VERPLEEGKUNDIGE METHODIEK EN VAARDIGHEDEN
1. Perifere bloedafname/bloedpunctie
- Bloedafnames moeten frequent gebeuren zowel in ZH als thuiszorg
- Resultaten van bloedanalyses kunnen een belangrijke hulp betekenen bij
o Stellen diagnose
o Instellen therapie
o Evalueren en controleren van evolutie van ingestelde therapie
o Verloop van een aandoening
- Bloedafname door punctie = B1-handeling
o Aanvraag arts = nodig i.f.v. analyses
1.2.Samenstelling van bloed
- Vrouwen = tot. bloedvolume = 4-5L
- Mannen = “ = 5-6L
- Hoeveelheid bloed = 1/13e of 7-8% van je lichaamsgewicht
,1.2.1. Vaste bloedbestanddelen
- Bloed bestaat voor 45% uit vaste bestanddelen
- Bloedcellen gevormd in rode beenmerg of in thymus (voor T-lymfocyten)
- Gevormd uit 1 stamcel = pluripotente stamcel (verdere uitwerking zie schema)
- Proces = HEMOPOËSIS = vorming van bloedcellen
1.2.1.1. Rode bloedcellen erytrocyten
- Zeer flexibele cel zonder kern
- Biconcave vorm
- Celmembraan met bloedgroepantigenen
- Bevat Hb (zie hieronder)
- Bestaan uit celmembraan waarin # transporteiwitten zitten
o 95% van deze eiwitten = moleculen hemoglobine (Hb)
Hb vervult essentiële rol bij vervoer O2 naar weefsels en afvoer CO2 naar
longen
Hb = opgebouwd uit 4 eiwitketens die elk een haemgroep bevatten
Haemgroep = porfyrinemolecule + ijzeratoom in centrum
Elke Hb bevat 4 ijzerionen met O2 reageren en binding vormen reversibel
Vormt zo oxyHb
Wanneer Hb van erytrocyt verzadigd is met O2 = zal bloed helderrood zijn
Zuurstofarm bloed = donkerrood-bordeaux
- Gem. levensduur erytrocyt = 120 dagen hierna afbraak in lever/milt
1.2.1.2. Witte bloedcellen leukocyten
- Hebben celkern
- Groter dan RBC
- Zorgen voor afweer van ons lichaam en afvoer van afvalstoffen
- Spelen rol bij allergische reacties
- Blijven niet lang in bloedbaan (BB) aanwezig, maar kunnen losse bindweefsels van lichaam
migreren
- Ze gebruiken bloed vnl. als transportmiddel
- 1mm3 bloed = 7000 WBC
- Onderverdeling leukocyten
o Granulocyten
Neutrofielen
Eosinofielen
Basofielen
o Monocyten
o Lymfocyten
o Macrofagen = spelen belangrijke rol in afweersysteem = eten lichaamsvreemde
stoffen op = celvraa
1.2.1.3. Bloedplaatjes trombocyten
- Geen volwaardige cel, maar een hoopje cytoplasma met membraan rond
- Belangrijke rol in stollingsproces ze worden kleverig en hechten zich aan elkaar
(= aggregatie) hierdoor kunnen ze bloedvat afsluiten
- Gem. conc. in bloed = 350 000/µl
, - Overleeft 8-tal dagen
- Hemostase = proces waardoor bloedingen worden gestopt, voorkomt dat bloed verloren
gaat door wanden van beschadigde bloedvaten
o Bloedverlies = beperken
o Maakt dus ook deel uit van weefselherstel
- Bloedstolling 3 overlappende fases
o Primaire hemostase
o Secundaire hemostase
o Firbinolyse
1.2.2. Vloeibare gedeelte = bloedplasma
- Omvat 55% van het bloed
- Bestaat voor 92% uit water
- Samenstelling lijkt sterk op die van interstitiële (= tussenliggende) vloeistoffen
o Voortdurend uitwisseling van water, ionen en opgeloste stoffen doorheen de
wanden van de capillairen
- In 100ml bloed
o 7g plasma eiwit 5x zoveel als in interstitiële ruimte
- 3 belangrijke types plasma eiwitten
o Albumines
o Globulines
o Fibrinogeen (vooral belangrijk i.v.m. bloedstolling)
- Meeste plasma eiwitten (alle albumines en fibrinogeen) = aangemaakt in lever
- Plasma eiwitten kunnen niet door vaatwanden van capillairen dus alleen terug te
vinden in bloedplasma
- Verder zitten er nog koolhydraten, lipiden, elektrolyten, afvalstoffen, hormonen en enzymes
in het bloedplasma
1.2.3. Onderscheid: serum VS plasma
- Indien bloed zonder anticoagulantia in tube zit treedt stolling op serum is dan wat
overblijft wanneer men de vaste bestanddelen en stollingseiwitten uit vol bloed verwijdert
1.3.Pre-analytische variabelen
- Heel wat factoren die resultaten van een bloedafname kunnen beïnvloeden
o Hoeven niet direct op ziekte te wijzen kunnen in bep. omstandigheden
beschouwd worden als normaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helenadeseure. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.