Sociaal emotionele ontwikkeling (SEO) samenvatting van alle literatuur '14-'15

Noem het verschil tussen de kritische- en de sensitieve periode. Koppel dit verschil vervolgens aan de verschillende manieren waarop mensen naar de ontwikkeling van het kind kijken.

Antwoord: Een kritische periode is een periode waarin je een bepaalde vaardigheid MOET leren. Gebeurt dit niet, dan zal je het gedrag wat je aan had moeten leren (bijv. praten) niet meer leren. Een sensitieve periode is een periode waarin je verhoogd gevoelig bent voor het leren van bepaalde vaardigheden. Hierdoor zijn sommige momenten idealer dan andere momenten om een bepaalde vaardigheid of gedraging te leren. Ook buiten een sensitieve periode om kun je vaardigheden aanleren.

Leg de twee verschillende perspectieven op de ontwikkeling van kinderen uit aan de hand van de begrippen 'kritische periode' en 'sensitieve periode'.

Antwoord: De kritische periode hangt samen met de perceptie van ontwikkeling als een continu proces, dat inferieur is aan de vaardigheden van de volwassenen. Door in de kritische periodes vaardigheden op te doen, ontwikkelt het kind zich naar de volwassenheid toe. De sensitieve periode hangt samen met de opvatting van de ontwikkeling als 'behoefte' van het kind. Niet ieder kind maakt volgens deze opvatting tegelijkertijd dezelfde ontwikkeling door, wat verklaard kan worden doordat hun sensitieve periodes op een ander moment vallen.

Noem de vijf belangrijkste concepten van ontwikkeling in de kindertijd.

Antwoord: 1: kritische periodes 2: continuïteit en discontinuïteit 3: regulariteit 4: individuele verschillen 5: gebruik van specifiek gedrag om dingen gedaan te krijgen

Wat kun je vertellen over het begrip 'regulariteit' in verhouding tot de ontwikkeling van kinderen?

Antwoord: De fasen van ontwikkeling vinden altijd binnen een vaste volgorde plaats: je leert eerst kruipen, dan lopen en daarna leer je pas rennen. De regulariteit geeft aan dat kinderen kunnen verschillen in timing bij het aanleren van bepaald gedrag, maar dat ze het wel allemaal in dezelfde volgorde leren.

Leg het begrip 'homotypische continuïteit' uit en geef er een voorbeeld van.

Antwoord: Bij homotypische continuïteit is er sprake van een ontwikkeling die hetzelfde blijft. Dat is bijvoorbeeld zo wanneer je als kind al graag voor groepen sprak en als je als volwassene in een theater voorstellingen gaat geven. Er zit dan een logische doorgaande lijn in je ontwikkeling.

Leg het begrip 'heterotypische continuïteit' uit en geef er een voorbeeld bij.

Antwoord: Heterotypische continuïteit geeft een combinatie van zowel verandering als dingen die hetzelfde blijven aan. Dit kan bijvoorbeeld wanneer je als kind zijnde depressief geweest bent. Dit wordt vaak niet gediagnosticeerd omdat depressie bij kinderen en volwassenen zich anders ontwikkelt. Als je dus later als volwassene weer depressief raakt, denk je dat het voor jou de eerste keer was, omdat je klachten uit de kindertijd niet als depressie aangemerkt werden.

Hoe werkt de ecologische benadering? Geef een voorbeeld aan de hand van het NICHD-onderzoek.

Antwoord: De ecologische benadering van Bronfenbrenner gaat uit van positieve (buffer) factoren en negatieve factoren. Een positieve factor kan volgens het NICHD-onderzoek bijvoorbeeld komen vanuit een kinderopvang van goede pedagogische kwaliteit. Die kan dan bufferend werken voor een negatieve factor als een instabiele thuissituatie.

Met welke verschillende opvoedingscontexten hebben kinderen dagelijks te maken?

Antwoord: Thuis, school, kinderopvang, sportclub, etc.

Welke punten van kritiek kun je noemen op de NICHD-studie?

Antwoord: - De steekproef is niet volledig representatief, omdat de allerlaagste milieus van de samenleving er niet in meegneomen zijn. - Er zijn veel respondenten uitgevallen. - Er wordt alleen over non-maternal care gesproken, wat in zou houden dat de zorg van een vader voor zijn kind niet even 'goed' is als die van de moeder.

Kunnen de resultaten van de NICHD-studie naar de Nederlandse samenleving gegeneraliseerd worden?

Antwoord: Nee, want de vorm van kinderopvang en de kwaliteit ervan verschilt met die in Amerika. In Nederland hebben we bijvoorbeeld bijna als enige land ter wereld verticale groepen, met kinderen van verschillende leeftijden. Ook is het aantal werkende moeders bij ons anders dan in de VS.

Kritische periode

Antwoord: Een periode waarin je beslist een bepaalde vaardigheid op moet doen. Gebeurt dit niet, dan treedt er onherstelbare schade op en wordt het gedrag niet meer aangeleerd.

Sensitieve periode

Antwoord: Periode die meer optimaal is dan andere momenten om een bepaald gedrag aan te leren. Als je het niet binnen deze periode leert, treedt geen schade op.

De ontwikkeling van een kind volgens Piaget en Vygotsky

Antwoord: De ontwikkeling verloopt als een continu proces en is een voorbereiding op de volwassenheid. Het gedrag van het kind wordt gezien als een onvolwassen versie van het gedrag van volwassenen. Piaget en Vygotsky geloven in kritische periodes in de ontwikkeling.

homogene continuïteit

Antwoord: iets wat duidelijk hetzelfde blijft naarmate de tijd verstrijkt. vb: als kind speelde je graag toneel en als volwassene heb je een theatergezelschap opgericht.

heterogene continuïteit

Antwoord: iets wat hetzelfde blijft, maar waar je je niet bewust van bent. de zaken zijn op het eerste gezicht niet met elkaar verbonden. vb: depressie in de kindertijd en ook weer in de volwassenheid. De beide vormen van depressie hebben heel andere symptomen, waardoor de persoon in kwestie mogelijk niet door heeft gehad dat hij als kind depressief was.

ecologisch model van Bronfenbrenner

Antwoord: verschillende contexten in het leven van een kind (school, thuis, kidneropvang) kunnen zowel remediërend als modererend werken.

moderatie

Antwoord: een temperend of matigend effect, bijvoorbeeld op negatieve factoren in de thuissituatie van het kind.

mediatie

Antwoord: tussenkomst, dit vormt een buffer als er opvoedingsproblemen zijn.

regulariteit in de ontwikkeling

Antwoord: Een zekere vorm van regelmaat. In de ontwikkeling van kinderen is de regulariteit dat bepaalde processen een vaste volgorde hebben. Dus: eerst leer je kruipen, dan ga je pas lopen.

Opvoedingscontext

Antwoord: De verschillende contexten waarin een kind zich dagelijks bevindt: school, thuis, het kinderdagverblijf, een sportclub...