Beste studenten,
Waar de reeds beschikbare samenvattingen vaak onvolledig zijn, enkele hoofdstukken behelzen, vol staan met (schoonheids) foutjes, bied ik jullie hierbij een complete samenvatting aan van het boek Omgevingsrecht / Publiekrecht, geschreven door Mr. drs. E. Alders.
Let wel, deze...
Auteur Mr. Drs. E. Alders
Auteur samenvatting R.M. den Breeijen
Pagina |2
,HOOFDSTUK 1 ALGEMENE INLEIDING
1.1 RECHT IS EEN MIDDEL
- Het recht is een middel om de samenleving te ordenen.
1.2 EIGENRICHTING
- Recht wordt gehandhaafd door rechter aan de hand van rechtsregels.
1.3 ONDERVERDELINGEN IN HET RECHT
Onderverdelingen in het recht;
- geschreven en ongeschreven recht;
- subjectief en objectief recht;
- publiekrecht en privaatrecht;
- dwingend en aanvullend recht.
Objectief recht;
- het geheel van rechtsregels, alle ongeschreven en geschreven regels.
Subjectief recht;
- het recht van burgers om objectieve rechten op te eisen of af te dwingen.
Publiekrecht;
- alle verhoudingen tussen overheid en burger en overheidsorganen onderling;
- er is sprake van éénzijdige oplegging.
Privaatrecht;
- rechtsverhoudingen die zien op burgers;
- rechtspersonen onderling;
- natuurlijke personen en rechtspersonen onderling.
Dwingend recht;
- voorschriften opgelegd door de overheid waarvan niet mag worden afgeweken.
Aanvullend recht;
- regelend recht;
- regels voor dwingend recht gelden, tenzij anders is afgesproken.
1.4 INTERPRETATIEMETHODEN EN REDENEERVORMEN, DUIDELIJKE EN VAGE WETTEN
De grammaticale methode;
- interpretatie op basis van de taalkundige betekenis van een uitdrukking of wettelijke
term.
Wetsinterpretatie;
- interpretatie op basis van de toelichting van de opstellers van de wet.
Hoe handelt de rechter?;
- interpretatie op basis van eerdere rechterlijke uitspraken in vergelijkbare situaties.
Pagina |3
,* Jurisprudentie: geheel aan rechterlijke uitspraken.
Pagina |4
,HOOFDSTUK 2 STAATSRECHT
Rechtsstaat;
- alle regels en bevoegdheden van de overheid zijn formeel vastgelegd.
Benoemd of gekozen;
- functie ambtenaren op een controleerbare manier verkregen via;
- benoeming;
- verkiezing;
- ontheffing functie mogelijk, al dan niet eervol.
Legaliteitsbeginsel;
- nauwkeurig beschreven bevoegdheden voor ambtenaren;
- beslissingen en verplichtingen moeten zijn gebaseerd op vastgelegde regelgeving.
Staat;
- groep mensen, bijeen op een afgebakend grondgebied, en met een vorm van centraal
gezag dat de bevoegdheid heeft om regels te stellen en af te dwingen dat die regels
worden nageleefd.
Stemrecht;
- uitoefenen van invloed op personen die gezag uitoefenen.
Directe democratie;
- gehele volk stemt over alle regels.
* Landelijk niveau: Parlement of Staten-Generaal (Eerste + Tweede
Kamer);
* Provinciaal niveau: Provinciale Staten;
* Gemeentelijk niveau: Gemeenteraad.
Het huidige Nederlands rechtssysteem;
- monarchie (Staatshoofd, welke door erfopvolging de macht heeft verkregen);
- feitelijke macht ligt bij parlement en kabinet.
Andere staatsrechtvormen in de wereld;
- republiek (staatshoofd, gekozen door volk);
- staatsgodsdienst (religie / benoemd religieus persoon heeft invloed op bestuur);
- bondsstaat (regionale besturen hebben eigen bevoegdheden);
- dictatuur (één persoon of een kleine groep verkrijgt de macht en houdt deze in stand
middels de onderdrukkingsmethode);
- centraal gezag (beslissingen gehele land op één plaats genomen).
De onderdelen van het publiekrecht;
- staatsrecht;
- bestuursrecht;
- strafrecht;
- internationaal recht.
Pagina |5
,2.1 DE SCHEIDING DER MACHTEN
Trias politica-leer;
Splitsing van organen met enkel één taak;
- wetgevende macht (parlement, Provinciale Staten en gemeenteraad);
- uitvoerende macht (ministers op rijksniveau, Gedeputeerde Staten op
provinciaal niveau, college van burgemeesters en
wethouders op gemeentelijk niveau);
- rechtsprekende macht (Hoge Raad, Gerechtshoven, (arrondissements-)
rechtbanken en Afdeling bestuursrechtspraak van de
Raad van State (ABRvS)).
2.2 GRONDWET
- opgericht in 1813;
- wijziging via moeilijke procedure;
- bevat klassiek grondrecht (verplichten de overheid zich te onthouden van ingrijpen);
- bevat sociale grondrechten (verplichten de overheid tot ingrijpen).
