Van Yperen 1: naar meer effect: resultaatgerichte ontwikkeling van interventies
1. Inleiding
Politici, beleid, zorgverzekeraars… vinden het belangrijk dat risico’s en problemen van jeugdigen
en hun gezinnen een effectieve aanpak krijgen
à interventies moeten wet verantwoord zijn (= evidence based werken)
Maar: veel discussie over wat dit nu eig betekent !
Einddoel: effectievere praktijk met betere uitkomsten voor jeugdigen
Effectieve interventies
Interventie = effectief als deze aan het doel van de inzet beantwoordt
ð effectiviteit nagaan door ‘ontwikkelingspad’
Interventie = evidence based als gebaseerd op kennis over wat werkt
ð 3 belangrijkste bronnen:
o Research-based kennis (wet onderzoek)
o Expert-based kennis/ practice-based kennis (ervaring vd deskundige)
o Client-based kennis (wat werkt volgens cliënt)
o Eig nog een 4e bron: kennis over ethische overwegingen en waarden in het
opgroeien en opvoeden van jeugdigen
“kosteneffectiviteit”: mate waarin interventie en daarmee komende kosten in verhouding zijn tot
de mate van doelbereik (niet louter financiele kosten)
Typering van het veld en de actoren
Het veld waarin de interventies te vinden zijn = breed !
(jeugdwelzijn, onderwijs, gezondheidsbevordering, jeugdgezondheidszorg, jeugdhulp,
jeugdbescherming…)
ð ‘preventie en jeugdhulp’ = verzamelbegrip
‘RGOI tafel’:
- Praktijkwerker à uitvoerende werk (“primaire proces”)
- Instelingen
- Beleidsmakers (bestuur: zowel politici als ambtenaren)
- Cliënten
- Onderzoekers , managers
ð Zitten figuurlijk samen rond een tafel met cliënten
In die samenwerking van de partijen krijgt de resultaatgerichte ontwikkeling van interventies stap
voor stap gestalte
2. Wat weten we over effectonderzoek?
Databanken
Steeds meer internetdatabases met handzame overzichten van de effectiviteit van interventies
à meestal experimenteel oz als aanpak om het sterkste bewijs voor effectiviteit aan te dragen
,Effectonderzoek preventie
Preventie in het algemeen blijkt te werken
Kanttekeningen:
1. Veel internationaal oz, maar in onze streken (NL) schaars
o welzijn van jeugdigen sterk afhankelijk van maatschappij, NL scoort hier zeer hoog,
waardoor moeilijk om daar bovenop te komen
2. oz uitgevoerd in NL voldoet vaak niet aan onderzoeksopzet
3. kosteneffectiviteit te optimistisch (vaak meer kosten voor mate van doelbereik)
Effectonderzoek jeugdhulp
Algemeen: Middelgroot effect
! de implementatie van evidence-based interventies levert een verbetering van de effectiviteit
van de zorg (kleine verbetering van .3)
Kanttekeningen:
1. onderzoek op enkelvoudige problemen, maar praktijk meestal meervoudige problemen
§ als reactie hierop enorme impuls aan effectiviteitsonderzoek (2005:
aandacht voor multiprobleemgezinnen, 2012)
2. veel meer interventies niets bewezen dan wel
§ implementatieprobleem
§ weinig neiging om interventies uit andere praktijken over te nemen à
steeds nieuwe interventies => veel innovatie maar weinig vooruitgang
3. implementatie evidence-based interventies leidt tot effectievere zorg, maar de winst is
niet echt groot
§ lichte problemen: wienig effect, maar ernstigere problemen wel meer effect
4. voor uitvoering van een goed effectonderzoek zijn verregaande specificaties nodig
§ van de beoogde doelgroep, bedoelde interventie en gewenste uitkomsten
Samengevat
Kennis laatste jaren enorm toegenomen
Alleen één probleem: in de praktijk nog niet zo veel van te merken
ð betekent niet dat interventies in preventie & jeugdhulp niet effectief zijn, maar dat we er
nog te weinig van weten
ð uitdaging: deze kennislacune opvullen
3. Naar resultaatgerichte ontwikkeling van interventies (RGOI)
Een helder doel voor ogen
Van Yperen: Algemeen kwaliteitsmodel jeugdbeleid en inzet voorzieningen
à operationalisering van effectieve interventies + de ontwikkeling daarvan
1. Beeld van ‘staat van de jeugd’
§ Beleid vd gemeente idealiter = gebaseerd op beeld van de ‘staat vd jeugd’:
hoe gaat het met hen?
