Samenvatting
Samenvatting Handschrift 1
- Vak
- Handschrift
- Instelling
- Hogeschool Marnix Academie (Marnix Aca)
Alle leerstof van Handschrift 1
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 8 pagina's
Voorbeeld 3 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
0. InleidingIn dit boek staat beschreven hoe het komt dat het handschrift van mensen steeds meer verslechtert.
Voor goed handschriftonderwijs moet niet alleen worden gekeken naar de schoolkwaliteit, maar ook
naar de feedback van de leerkrachten op de leerlingen en van leerlingen op zichzelf.
Ook staat in dit boek informatie over de vormkenmerken van het westerse schoolhandschrift. Deze
worden betrokken bij de historische ontwikkeling van het westerse schrift.
1. Schrijven en schriftonderwijs
Handschriftvaardigheid is een basisvaardigheid, ook wel leerwaarde genoemd. Men schrijft nu
minder dan vroeger, daarom moet er meer aandacht aan worden besteed. Je moet het namelijk nog
wel even goed kunnen.
Handschriftontwikkeling is het enige vak met een dalende kwaliteit. Er zijn drie momenten waarop
het verkeerd kan gaan:
1. Te vroeg beginnen, als leerlingen nog niet schrijfrijp zijn.
2. Verkeerd aanleren, bij het aanleren wordt niet gelet op het ontstaan van verkeerde trajecten.
3. Niet goed onderhouden en begeleiden, men vergeet dat het handschrift nog ontwikkelt.
Schrijven is een grafisch-instrumentele vormgevende vaardigheid, bedoeld om communicatie
mogelijk te maken. Het schrift is de basis van ontwikkeling. Zonder de opslagmogelijkheden van
schrift is er geen groei van kennis mogelijk. Deze mogelijkheden zijn vergroot door het gebruik van
woorden met prefab letters (voorgefabriceerd, dus met typmachine of boekdruk).
Schrift moet niet gekoppeld worden aan taal. Taal is iets instinctiefs en zal iedereen leren, simpelweg
door contact met elkaar te hebben. Schrift is dat niet, schrift kun je alleen leren door scholing en
instructie. Het is een afgesproken cultureel systeem.
Schrijven betekent: het construeren van lettertekens in het platte vak. Het is dus niet bedoeld als
hulpmiddel voor taal, zo is taal ook geen hulpmiddel van schrift. Je moet dus ook eerst leren
schrijven, voordat je er verhalen mee kunt vertalen.
Het woord ‘schrijven’ is homomiem; het heeft meerdere betekenissen.
1. Aanbrengen van letters of cijfers op een plat vak.
2. Literair werk vervaardigen (een boek schrijven dus).
Tegenwoordig bedoelt men meestal de tweede betekenis.
Vanuit het vakgebied ‘Nederlandse Taal’ wordt steeds meer aandacht gegeven aan ‘ontluikende
geletterdheid’. Het construeren en maken van letters is dan eigenlijk nog niet goed, dit zorgt later
voor verwarring als zij wel op de juiste manier moeten schrijven.
Bovendien worden schrijven en lezen ook vaak met elkaar in verband gebracht, terwijl dit twee
verschillende taken zijn. Wees voorzichtig als je schrijven als ondersteuning gebruikt voor het lezen.
Je moet dan eerst goed de lettervormen kennen. Kinderen zijn eerder leesrijp dan schrijfrijp. Dus
neem eerst een schrijfrijpheidstest af en bedenk of de kinderen voldoende lettervormkwaliteit
hebben bereikt.
Kennisbasis Handschrift op de Pabo – Zie studieroute les 1
Handschrift is een basisvaardigheid die het kind nodig heeft bij alle andere vakken. Schrijven helpt
om te ordenen en op te slaan. Het aanleren van schrijven gaat in een drietal kernconcepten:
vormgeving, materialen en proces.
,Eigen vaardigheid is ook belangrijk. Niet alleen om te begrijpen hoe het voor de kinderen is om een
goed handschrift te krijgen, maar ook om een goed voorbeeld te geven.
Lange tijd werd het proximaal-distaal principe gehanteerd bij het verbeteren van handschriften. Dat
betekent dat je van groot naar klein werkt. Tegenwoordig denkt men meer als een dynamisch
systeem. Een slecht handschriftprobleem komt door het gebrek aan kennis en gerichte training en
niet door een slechte motoriek.
Bij het leren schrijven richten we ons in de basisschool op:
Grafisch werken – leren gereedschap te sturen alsof het een verlengstuk van je hand is
Letterverkenning zonder trajecten – kleuters leren lettervormen kennen door perceptieve
spelletjes (nemen dus alleen waar)
Eenzone-niveau zonder trajecten – werken met kapitalen
Eenzone-niveau met trajecten – leren cijfers op de juiste manier in hokjes schrijven
Driezone-niveau met trajecten – leren hoofdletters en verbindingen
Handschrift – leren woorden in een gehele beweging op papier te zetten
3.5.2 Het bord
Leerlingen zijn goed in leren door imiteren en kopiëren, dus zorg bij het aanleren van schrijven dat je
het perfect voordoet (spiegelneuronen). De vaardigheid van goed kunnen schrijven hangt deels
samen met de wrijfweerstand en de juiste afstelling van het bord (kalibreren). Digitale borden
hebben en vergelijking met het krijtbord een zeer laag contrast. Het is ook van instructieve waarde
als het voorbeeld een dag kan blijven staan. Het maakt het oefenen veel realistischer als er
handgeschreven voorbeelden te zien zijn.