2.2.2 ORGANIEKE WETTEN
- wetten waarbij de Grondwet de wetgever verplicht bepaalde onderwerpen in een wet
verder uit te werken.
2.2.3 ONSCHENDBAARHEID VAN DE KONING
- ministers zijn politiek verantwoordelijk voor het regeringsbeleid.
2.2.4 ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN
- regering of ‘de Kroon’ koning + ministers;
- ministerraad bestaat uit enkel ministers;
- kabinet ministers + staatssecretarissen;
- Staten-Generaal (parlement) Tweede Kamer + Eerste Kamer.
- bij Koninklijk Besluit benoemd en ontslagen;
- leiding over ministerie;
- mogelijk zonder leiding over ministerie;
- minister-president medeondertekenaar van Koninklijke Besluiten.
Pagina |6
, Minister van Staat;
- eretitel verleend door gemeente;
- persoon fungeert niet als minister;
- persoon maakt geen deel uit van ministerraad.
Verantwoordelijkheid ministers;
- politieke verantwoordelijkheid jegens parlement;
- verplichting om Kamers alle gevraagde inlichtingen mondeling of schriftelijk te
verschaffen;
- politiek verantwoordelijk voor het beleid;
- Kamers kunnen motie van wantrouwen indienen tegen ministers;
- strafrechtelijke verantwoordelijkheid, vervolging wegens ambtsmisdrijf;
- financiële verantwoordelijkheid, ministers kunnen privaatrechtelijk worden
aangesproken mits vordering berust op veroordeling door Hoge Raad.
2.2.7 DE STATEN-GENERAAL
De Staten-Generaal (parlement), taken en bevoegdheden;
1. Medewetgevende taak;
- stemming over wetten ingediend door regering;
- leden Tweede Kamer hebben recht van initiatief;
- leden Eerste kamer hebben geen recht van initiatief;
2. Controle op de regering;
- Eerste en Tweede Kamer hebben recht van interpellatie (recht om discussie aan te
gaan met Minister buiten orde van de dag, toestemming verleend door Kamer);
- Eerste en Tweede Kamer hebben recht om mondeling / schriftelijk vragen te stellen
aan Minister, beantwoording geschiedt eveneens mondeling / schriftelijk;
- Eerste en Tweede Kamer kunnen motie aannemen. Regering is niet verplicht motie aan
te nemen;
3. Budgetrecht;
- behandeling van wetsvoorstellen tot vaststelling jaarlijkse begroting;
- Tweede Kamer heeft recht om bij amendement wijzigingen aan te brengen in de
begroting.
2.2.8 DE RAAD VAN STATE
- afdeling Advisering, brengt advies uit over wetsvoorstellen en Algemene Maatregelen
van Bestuur;
- afdeling Bestuursrechtspraak (ABRvS), hoger-beroepsinstantie bij de meeste
uitspraken van rechtbanken;
- koning formele voorzitter;
- vicevoorzitter meest belangrijke voorzitter.
2.2.9 GEMEENTEN EN PROVINCIES, WATERSCHAPPEN EN ANDERE OPENBARE LICHAMEN
- Taken en bevoegdheden zijn uitgewerkt in afzonderlijke wetten.
Pagina |7
,2.2.10 HET WIJZIGEN VAN DE GRONDWET
- bestaat uit procedure met twee stemmingen (lezingen);
- eerste lezing volgt de procedure van een normaal wetsvoorstel, acceptatie door
Eerste Kamer;
- tweede lezing vindt plaats na ontbinding beide Kamers in de nieuwe samenstelling;
- voorstel moet ongewijzigd door een gekwalificeerde meerderheid (2/3) worden
aanvaard.
2.3 REGELGEVING EN UITVOERING OP RIJKSNIVEAU
Uitvoering decentraal;
- uitvoering publiekrechtelijke regelgeving op provinciaal- of gemeentelijk niveau.
Samenwerking tussen parlement en regering;
- vaststelling wetten door regering en parlement;
- regering belast met voorbereidend werk en uitvoering;
- parlement belast met vaststelling;
- parlement kan regering ter verantwoording roepen.
Monistisch en dualistisch;
- monistisch: regering heeft het meeste initiatief;
- dualistisch: parlement stelt zich volledig onafhankelijk op van de regering.
Drie soorten regelgeving op rijksniveau;
- wetten in formele zin (aangeduid met ‘Wet’);
- uitvoeringsbesluiten (aangeduid met ‘Besluit’ of ‘AMvB’);
- ministeriële regelingen (aangeduid met ‘regeling’).
