvorming op een bepaalde markt? Bij macro-economie houden we bezig met
economische problemen van de maatschappij als geheel, zoals inflatie en
werkloosheid. Bij bedrijfseconomie richten we op economisch handelen binnen
de productieorganisatie, niet alleen fysieke goederen, maar ook om de handel en
het verlenen van diensten.
Een onderneming is een productieorganisatie. Een productieorganisatie worden
productiemiddelen bij elkaar gebracht en vervolgens in een productieproces
omgezet in producten, hierbij opereert de organisatie tussen markten, de
inkoopmarkt en verkoopmarkt. Het is een samenwerkingsverband van de
productiefactoren arbeid en kapitaal (goederen), dit kan formeel en informeel
zijn. Productieproces:
Elke onderneming wil winst maken, de grootte van de winst is afhankelijk van de
efficiency en effectiviteit van het productieproces. Efficiency is de
doelmatigheid van het productieproces en effectiviteit is de doelgerichtheid van
het productieproces.
Kenmerkend voor een onderneming is dat het winstcijfer een maatstaf is van
efficiency en effectiviteit, het is het saldo van de omzet en kosten. Winst vormt
het doel en de activiteiten het middel. Voor de continuïteit van de onderneming
is het noodzakelijk dat het winststreven op lange termijn moet.
1.2Profit- en non-profitorganisaties
Ondernemingen die streven naar winst zijn profit-organisaties. Daarnaast zijn er
ook non-profitorganisaties, dit bestaat uit de overheidssector en ‘particuliere’
non-profitorganisaties.
´ Overheidssector: Bestaat uit het Rijk, provincies, gemeenten en
waterschappen, zij leveren collectieve goederen en diensten. Dit zijn
voorzieningen voor iedereen van het land, zoals wegen en veiligheid.
, Ondernemingen kunnen deze voorzieningen verkocht worden, omdat het een
marktmechanisme is. Consumenten kunnen het niet kopen en daardoor
krijgen ze het van collectieve goederen en diensten (budgetmechanisme) in
ruil voor belastinggeld.
´ (Particuliere) non-profitorganisaties: Vormen van verschillende
organisaties, zoals een amateursportvereniging of een goede
doelenorganisatie.
Organisaties in de non-profitsector verschillen ten opzichte van ondernemingen:
´ Non-profitorganisaties hebben als doel om bepaalde maatschappelijke
voorzieningen tot stand te brengen. Hun activiteiten zijn allemaal verbonden
met een doel.
´ Non-profitorganisaties zijn niet economisch zelfstandig, ze zijn afhankelijk van
donaties of subsidies.
´ Het beoordelen van de effectiviteit van een non-profitorganisaties is veel
moeilijker, dit moet worden uitgedrukt in wachttijden of enquêtes.
1.3Ondernemingsactiviteiten
We kunnen een globale indeling van bedrijven maken naar de aard van het
omzettingsproces:
´ Land- en mijnbouw (Minste bedrijven)
Zij maken gebruik van ‘rijkdommen van de natuur’, waarmee ze met relatief
weinig grondstof een grote hoeveelheid eindproduct wordt verkregen. Bij winning
van delfstoffen (goud of olie) wordt er geen gebruik gemaakt van grondstoffen,
hierbij zijn duurzame productiemiddelen heel erg belangrijk.
´ Industrie
Zij creëren een fysiek, tastbaar product dat voor de productie in die vorm nog
niet bestond, je kan onderscheid maken tussen 2 soorten productie:
- Stukproductie: Maatwerk, bestemd voor 1 bepaalde klant en op bestelling.
- Massaproductie: Standaardproduct, bestemd voor de markt en op voorraad.
Tussen de 2 uitersten stuk en massaproductie bestaan er ook tussenvormen
voor, waarbij ze gebruik maken van halfproducten: Serie-stukproductie & Serie-
massaproductie.