§ Adh hiervan ambities formuleren die richting geven aan jeugdbeleid
2. Maatschappelijke outcome / impact
§ Ambities vertalen in concrete doelen à betrekking op nastreven maatschappelijke
doelen
3. Realisatie via activiteiten van burgers en voorzieningen
, § Waarmaken van die ambities: Belangrijke rol burgers & voorzieningen
4. Kwaliteit input
§ Om de kans te vergroten dat de voorzieningen bijdragen aan de realisatie van de
ambities: eisen aan input-kant
5. Outcome van de voorzieningen
§ Boeken de voorzieningen ook goede resultaten? à kijken naar maatschappelijke
resultaten
§ Maar relatie tss voorzieningen en impact is vaak te diffuus => vaak meer directe
outcome monitoren
6. Acties verbonden aan de meetbeweging, spreekbeweging en verbeterbeweging
o Ontwikkelen & onderhouden v een effectief aanbod is een continu proces
Model toont 2 zaken aan:
1. Deze kennis moet leidien tot betere uitkomsten voor cliënten en tot het realiseren van de
beoogde mtschp resultaten
2. Geen statisch gegevens, maar een voortdurende ontw in een cyclus
Twee wegen
Om de kennislacune op te vullen:
1. Top-down
§ Investering aan de Input-kant van de verbeterbeweging
§ Evidence based practice
2. Bottom-up
§ Praktijk brengt outcome in beeld
§ Practice based evidence
§ Patient-focused/ practice-driven
Eerste weg (meestal in literatuur)
Maar:
- leidt al gauw tot disbalans waarin werkelijkheid wordt gereduceerd tot de toepassing van
research-based kennis à practice-based en client-based kennis & values raken uit beeld
- interventies vaak nog niet goed onderzoekbaar
Tweede weg: veel minder uitgewerkt, maar kan vormgeven aan het ‘intussen’
à wordt volgens auteurs veel te weinig benut
à deze weg is ook veel sneller in te slaan (vandaag nog)
Maar:
- definitie van het effect is hier minder eenduidig
- bewijzen zijn ‘zacht’ à maar kunnen opstapelen tot ‘harde’ bewijzen
eigenlijk: twee benaderingen die elkaar kunnen versterken!
Leidende pricnipes van RGOI
RGOI = gezamenlijk zoekproces à combinatie van praktijk en empirische ondersteuning
à steeds betere resultaten voor jeugdigen en opvoeders
4 leidiende principes: -à helpen bij het op gang brengen van een meet-, spreek- en
verbeterbeweging, met als doel doorontw van interventies
1. aansluiting
§ RGOI moet aansluiten bij de context van waaruit de interventie aangeboden wordt
§ Is daar al een voedingsbodem van meten & weten & ervaring? à mate v
onderzoeksrijpheid en onderzoeksbereidheid van een praktijk
2. Inbedding
1. Inleiding
Politici, beleid, zorgverzekeraars… vinden het belangrijk dat risico’s en problemen van jeugdigen
en hun gezinnen een effectieve aanpak krijgen
à interventies moeten wet verantwoord zijn (= evidence based werken)
Maar: veel discussie over wat dit nu eig betekent !
Einddoel: effectievere praktijk met betere uitkomsten voor jeugdigen
Effectieve interventies
Interventie = effectief als deze aan het doel van de inzet beantwoordt
ð effectiviteit nagaan door ‘ontwikkelingspad’
Interventie = evidence based als gebaseerd op kennis over wat werkt
ð 3 belangrijkste bronnen:
o Research-based kennis (wet onderzoek)
o Expert-based kennis/ practice-based kennis (ervaring vd deskundige)
o Client-based kennis (wat werkt volgens cliënt)
o Eig nog een 4e bron: kennis over ethische overwegingen en waarden in het
opgroeien en opvoeden van jeugdigen
“kosteneffectiviteit”: mate waarin interventie en daarmee komende kosten in verhouding zijn tot
de mate van doelbereik (niet louter financiele kosten)
Typering van het veld en de actoren
Het veld waarin de interventies te vinden zijn = breed !
(jeugdwelzijn, onderwijs, gezondheidsbevordering, jeugdgezondheidszorg, jeugdhulp,
jeugdbescherming…)
ð ‘preventie en jeugdhulp’ = verzamelbegrip
‘RGOI tafel’:
- Praktijkwerker à uitvoerende werk (“primaire proces”)
- Instelingen
- Beleidsmakers (bestuur: zowel politici als ambtenaren)
- Cliënten
- Onderzoekers , managers
ð Zitten figuurlijk samen rond een tafel met cliënten
In die samenwerking van de partijen krijgt de resultaatgerichte ontwikkeling van interventies stap
