SOCIOLOGIE VAN DE SOCIALE PROBLEMEN
1. INTRO & WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?
Als we de woorden sociaal probleem uitspreken dan komt daarbij gepaard het afwijkend
gedrag en marginaliteit maar wat is wat nu:
• Marginaliteit: een situatie waarin zich mensen bevinden die gelijktijdig tot
verschillende groepen behoren waarvan de normen tegenstrijdig of althans sterk
uiteenlopend zijn.
• Afwijkend gedrag: Gedrag die niet in de normale valt binnen de samenleving, die dus
afwijkt van het standaard.
• Sociaal probleem: problemen binnen de samenleving zoals: handicap, armoede,
beperkingen, psychische gezondheid, Fake news, mishandeling, zelfdoding,
kinderarbeid, terrorisme, brain drain,vereenzaming, werkloosheid, extremisme,
asielzoekers, te dure geneesmiddelen, verdwijningen, aanrandingen, verslaving,
loonkloof m en v, dakloosheid,… We stellen vast dat deze lijst als maar kan
doorlopen. Er zijn dus heelwat sociale problemen binnen onze samenleving.
Momenteel kunnen we wel zeggen dat het grootste sociaal probleem op dit moment:
migratie, klimaat, armoede
Meetbaarheid van sociale problemen:
De meeste sociale problemen kunnen we meten, eigenlijk allemaal. Maar sommigen kunnen
een vertekend beeld geven. Let op of de meetbaarheid wel objectief is.
Deze hangen allemaal aan elkaar verbonden:
mensenrechten, sociale grondrechten
afwijkend, uitgesloten, gemarginaliseerd, sociale uitsluiting, armoede…
Wij als student hebben dus geen te hoog jaarinkomen dus zijn wij in feite arm maar wij
worden gesponserd door onze ouders dus objectief meetbaar zijn we zeer arm maar eigenlijk
zijn we dit niet.
SOCIALE PROBLEEMBENADERING
Lafaille: uitgaan van de relatieve eenheid van sociale problemen, afwijkend gedrag en
deviantie.
Redenen
materieel opzicht overlappen de drie fenomenen elkaar in vele gevallen, soms
volledig soms een deel.
verscheidene auterus zoals Becker en Merton hebben zich met verschillende van
deze fenomenen bezig houden, men mag verwachten dat hun theoretische
ontwikkeling van het ene terrein doorspeelt.
Autonome ontwikkelingen hebben elkaars wederzijds beïnvloed
,Hoe zullen we nu kijken naar bepaalde sociale problemen?
= hoe benaderen we een sociaal probleem
sociale pathologie Sociale problemen worden als ziekten van de samenleving
gezien, toestanden die het normaal functioneren van de
samenleving verhinderen. Sociaal pathalogische toestanden zijn
hoofdzakelijk geworteld in bepaalde biologische abnormaliteiten
van het individu. (armoede en verpaupering)
Sociale desorganisatie Sociale problemen zijn het gevolg van het feit dat de bestaande
normen hun geldigheid hebben verloren en derhalve falen om
het gedrag te reguleren. Een aparte plaats in deze theorie krijgt
het verschijnsel van de cultural lag (immigratie en
verstedelijking).
Waardenconflict Sociale problemen zijn het gevolg van de strijd tussen
tegengestelde waarden en de daar achterliggende belangen
(minderheidsgroepen).
Socialisatieperspectief Afwijkend gedrag is een vorm van aangeleerd gedrag en is te
wijten aan een defect in de socialisatie. In deze benadering wordt
veel belang gehecht aan de subcultuur (criminaliteit).
Anomietheorie De samenhang wordt hier bestudeerd tussen het voorkomen van
afwijkend gedrag in een bepaalde samenleving en de mate van
culturele en normatieve desintegratie van de samenleving, zijnde
anomie (criminaliteit)
Etikettering De aandacht gaat hier vooral naar de wijze waarop de
samenleving op vermeend of feitelijk overtreden van de
maatschappelijk gestelde normen reageert. Vaak is er spraak van
een self-fulfilling prophecy waardoor de samenleving vaak zelf
oorzaak wordt van nieuwe normovertredingen (psychosociale
dimensie)
Dit zijn de verschillende visies waarmee je naar een probleem kan kijken.
