Samenvatting Introductie in het kweken van dierlijke cellen, ISBN: 9789463794268 Celcultuur En Immunochemie

H1: Inleiding dierlijke celkweek
1 Geschiedenis
1. Oorsprong 1907
2. Doorbraak 1950
 Antibiotica  steriel werken
 Trypsine  enzym dat cellen losmaakt van elkaar en cultuurflessen
 Chemisch gedefinieerde cultuurmedia  groeimiddelen
3. Exponentiële toename na 1970

1.1 Voorbeelden
 Polio virus (1950)
 Kweek in menselijke embryonale cellen
 Formaline geïnactiveerd polio vaccin  dood + structuur bewaard
 Levend verzwakt polio vaccin
 HELA cells (Henrietta Lacks)
 baarmoederhalskanker
 Hybridoma-technologie
 Productie mab (= monoklonale antibodies)
 Antigen ingespoten in muis  antibodies aangemaakt in milt  fusioneren met continue cel
 hybridoma (fabriekje)
 Cel- en weefseltechnologie
 Implantaten + skingrafting  vb insuline
 Polymeer = draagvlak groeiende cellen

2 Voordelen
1. Controle omgeving
 Fysicochemische parameters: pH, temp, osmotische druk, O2 en CO2
 Fysiologische parameters: voedingsstoffen (+ % serum)
2. Karakterisatie en homogeniteit
 Redelijk homogeen
 ! Passage  aanmaak cryostock
 Cellen kweken  groeien tot monolaag  losmaken  opnieuw kweken
 invriezen liquid N2
3. Goedkoper dan proefdierexperimenten
 Miniaturisatie + afwezig excretiemechanisme  kleine hvlheden monster en reagentia
 Aankoop en onderhoud proefdieren
4. Ethiek proefdieren

3 Beperkingen
1. Expertise
 Aseptisch werken = steriel
 Tragere groei dan meeste bacteriën en schimmels
2. Cultuuromgeving (2D) vs. in vivo (3D)
 Monolaag
 cel-cel en cel-matrix interacties niet aanwezig
 Eén of twee celtypes blijven over
 Cellen beweeglijk + snelle celdeling
 Oversimplificatie medium  Geen zenuwstelsel + endocriene organen
 Cellulair metabolisme is meer constant
 Energiemetabolisme is glycolyse  minder citroenzuurcyclus
3. Hoeveelheid
 Laboschaal: max 109 cellen  # gram cellen



 Industriële schaal vereist opschaling
1

, 4. Instabiliteit
 Senescentie bij normale cellen  beperkt levensduur
 Aneuploide aantal chromosomen bij continue cellijnen


H2: Definities cel- en weefselculturen
1 Cultuurmethodes
1.1 Orgaanculturen
+ - Bron Embryonale organen +
Cellulaire interacties  3D Telkens vers weefsel nodig  adulte weefselfragmenten
Reproduceerbaarheid met behoud van functie
 cellen verschillen per persoon Inspanning Hoogmakkelijk
Rechtstreeks geïsoleerd uit het organisme Karakterisering Histologie
 Aanhouden/ groeien weefselfragmenten + delen Histologie Informatief
organen in vitro Differentiatie Ja
 Differentiatie mogelijk Propagatie = celdeling Neen
 Functie intact Reproduceerbaarheid Veel variatie  -
Kwantificatie Moeilijk
1.2 Explant culturen
+ - Bron weefselfragmenten 
Cellulaire interacties Cellen kunnen de-differentiëren Inspanning Matig
behouden  functie niet kunnen uitoefenen Karakterisering Citologie + merkers
Makkelijk manipuleerbaar Beperkt Histologie Moeilijk
Veel weefsel verkregen Differentiatie Heterogeen
Rechtstreeks geïsoleerd uit het organisme Reproduceerbaarheid Veel variatie  -
 Aanhouden/ groeien weefselfragmenten in vitro Kwantificatie Moeilijk
 In medium gebracht met serum  groeifactoren
 Functie moet niet intact
 Enkel buitenste cellen groeien in cultuurfles
 Chirurgisch uitsnijden of naaldbiopsie nemen
 Naald  minder weefsel + sneller
 Microdissectie met infra/ultraviolet straal  precies stukje van biopt te selecteren
 Vb. huidbiopt, spier, tumor

1.3 Primaire culturen
+ -
Co-cultuur  cel-cel interacties Instabiel  de-differentiatie + senescentie
Groeifactoren ene cel  handig voor ander type Samenstelling verandert in tijd
 meerdere passages cellen groeien niet even snel
 overheersing van bepaalde soort

 Cellen rechtstreeks afkomstig van explant culturen  cellen losgemaakt uit weefselcultuur  individu
 Heterogene mix van verschillende celtypes  originele weefsel bevat meerdere celtypes

1.4 Eindige celculturen
 Primaire celcultuur die gesubcultiveerd wordt
 Cellen ondergaan beperkt aantal delingen na in kweek te brengen  senescentie
 telomeren = organische klok
 Geen verkorting van telomeren bij stamcellen of kankercellen  verhoogd telomerase
 max 60x delen Hayflick limiet

1.5 Geïmmortaliseerde cellijnen
 = continue cellijn
 Cellen die oneindig lijken te delen
 verouderen niet
 onafhankelijk van celadhesie
 Onstaan in eindige cellen
2

,  door kankercellen (in vivo)
 mutaties spontaan
 Geinduceerde transformatie
 Groeien als monolaag op substraat geen celadhesie/aanhechting aan celcultuuroppervlak  zweven 
groeien in suspensie

1.5.1 Monolaag vs. multilaag



Monolaag Multilayer
 Normale cellen  Continue cellen
 Continue cellen  Witte bloedcellen
 Kunnen transformeren tot immortalisatie  suspensie
 Op substraat  In suspensie  zweven
1.6 Organotypische celculturen
 Nabootsen van organen zonder weefsels te creëren  3D  via model
 Filter-well insert model
 medium
 2 monolagen  1 boven + 1 onder poreus membraan  Uitwisseling van stoffen




2 Cel cultuur
 Aanhouden en groeien van cellen in vitro
 Verkrijgen via:
 spontane migratie
 mechanisch
 enzymatisch
 geen weefselstructuur
 mono en multilayers
 op substraat of in suspensie

3 Evolutie cellijn
 Dalen door ongunstig medium
 Medium-specifieke cellen
 Cellijnen (rood)
 Aantal cellen nemen toe met tijd
 Homogene cellen  geen mix
 Zelfde groeisnelheid
 Eindige cellijn
 Senescentie + celdood
 Na 60x delen  Hayflick limiet
 Continue cellijn
 Transformatie


H3: Soorten cellen en culturen




3