voor stap gestalte
2. Wat weten we over effectonderzoek?
Databanken
Steeds meer internetdatabases met handzame overzichten van de effectiviteit van interventies
à meestal experimenteel oz als aanpak om het sterkste bewijs voor effectiviteit aan te dragen
,Effectonderzoek preventie
Preventie in het algemeen blijkt te werken
Kanttekeningen:
1. Veel internationaal oz, maar in onze streken (NL) schaars
o welzijn van jeugdigen sterk afhankelijk van maatschappij, NL scoort hier zeer hoog,
waardoor moeilijk om daar bovenop te komen
2. oz uitgevoerd in NL voldoet vaak niet aan onderzoeksopzet
3. kosteneffectiviteit te optimistisch (vaak meer kosten voor mate van doelbereik)
Effectonderzoek jeugdhulp
Algemeen: Middelgroot effect
! de implementatie van evidence-based interventies levert een verbetering van de effectiviteit
van de zorg (kleine verbetering van .3)
Kanttekeningen:
1. onderzoek op enkelvoudige problemen, maar praktijk meestal meervoudige problemen
§ als reactie hierop enorme impuls aan effectiviteitsonderzoek (2005:
aandacht voor multiprobleemgezinnen, 2012)
2. veel meer interventies niets bewezen dan wel
§ implementatieprobleem
§ weinig neiging om interventies uit andere praktijken over te nemen à
steeds nieuwe interventies => veel innovatie maar weinig vooruitgang
3. implementatie evidence-based interventies leidt tot effectievere zorg, maar de winst is
niet echt groot
§ lichte problemen: wienig effect, maar ernstigere problemen wel meer effect
4. voor uitvoering van een goed effectonderzoek zijn verregaande specificaties nodig
§ van de beoogde doelgroep, bedoelde interventie en gewenste uitkomsten
Samengevat
Kennis laatste jaren enorm toegenomen
Alleen één probleem: in de praktijk nog niet zo veel van te merken
ð betekent niet dat interventies in preventie & jeugdhulp niet effectief zijn, maar dat we er
nog te weinig van weten
ð uitdaging: deze kennislacune opvullen
3. Naar resultaatgerichte ontwikkeling van interventies (RGOI)
Een helder doel voor ogen
Van Yperen: Algemeen kwaliteitsmodel jeugdbeleid en inzet voorzieningen
à operationalisering van effectieve interventies + de ontwikkeling daarvan
1. Beeld van ‘staat van de jeugd’
§ Beleid vd gemeente idealiter = gebaseerd op beeld van de ‘staat vd jeugd’:
hoe gaat het met hen?
§ Adh hiervan ambities formuleren die richting geven aan jeugdbeleid
2. Maatschappelijke outcome / impact
§ Ambities vertalen in concrete doelen à betrekking op nastreven maatschappelijke
doelen
3. Realisatie via activiteiten van burgers en voorzieningen
, § Waarmaken van die ambities: Belangrijke rol burgers & voorzieningen
4. Kwaliteit input
§ Om de kans te vergroten dat de voorzieningen bijdragen aan de realisatie van de
ambities: eisen aan input-kant
5. Outcome van de voorzieningen
§ Boeken de voorzieningen ook goede resultaten? à kijken naar maatschappelijke
resultaten
§ Maar relatie tss voorzieningen en impact is vaak te diffuus => vaak meer directe
outcome monitoren
6. Acties verbonden aan de meetbeweging, spreekbeweging en verbeterbeweging
o Ontwikkelen & onderhouden v een effectief aanbod is een continu proces
Model toont 2 zaken aan:
1. Deze kennis moet leidien tot betere uitkomsten voor cliënten en tot het realiseren van de
beoogde mtschp resultaten
2. Geen statisch gegevens, maar een voortdurende ontw in een cyclus
Twee wegen
Om de kennislacune op te vullen:
1. Top-down
§ Investering aan de Input-kant van de verbeterbeweging
§ Evidence based practice
2. Bottom-up
§ Praktijk brengt outcome in beeld
§ Practice based evidence
§ Patient-focused/ practice-driven
Eerste weg (meestal in literatuur)
Maar:
- leidt al gauw tot disbalans waarin werkelijkheid wordt gereduceerd tot de toepassing van
research-based kennis à practice-based en client-based kennis & values raken uit beeld
- interventies vaak nog niet goed onderzoekbaar
Tweede weg: veel minder uitgewerkt, maar kan vormgeven aan het ‘intussen’
à wordt volgens auteurs veel te weinig benut
à deze weg is ook veel sneller in te slaan (vandaag nog)
Maar:
- definitie van het effect is hier minder eenduidig
- bewijzen zijn ‘zacht’ à maar kunnen opstapelen tot ‘harde’ bewijzen
eigenlijk: twee benaderingen die elkaar kunnen versterken!
Leidende pricnipes van RGOI
RGOI = gezamenlijk zoekproces à combinatie van praktijk en empirische ondersteuning
à steeds betere resultaten voor jeugdigen en opvoeders
4 leidiende principes: -à helpen bij het op gang brengen van een meet-, spreek- en
verbeterbeweging, met als doel doorontw van interventies
1. aansluiting
§ RGOI moet aansluiten bij de context van waaruit de interventie aangeboden wordt
§ Is daar al een voedingsbodem van meten & weten & ervaring? à mate v
onderzoeksrijpheid en onderzoeksbereidheid van een praktijk
2. Inbedding