2.3.1 WETTEN IN FORMELE ZIN
Procedure tot totstandkoming;
- tekst wetsvoorstel voorbereid op ministerie en besproken met belanghebbende
organisaties;
- wetsvoorstel naar ministerraad en Afdeling Advisering RvS voor advies;
- het wetsvoorstel en het advies, de Memorie van Toelichting en een Koninklijke
boodschap naar de Tweede Kamer;
- vaste commissie uit Tweede Kamer stelt het Verslag op;
- de betreffende minister geeft via de Nota naar aanleiding van het Verslag een reactie
hierop;
- plenaire (mondelinge) behandeling van het wetsvoorstel;
- Kamerleden hebben recht via amendement wijziging voor te stellen;
- Tweede Kamer stemt eerst over amendement;
- Tweede Kamer stemt over het gewijzigde wetsvoorstel;
- bij meerderheid van stemmen wordt het wetsvoorstel aangenomen.
Geen meerderheid;
- minister trekt het wetsvoorstel in of stelt deze uit;
- minister kan druk zetten of dreigen met opstappen;
- Kamer kan tekst wijzigen door indienen van (veel) amendementen;
- minister kan druk zetten door amendementen te ontraden.
Pagina |8
, Eerste Kamer;
- wetsvoorstel aangeboden aan eerste Kamer;
- herhaling van procedure;
- Eerste Kamer heeft geen recht van amendement;
- wetsvoorstel wordt aangenomen of verworpen;
- in noodgevallen wordt het wetsvoorstel teruggestuurd naar de Tweede Kamer met
een voorstel voor een kleine wijziging (novelle);
- stemming Tweede Kamer wijziging;
- aanbieden gewijzigde wetsvoorstel aan Eerste Kamer
- stemming Eerste Kamer;
- plaatsing van wet in Staatsblad door minister van Justitie;
- ondertekening door Koning.
2.3.2 ALGEMENE MAATREGELEN VAN BESTUUR
- kortere procedure;
- Wet regelt wat wel en niet kan worden uitgewerkt in AMvB;
- wetten met veel uitwerking overgeheveld naar AMvB, raamwet of kaderwet.
Procedure;
- concept AMvB opgesteld door minister of staatssecretaris;
- informeel overleg met ministeries, provincies, gemeenten en belanghebbenden;
- concept AMvB voor advies naar Afdeling Advisering RvS;
- definitieve vaststelling;
- bekendmaking in Staatsblad;
- uitvoering door Minister.
Grip van het parlement op AMvB’s;
- Tweede Kamer kan verzoeken tot betrokkenheid bij opstelling AMvB;
- mogelijke toepassing ‘voorhangprocedure’ waarbij minister vooraf kennis geeft van
AMvB;
- mogelijke voorpublicatie in Staatscourant.
- AMvB steunt op wet in formele zin;
- zelfstandige AMvB mogelijk;
- geen strafrecht van toepassing op overtreding zelfstandige AMvB;
- mogelijke toepassing ‘nahangprocedure’, AMvB ter kennisname toegezonden aan TK;
- invloed Tweede Kamer bij toepassing nahangprocedure is beperkt.
Staatsblad;
- publicatie van (wijzigingen van) wetten en AMvB’s;
- uitsluitend 1 wet of AMvB.
Staatscourant;
- dagblad van Rijksoverheid;
- nieuws en verplichte publicaties (terinzagelegging van ontwerpbestemmingsplannen
en onteigeningsbesluiten).
Pagina |9
, 2.3.3 MINISTERIËLE REGELINGEN
- mogelijkheid tot Ministeriële Regeling moet bij Wet zijn vastgesteld;
- voorbereiding op ministerie;
- Regeling van kracht door publicatie in Staatscourant.
2.4 REGELGEVING EN UITVOERING OP PROVINCIAAL NIVEAU
Regelgeving;
- taken en bevoegdheden vastgelegd in Provinciewet;
- PS kunnen regelgeving vaststellen op provinciaal niveau;
- PS kunnen provinciale verordeningen opstellen.
Uitvoering;
- toezicht op de waterschappen;
- toezicht op gemeentebesturen;
- administratief beroep;
- kiezen leden van de Eerste Kamer;
- beheer van provinciale wegen.
Provinciale Staten (PS);
- gekozen door ingezetenen provincie;
- aantal leden varieert met aantal inwoners provincie;
- belangrijkste taak is vaststellen van verordeningen.
Gedeputeerde Staten (GS);
- benoeming door PS.
De commissaris van de Koning (CdK);
- benoeming bij Koninklijk Besluit.
College van Gedeputeerde Staten;
- CdK vormt samen met GS het college van Gedeputeerde Staten;
- voorbereiden en uitvoeren van besluiten van PS;
- dagelijks bestuur van provincie.
2.5 REGELGEVING EN UITVOERING OP GEMEENTELIJK NIVEAU
De ‘gemeente’ bestaat uit;
- gemeenteraad;
- college van burgemeesters en wethouders;
- burgemeester.
2.5.1 DE GEMEENTERAAD
- hoogste bestuursorgaan binnen gemeente;
- iedere vier jaar verkozen;
- aantal raadsleden afhankelijk van aantal inwoners;
- burgemeester is voorzitter van de raad.
P a g i n a | 10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rmrokers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.92. You're not tied to anything after your purchase.