Sociale probleem
Is een probleem dat zich voordoet binnen de samenleving en die een groot deel van de
bevolking treft, ook wil een groot deel van de bevolking het probleem aanpakken en
oplossen (collectief oplossen) . Maar een sociaal probleem is een individueel probleem.
Sociaal vraagstuk is de kwestie iets wat enorm uitgebreid is en bijna onoplosbaar is.
Twee benaderingen:
SP-O SP-S
Meetbaar en objectief Niet meetbaar en subjectief
, Definitie: een omschrijving van sociale problemen heeft 2 benaderingen namelijk:
OBJECTIEVE BENADERING SUBJECTIEVE/ CONSTRUCTIVISTISCH BENADERING
Een sociaal probleem is een probleem dat feitelijk of Er word nu gesteld dat het problematisch karakter van
potentieel een groot aantal personen op dezelfde situaties en omstandigheden een kwestie is van
manier treft, zodat het beste kan worden opgelost door subjectieve beoordeling. Heeft men eenmaal oog
maatregelen te nemen ten aanzien van het probleem gekregen voor de sociale bepaaldheid van het
als geheel in plaats van elk individu als geïsoleerd geval maatschappelijk oordeel, dan is het een logische stap
te behandelen ofwel een probleem dat vraagt om om alle oordelen over probleemsituaties als subjectief
gemeenschappelijk optreden. en relatief gezien.
Merton en Nisbet Blumer: sociale problemen zijn fundamenteel
Het eerste en basisbestanddeel van een sociaal producten van een proces van collectieve definitie in
probleem bestaat uit de discrepantie tussen wijd plaats van onafhankelijk bestaande reeksen van
gedeelde sociale waarden en feitelijke condities in het objectieve sociale arrangementen met een intrinsiek
sociale leven. problematische inhoud.
Kortom: deze benadering ga ervan uit dat sociale
Thomas: if men define situations as real, they are real
problemen bestaan zodra een significant aantal
in their consequences
personen negatief, dus ten kwade, wordt
beïnvloed door een verschijnsel dat samenhangt
Gevolg:
met sociale factoren, zelfs als niemand dit als
- veel meer gekeken naar maatschappelijke en
zodanig erkent of herkent. Hierdoor kon veel
politieke processen waarin personen, groepen
onderzoek gedaan worden naar sociale
en situaties als problematisch worden gezien
problemen en sociale wandtoestanden.
- veel minder naar de objectief te beschrijven
KRITIEK: situaties waarin deze personen of groepen
• middle class definitie van sociale waarden leven.
= gemiddeld inkomen, je zit in de midden
• vrijheid van onderzoek of beleidsconformisme?
= er word onderzocht wat onderzocht mag
worden, als je iets wil onderzoeken maar ze
staan er niet voor open dan zal dit ook niet in de
pers geraken en zal het niet degelijk onderzocht
worden. Als de politieke persoon toch iets wil
doen aan het probleem dan kan er een
beleifsconformisme komen. Sociaal probleem: armoede, racisme, werkloosheid,
• rapportensociologie veroorzaakt door dakloosheid, verslavingsproblematiek
verwetenschappelijking, ervaringstekort
beleidsmakers, lage prijs Verwaarlozing: discriminaties van bepaalde groepen
= Beleidsmensen kunnen op een zeer snelle en
Paternalisme: te pas en te onpas binnenvallen bij
efficiënte manier zaken te weten komen. Ook
ouderen omdat je denkt dat ze eenzaam zijn.
weten de beleidspersonen niet genoeg af van
de problemen die zich voordoen waardoor ze
Culturele bias/ onderdrukking: dragen van hoofddoek
de situatie niet juist kunnen inschatten en dus
ook niet juist kunnen handelen.
