College – Gezondheidsrecht
Lecture 1 – 20/11/20
Wat is recht?
- Geen eenduidig antwoord; recht is altijd aanwezig
- Prof J. ter Heide
o Recht is hetgeen dat je zelf als recht aanvaardt
- Is recht rechtvaardigheid?
o Morele waarde
- Is recht enkel een set van regels
o Chaos voorkomen
- Is recht niet anders dan product van wetgeving?
o Computerprogramma
Filosofen
- Radbruch (1878-1949)
o Recht is gerechtigheid, rechtszekerheid en doelmatigheid
o Gerechtigheid is de basis
- Kelsen (1881-1973)
o Recht is een systeem: een soort computerprogramma. Uit a volgt b, zuivere
logica.
- Thomas van aquino (1225-1274)
o Recht is natuurrecht, van god gegeven
o Alles is moraal, eeuwig en onveranderlijk
o Overal zit een soort beseft van recht, dit is in ons gebouwd. Vandaar de term
natuurrecht
- Hobbes (1588-1679)
o En is een oorlog van allen tegen allen: recht schept veiligheid
o Recht is bedoeld voor veiligheid. De staat beschermd ons alleen, de rest moet
je zelf uitzoeken.
- Immanuel kant (1724-1802)
o Vrijheid impliceert verantwoordelijkheid, dus normen en waarden
o Er wordt heel veel neergelegd bij verantwoordelijkheid, je moet zelf
nadenken over wat wel en niet kan
- Jeremy bentham (1748-1832)
o De mens streeft naar het hoogste nut
o Recht beoogt nutsmaximalisaite
- Plato (427-347 v christus)
o Recht dient het ware, goede, schone: deugd
o We willen deugd, nadenken over het goede. Je moet ernaartoe streven.
o Je moet wel definiëren wat het goede is.
- Aristoteles (348-322 voor christus)
, o Pragmatisch, de mens streeft naar geluk; uitleg zou kunnen recht is bedoeld
om het geluk te verhogen.
o Een beetje als, leef voor de dag. Als je nu een corona wet nodig hebt moet je
die maken.
- Rousseau
o Contrat social
o Het fundamenteel van recht zijn de afspraken tussen de mensen
o Je maakt contracten met elkaar om verder te komen
Functies van het recht
- Ordening
o Verkeersregels, rechtszekerheid, wetten en besluiten
- Uitdrukking morele en culturele waarden
o Bestrijden van armoede, kinderbescherming
- Correctie/ handhaving
o Straf of fout gedrag
- Geschilbeslechting
o Rechtspraak, bezwaarschriften, mediation
- Regelend
o Uitwerking voor concreet geval: vergunning
Maatschappelijke ontwikkelingen
- Techniek maakt leven ingewikkelder
- Secularisering
o Mensen aanvaarden minder tegenslag
o Recht is niet enkel afweer, maar steeds meer actieve inzet
- Maakbaarheidsgedachte wint terrein
o Het zoeken naar geluk voor jezelf en iedereen
- Globalisering
o Steeds meer internationale contacten
- Toenemende bevolking eist meer internationale ordening
- Nieuwe ontwikkelingen, nieuwe waarden en normen
Nut van het recht
- Veiligheid
o Zonder verkeersregels in het gevaarlijk op straat, omgangsnormen,
bescherming tegen gedrag dat gezondheid, welzijn en goed aantast
- Zekerheid/ voorspelbaarheid
o Ik betaal huur, dus mag ik in dut huis wonen
- Schept ruimte voor vooruitging
o Bijvoorbeeld wetenschappelijk onderwijs, goede hulpverlening
- Bescherming van kwetsbare
- Zonder recht ontstaat chaos, strijd, vernietiging, maar niet elke regels is ook recht
Rechtsbronnen
1. Rechtsbeginselen
a. Dingen die altijd aanwezig zijn; als de een het mag, mag de ander het ook
, 2. Wetten
3. Volkenrechtelijke verdragen en besluiten
a. VN verdragen etc
4. Jurisprudentie
5. Gewoonte
6. Doctrine
7. Maar ook richtlijnen, protocollen, gedragsregels
Rechtsgebieden
- Internationaal recht en Europees recht
o Verdragingen, besluiten van internationale organisaties
o Grondrechten/ mensen rechten
o Incorporatie en transformatie
- Grondrechten
o Bescherming individu tegen massa
- Publieksrecht
o Staatsrecht
Parlement, provincie, gemeente, democratie
o Bestuursrecht
o Strafrecht
- Privaatrecht
Eigenschappen recht
- Rechten:
o Vooral redenen, consistentie
- Weinig met statistiek en kwantiteit
- Deontologische oriëntatie
o Altijd discussie over uitgangspunten, voorwaarden
- Interpretatie, taalgerichtheid
- Enerzijds een opbouw van het fundament van rechtsbeginselen, anderzijds Bottom-
up: vanuit de casus ontstaat een nieuw recht en niet enkel: verklaar de casus vanuit
de theorie
- Rechtsfiguren
o Het instrument om het recht vorm te geven
Privaatrecht
- Boek 1 – persoonlijkheidsrechten (natuurlijke personen)
o Recht op naam, burgerlijke stand
o Minderjarigheden
o Familierecht: gezag, ouders, voogdij, mentor
- Boek 2 – rechtspersonen (zijn nooit mensen)
o Vereniging
o Stichting
o NV, BC
- Boek 3 – vermogensrecht algemeen
o Definities van zaak, redelijkheid en billijkheid, wil, vertrouwen
o Rechtshandelingen
, - Boek 6: algemeen verbintenissenrecht
o Art 6:98 causaal verband feit of onzorgvuldigheid en schade
o Art 6:95 en 6:106: schadebegrip
o Art 6:185 productenaansprakelijkheid
o Art 6:2177 e.v. de overeenkomst
- Boek 7: bijzondere overeenkomsten, waaronder
o art. 7:446 t/m 7:468 geneeskundige behandelingsovereenkomst (bekend als
de WGBO)
o Huurrecht, arbeidsovereenkomst, ‘opdracht’, consumentenkoop, etc.
Bestuursrecht
- Bestuursrecht of administratief recht
o De overheid bemoeit zich actief met de samenleving. Bestuursrecht biedt
daarvoor het instrumentarium: omgevingswet, WKKGZ, WMO
o Bescherming tegen de overheid en fatsoenlijke omgang met de burger
o De overheid bemoeit zich verticaal met haar burgers
- Gaat over van alles: cultuur, sport, milieu, zorg, natuurlijk, ruimtelijke ordening
- Basis is rechtsstatelijkheid
o Bemoeienis overheid alleen op basis van wet met inachtneming van
belangenafweging burger- algemeen belang
Strafrecht
- Handhaving openbare orde
- Bescherming maatschappij
- Bescherming tegen misdaad
Internationaal recht
- Europa
o Raad van europa: mensenrechten
EVRM: europees verdrag voor de rechten van de mensen
EHRM: europees hof voor de rechten van de mensen
o Europese Unie: interne markt
EU verdrag
EU HvJ: de rechter van de EU
- VN
o VN verdragen
Strafhof
- Raad van Europa
o Gaat over mensenrechten en wie daarover kan praten
- EVRM
o Materiele rechten: rechtstreekse werking op nationaal recht
o Recht op leven
o Het verbod dan foltering en onmenselijke behandeling
o Recht op vrijheid en veiligheid
o Recht op een eerlijk proces
o Recht op eerbiediging van privé en familie leven