Naarmate de automatisering groeit, neemt het belang + kosten van duurzame
productiemiddelen ook toe.
´ Handel
Zij produceren geen nieuwe producten, zij verschillen door het feit dat er geen
gelijkheid is tussen productie en consumptie, dit kan betrekking hebben op
grootte, assortiment, tijd en plaats. Bij handelsondernemingen heb je 2 soorten
ondernemingen:
- Detailhandel: Is de laatste schakel en levert direct aan de consument. (B2C)
- Groothandel: Koopt in bij de fabrikant en verdeelt de ingekochte partijen
over de detailhandels. (B2B)
´ Dienstverlening (Meeste bedrijven)
Zij verrichten prestaties voor hun klanten, met geen fysieke goederen.
Belangrijkste categorieën van dienstverlening:
- Financiële dienstverlening (Bank)
- Horeca
- Transport
- ICT-dienstverlening
- Facilitaire dienstverlening (Schoonmaker)
, 1.4Rechtsvormen van ondernemingen
Een onderneming heeft een rechtsvorm, hierdoor wordt vastgelegd hoe de
juridische relaties binnen de onderneming en tussen de onderneming en de
buitenwereld in elkaar zit.
Belangrijke punten die bepaald worden door de rechtsvorm zijn:
´ Wie heeft het in de onderneming uiteindelijk voor het zeggen
´ Op welke manier kan de onderneming financieringsmiddelen aantrekken?
´ Welke waarborgen zijn er voor het gedurende langere tijd kunnen
voortbestaan van de onderneming?
´ In hoeverre zijn de eigenaren van de onderneming juridisch aansprakelijk voor
de schulden van de onderneming?
´ Wat is de fiscale positie van de onderneming?
´ In hoeverre dient de onderneming haar financiële cijfers openbaar te maken?
Er zijn bedrijven waarbij de onderneming rechtspersoonlijkheid heeft en
bedrijven die dat niet hebben. Als het bedrijf rechtspersoonlijkheid is, wordt het
bedrijf als een partij beschouwd in de juridische overeenkomsten die het
zakendoen met zich meebrengt. Als een onderneming geen rechtspersoonlijkheid
heeft en eigendom is van een persoon, dan spreken we van een eenmanszaak.
Wanneer er meerdere eigenaren zijn zonder rechtspersoonlijkheid is het een
vennootschap onder firma of maatschappij.
Soort Rechtspers Scheiding Financiering met eigen vermogen
onderneming oon leidingeigen
dom
Eenmanszaak Nee Nee Storting privévermogen eigenaar
Vennootschap Nee Nee Storting privévermogen door
onder vennoten inkoop door nieuwe
firma/maatschap vennoot
pij
Commanditaire Nee Ja Storting privévermogen eigenaar
vennootschap inkoop door nieuwe beherende of
commanditaire vennoot
BV Ja Ja Aandelenemissie bij huidige of nieuwe
aandeelhouders
NV Ja Ja Aandelenmissie, eventueel via
effectenbeurs
Coöperatie Ja Ja Ledencertificaten
Soort onderneming Continuïteit Aansprakelijkheid
Eenmanszaak Staat of valt met persoon of eigenaar Volledig aansprakelijk
Vennootschap Wegvallen vennoot kan worden Hoofdelijk aansprakelijk, bij
onder opgevangen door andere vennoten, maatschappij voor gelijke
firma/maatschap maar kans op conflicten delen
pij
Commanditaire Minder kans op conflicten, omdat Beherende vennoten:
vennootschap vermogen kan worden aangetrokken hoofdelijk aansprakelijk,
zonder dat er een leider bij komt Commanditaire
vennootschap: tot bedrag
inbreng
BV Als rechtspersoon in principe ‘eigen Tot bedrag inbreng
leven’ maar bij DGA toch sterke
afhankelijkheid van 1 persoon
NV Als rechtspersoon ‘eigen leven’ Tot bedrag inbreng