1. INTRO & WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?
Als we de woorden sociaal probleem uitspreken dan komt daarbij gepaard het afwijkend
gedrag en marginaliteit maar wat is wat nu:
• Marginaliteit: een situatie waarin zich mensen bevinden die gelijktijdig tot
verschillende groepen behoren waarvan de normen tegenstrijdig of althans sterk
uiteenlopend zijn.
• Afwijkend gedrag: Gedrag die niet in de normale valt binnen de samenleving, die dus
afwijkt van het standaard.
• Sociaal probleem: problemen binnen de samenleving zoals: handicap, armoede,
beperkingen, psychische gezondheid, Fake news, mishandeling, zelfdoding,
kinderarbeid, terrorisme, brain drain,vereenzaming, werkloosheid, extremisme,
asielzoekers, te dure geneesmiddelen, verdwijningen, aanrandingen, verslaving,
loonkloof m en v, dakloosheid,… We stellen vast dat deze lijst als maar kan
doorlopen. Er zijn dus heelwat sociale problemen binnen onze samenleving.
Momenteel kunnen we wel zeggen dat het grootste sociaal probleem op dit moment:
migratie, klimaat, armoede
Meetbaarheid van sociale problemen:
De meeste sociale problemen kunnen we meten, eigenlijk allemaal. Maar sommigen kunnen
een vertekend beeld geven. Let op of de meetbaarheid wel objectief is.
Deze hangen allemaal aan elkaar verbonden:
mensenrechten, sociale grondrechten
afwijkend, uitgesloten, gemarginaliseerd, sociale uitsluiting, armoede…
Wij als student hebben dus geen te hoog jaarinkomen dus zijn wij in feite arm maar wij
worden gesponserd door onze ouders dus objectief meetbaar zijn we zeer arm maar eigenlijk
zijn we dit niet.
SOCIALE PROBLEEMBENADERING
Lafaille: uitgaan van de relatieve eenheid van sociale problemen, afwijkend gedrag en
deviantie.
Redenen
materieel opzicht overlappen de drie fenomenen elkaar in vele gevallen, soms
volledig soms een deel.
verscheidene auterus zoals Becker en Merton hebben zich met verschillende van
deze fenomenen bezig houden, men mag verwachten dat hun theoretische
ontwikkeling van het ene terrein doorspeelt.
Autonome ontwikkelingen hebben elkaars wederzijds beïnvloed
,Hoe zullen we nu kijken naar bepaalde sociale problemen?
= hoe benaderen we een sociaal probleem
sociale pathologie Sociale problemen worden als ziekten van de samenleving
gezien, toestanden die het normaal functioneren van de
samenleving verhinderen. Sociaal pathalogische toestanden zijn
hoofdzakelijk geworteld in bepaalde biologische abnormaliteiten
van het individu. (armoede en verpaupering)
Sociale desorganisatie Sociale problemen zijn het gevolg van het feit dat de bestaande
normen hun geldigheid hebben verloren en derhalve falen om
het gedrag te reguleren. Een aparte plaats in deze theorie krijgt
het verschijnsel van de cultural lag (immigratie en
verstedelijking).
Waardenconflict Sociale problemen zijn het gevolg van de strijd tussen
tegengestelde waarden en de daar achterliggende belangen
(minderheidsgroepen).
Socialisatieperspectief Afwijkend gedrag is een vorm van aangeleerd gedrag en is te
wijten aan een defect in de socialisatie. In deze benadering wordt
veel belang gehecht aan de subcultuur (criminaliteit).
Anomietheorie De samenhang wordt hier bestudeerd tussen het voorkomen van
afwijkend gedrag in een bepaalde samenleving en de mate van
culturele en normatieve desintegratie van de samenleving, zijnde
anomie (criminaliteit)
Etikettering De aandacht gaat hier vooral naar de wijze waarop de
samenleving op vermeend of feitelijk overtreden van de
maatschappelijk gestelde normen reageert. Vaak is er spraak van
een self-fulfilling prophecy waardoor de samenleving vaak zelf
oorzaak wordt van nieuwe normovertredingen (psychosociale
dimensie)
Dit zijn de verschillende visies waarmee je naar een probleem kan kijken.
Sociale probleem
Is een probleem dat zich voordoet binnen de samenleving en die een groot deel van de
bevolking treft, ook wil een groot deel van de bevolking het probleem aanpakken en
oplossen (collectief oplossen) . Maar een sociaal probleem is een individueel probleem.
Sociaal vraagstuk is de kwestie iets wat enorm uitgebreid is en bijna onoplosbaar is.
Twee benaderingen:
SP-O SP-S
Meetbaar en objectief Niet meetbaar en subjectief
, Definitie: een omschrijving van sociale problemen heeft 2 benaderingen namelijk:
OBJECTIEVE BENADERING SUBJECTIEVE/ CONSTRUCTIVISTISCH BENADERING
Een sociaal probleem is een probleem dat feitelijk of Er word nu gesteld dat het problematisch karakter van
potentieel een groot aantal personen op dezelfde situaties en omstandigheden een kwestie is van
manier treft, zodat het beste kan worden opgelost door subjectieve beoordeling. Heeft men eenmaal oog
maatregelen te nemen ten aanzien van het probleem gekregen voor de sociale bepaaldheid van het
als geheel in plaats van elk individu als geïsoleerd geval maatschappelijk oordeel, dan is het een logische stap
te behandelen ofwel een probleem dat vraagt om om alle oordelen over probleemsituaties als subjectief
gemeenschappelijk optreden. en relatief gezien.
Merton en Nisbet Blumer: sociale problemen zijn fundamenteel
Het eerste en basisbestanddeel van een sociaal producten van een proces van collectieve definitie in
probleem bestaat uit de discrepantie tussen wijd plaats van onafhankelijk bestaande reeksen van
gedeelde sociale waarden en feitelijke condities in het objectieve sociale arrangementen met een intrinsiek
sociale leven. problematische inhoud.
Kortom: deze benadering ga ervan uit dat sociale
Thomas: if men define situations as real, they are real
problemen bestaan zodra een significant aantal
in their consequences
personen negatief, dus ten kwade, wordt
beïnvloed door een verschijnsel dat samenhangt
Gevolg:
met sociale factoren, zelfs als niemand dit als
- veel meer gekeken naar maatschappelijke en
zodanig erkent of herkent. Hierdoor kon veel
politieke processen waarin personen, groepen
onderzoek gedaan worden naar sociale
en situaties als problematisch worden gezien
problemen en sociale wandtoestanden.
- veel minder naar de objectief te beschrijven
KRITIEK: situaties waarin deze personen of groepen
• middle class definitie van sociale waarden leven.
= gemiddeld inkomen, je zit in de midden
• vrijheid van onderzoek of beleidsconformisme?
= er word onderzocht wat onderzocht mag
worden, als je iets wil onderzoeken maar ze
staan er niet voor open dan zal dit ook niet in de
pers geraken en zal het niet degelijk onderzocht
worden. Als de politieke persoon toch iets wil
doen aan het probleem dan kan er een
beleifsconformisme komen. Sociaal probleem: armoede, racisme, werkloosheid,
• rapportensociologie veroorzaakt door dakloosheid, verslavingsproblematiek
verwetenschappelijking, ervaringstekort
beleidsmakers, lage prijs Verwaarlozing: discriminaties van bepaalde groepen
= Beleidsmensen kunnen op een zeer snelle en
Paternalisme: te pas en te onpas binnenvallen bij
efficiënte manier zaken te weten komen. Ook
ouderen omdat je denkt dat ze eenzaam zijn.
weten de beleidspersonen niet genoeg af van
de problemen die zich voordoen waardoor ze
Culturele bias/ onderdrukking: dragen van hoofddoek
de situatie niet juist kunnen inschatten en dus
ook niet juist kunnen handelen.