Analoge borden en Digitale borden hebben beide hun eigen mogelijkheiden. Een combinatie zou heel
goed zijn. White-boards worden afgeraden, want die zijn te glad en ze spiegelen veel. Hierdoor ga je
vanuit je vingers schrijven in plaats vanuit je schouder.
10.3 Bordschrijven
Het analoge bord heeft de meeste schrijfweerstand en is daarom het beste om op te leren.
Bordschrijven is anders dan op papier, omdat je nu vanuit je schouder moet schrijven. Bovendien is
het bord niet gelinieerd en je schrift wel. Je moet dus zelf denken om marges en horizontaal schrijven
bij gelijke regelafstand. Bovendien met je je krijtje blijven draaien om te zorgen dat de lijndikte
regelmatig is. Als de punt niet de gewenste lijndikte heeft, kun je deze bewerken een met mes of
schaar.
Pak je krijtje beet zoals een pen. Zo ligt het krijtje horizontaal binnen je hand en hoef je alleen je
schouder te bewegen.
Als je een klein foutje maakt tijdens het schrijven gebruik je een vezeldoekje, voor het hele bord een
natte spons en een trekker. Als je het bord nat hebt gemaakt, leg je de spons rechts onder, om het
water van de trekker op te vangen.
Als je lijnen trekt, doe dit dan met een liggend krijtje. Zo blijven het hulplijnen en die zijn minder dik
dan de letters. Je kunt ook met je nagels bijna onzichtbare lijnen trekken, vingerlijnen. Voor de
regelafstand (10 cm) gebruik je je pink en wijsvinger. Voor de letterhoogte gebruik je je middelvinger
en wijsvinger. Om dezelfde hellingshoek te behouden, kun je ook verticale vingerlijnen maken.
, 2.1 Fasen in het schrijfonderwijs
1. De ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden (groep 1 & 2)
Het jonge kind ontwikkelt eerst inzicht in letters die het meest lijken op tekenen. Losse
streken die elkaar aan de uiteinden raken. Kapitalen zijn de enige letters die hierop
aansluiten, deze hebben namelijk geen trajecten. Je kunt ze op verschillende manieren
construeren, zonder dat de vorm eronder lijdt.
2. Het driezone-niveau met trajecten; het verwerven van het verbonden schrift (groep 3 & 4)
In groep 3 leren de kinderen kleine-letter-vormen (minuskels) en in groep 4 hoofdletter- of
kapitaalvormen. Minuskels hebben stokken en staarten en bestaan dus uit 3 zones.
3. De ontwikkeling en onderhoud van het handschriftn (groep 5 t/m 8)
Het handschrift is tot en met het voortgezet onderwijs in ontwikkeling. Om het geleerde te
behouden, is cognitieve begeleiding nodig, leren wat de kenmerken zijn van een goed
handschrift. Alleen oefenen is dus niet voldoende. Vanaf groep 5 en 6 daalt de
handschriftkwaliteit dramatisch, hier is dat dus erg belangrijk.
2.3 Leerlijn groep 1 t/m 4
Leerlingen zullen in de toekomst met een toenemend aantal typtaken worden geconfronteerd.
Daarom is het belangrijk de kinderen op tijd te begeleiden. Vanaf groep 5 (fase 3 dus) wordt er op
school aandacht gegeven aan een goede zithouding, vingerzetting en blindtypen.
Groep 1
Dit is de periode van beginnend lettergebruik en het voorbereiden van het schrijven. Er moet dan
worden gewerkt aan beginnende materiaalbeheersing en nauwkeurige werkhouding/attitude. Hier
hoort bij:
Letterverkenning van Kapitalen
Stimuleren van nauwkeurige waarneming
Stimuleren van nauwkeurige uitvoering
Werken aan nauwkeurige materiaalbeheersing
Eerlijke en duidelijke feedback
Groep 2
Letterverkenning van Kapitalen en minuskels, leer ze de transfer tussen de lettersoorten verkennen.
Laat ze vormverschillen en overeenkomsten waarnemen en laat ze ook oefenen met pendruk, dus
met dunne en dikkere pennen. Zorg dat ze ook hier een goede pengreep hebben. Belangrijk is dat er
geen woorden geconstrueerd worden, omdat ze anders te vroeg met het blokschrift te maken
krijgen. Ze moeten eerst nog het verbonden schrift leren en gebruiken. De leerlingen raken dan in de
war.
De letterervaringen in groep 1 en 2 moeten dus zoveel mogelijk perceptief zijn, het is nog te vroeg
voor hen om letters op te schrijven. Letterconstructie is pas verantwoord als de ruimtelijke oriëntatie
in het platte vak genoeg ontwikkeld is.
Groep 3
In het eerste half jaar werk je nog verder aan het ontwikkelen van de schrijfvoorwaarden. In het
eerste half jaar beginnen met schrijven is niet pedagogisch verantwoord, je legt dan te veel druk op
de leerlingen, omdat ze dan ook al moeten leren lezen en rekenen. Je zou ze wel cijfervormen aan
kunnen leren. Deze zijn door hun constructie een mooie overgang naar het
lopende schrift.
In het tweede half jaar leren ze schrijven op de methodische wijze van het
woordverbonden lopende schrift: Letters bestaan niet alleen uit een traject,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ManonB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72841 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen