,Inhoudsopgave
Draagstructuur Jellema 3 | H2.................................................................................................... 8
2.2 Geluid .................................................................................................................................... 8
2.2.4 Brandwerendheidseisen ...................................................................................................... 8
2.2.5 Warmte-isolerende eisen ..................................................................................................... 9
2.2.6 Vochtwerende eisen ............................................................................................................ 9
2.3 Overzicht eigenschappen constructiematerialen ..................................................................... 9
Materiaalkunde | H1 .................................................................................................................. 9
1.2 Milieukunde en Bouwmaterialen ............................................................................................. 9
1.2.2 Keuring, speurwerk en ontwikkeling ...................................................................................... 9
1.3 Bouwmaterialenpakket ......................................................................................................... 10
1.3.5 Bouwmaterialen en bouwstoffen ........................................................................................ 10
1.4 Algemene materiaaleigenschappen ...................................................................................... 10
1.4.6 Homogeniteit en isotropie .................................................................................................. 10
1.5 Milieueffecten ...................................................................................................................... 10
1.5.4 Milieubeleid overheid en duurzaam bouwen ....................................................................... 10
1.6 Materiaalkundige aspecten ................................................................................................... 10
1.8 Keuring van bouwmaterialen ................................................................................................. 11
1.8.1 Het belang van normen ...................................................................................................... 11
1.8.2 Keuringsinstituten ............................................................................................................. 11
1.8.3 Monsterneming ................................................................................................................. 11
1.8.4 Keuring van grote bouwelementen ...................................................................................... 11
1.8.5 Keuring op de bouwplaats .................................................................................................. 11
1.9 Bouwmaterialen en afhankelijkheid ....................................................................................... 11
1.9.2 Bouwmaterialen en bouwkwaliteit ...................................................................................... 11
1.11 Bouwmaterialen en het bouwkundig bestek ......................................................................... 11
Materiaalkunde | Paragraaf 2.6 t/m 2.11 ................................................................................... 12
2.6 Houteigenschappen ............................................................................................................. 12
2.6.2 De hygroscopie van hout .................................................................................................... 12
2.6.3 Eigenschappen en vocht .................................................................................................... 12
2.6.4 Sterkte-eigenschappen ...................................................................................................... 12
2.6.5 Thermische eigenschappen ............................................................................................... 13
2.6.6 Elektrische en akoestische eigenschappen ......................................................................... 13
2.6.7 De brandgevoeligheid ........................................................................................................ 13
2.7 Onvolkomenheden ............................................................................................................... 14
2.7.3 Andere onvolkomenheden uit de KVH ................................................................................. 14
2.8 Duurzaamheid...................................................................................................................... 16
2.8.1 Inleiding ............................................................................................................................ 16
2.8.2 De weerstand tegen chemicaliën........................................................................................ 16
2.9.2 Beschermen ...................................................................................................................... 16
2.9.3. Verduurzamen .................................................................................................................. 17
2.10 Plaatmaterialen en andere producten van hout .................................................................... 17
2.10.3 Meubelplaat .................................................................................................................... 18
2.10.4 Spaanplaat ...................................................................................................................... 18
2.10.5 Houtvezelplaat (Board) .................................................................................................... 18
2.10.6 Houtwolplaten ................................................................................................................. 18
2.10.8 Gelamineerd hout ............................................................................................................ 19
2.11 Hout en milieu .................................................................................................................... 19
Draagstructuur Jellema 3 | paragraaf 5.1 t/m 5.4....................................................................... 19
5.1 Hout .................................................................................................................................... 19
5.1.3 Hout als constructiemateriaal ............................................................................................ 20
5.2 Houten balklagen bestaande bouw ....................................................................................... 21
5.2.7 Verdieping houtbalklaag .................................................................................................... 21
5.2.8 Dakbalklaag ...................................................................................................................... 21
5.2.9 Samengestelde balklaag .................................................................................................... 21
2
, 5.3 Houtskeletbouw ................................................................................................................... 21
5.4 Houtconstructies ................................................................................................................. 22
5.4.3 Houten spanten ................................................................................................................. 22
Materiaalkunde | paragraaf 5.3 & 7.2 ........................................................................................ 23
5.3 Cement ................................................................................................................................ 23
5.3.3 Portlandcement ................................................................................................................ 24
5.3.4 Hoogovencement (CEM III) ................................................................................................. 24
5.3.5 Portlandvliegascement (CEM II/B-V) ................................................................................... 25
5.3.6 Wit cement ........................................................................................................................ 25
5.3.7 Cement met lage hydratatiewarmte (LH)............................................................................. 25
5.3.8 Sulfaatbestendig cement (HS) ............................................................................................ 25
5.3.9 Aluminiumcement ............................................................................................................. 26
5.3.10 Cementkwaliteit .............................................................................................................. 26
5.3.12 Transport en opslag van cement ....................................................................................... 27
Materiaalkunde | paragraaf 7.2.1 t/m 7.2.9 ............................................................................... 27
7.2 Beton ................................................................................................................................... 27
7.2.2 De sterkte van beton .......................................................................................................... 28
7.2.2 De sterkte van beton .......................................................................................................... 29
7.2.3 Vormverandering van beton ............................................................................................... 30
7.2.4 De nabehandeling van beton .............................................................................................. 32
7.2.6 Chemische Aantastingen van Beton ................................................................................... 32
7.2.7 De invloed van brand ......................................................................................................... 33
7.2.8 De vorstbestandheid.......................................................................................................... 33
7.2.11 Water en luchtdicht beton ................................................................................................ 33
7.2.12 Bestratingsmaterialen ...................................................................................................... 33
7.2.18 Dakbedekking .................................................................................................................. 34
Jellema 3 Draagstructuur | Paragraaf 4.1 tot 4.5 ........................................................................ 34
4.2 Ter plaatse gestorte betonnen vloeren ................................................................................... 34
5. Leidingvloeren ........................................................................................................................ 35
4.5 Prefab-betonnen galerij en balkonplaten ............................................................................... 36
4.6 Betonnen wanden ................................................................................................................ 36
Jellema 3 Draagstructuur | Paragraaf 6.1 tot 6.8 ........................................................................ 36
6.1 Algemeen ............................................................................................................................. 36
6.1.2 Fabricage en bewerkingsmethoden .................................................................................... 37
Materiaalkunde | Hoofdstuk 8 Metalen .................................................................................... 38
8.1.3 Metaal fasen...................................................................................................................... 38
8.1.5 De vervormingscapaciteit van metalen ............................................................................... 38
8.2 Staal .................................................................................................................................... 38
8.2.3 De vervaardiging van staal .................................................................................................. 38
8.2.6 Eigenschappen van staal ................................................................................................... 39
8.2.7 De corrosie van staal ......................................................................................................... 40
8.3 Non-ferrometalen ................................................................................................................. 44
Materiaalkunde | paragraaf 3.4, 4.3, 7.5, 7.6 ............................................................................. 45
3.4 Eigenschappen..................................................................................................................... 45
3.4.2 Mechanisch eigenschappen............................................................................................... 46
3.4.3 Invloed van vocht en temperatuur ...................................................................................... 46
3.4.4 Duurzaamheid en onderhoud ............................................................................................. 46
4.3 Baksteen .............................................................................................................................. 46
4.3.2 Voorbewerking .................................................................................................................. 46
4.3.3 Vormen van groene steen ................................................................................................... 46
4.3.4 Drogen van groene steen .................................................................................................... 47
4.3.5 Bakken van groene steen ................................................................................................... 47
4.3.6 Nadere omschrijving van baksteenproducten ..................................................................... 47
3
,Jellema 3 | paragraaf 3.1, 3.2.7, 3.2.8, 3.3 t/m 3.6 ...................................................................... 48
3.1 Steen ................................................................................................................................... 48
3.1.1 Materiaaleigenschappen.................................................................................................... 48
3.1.2 Elementen en materialen ................................................................................................... 48
3.1.3 Baksteen ........................................................................................................................... 48
3.1.4 Betonsteen........................................................................................................................ 49
3.1.5 Kalkzandsteen ................................................................................................................... 49
3.1.6 Cellenbeton ...................................................................................................................... 50
3.2.7 Scheurvorming in metselwerk ............................................................................................ 50
3.2.8 Dilatatievoegen ................................................................................................................. 50
3.3 Wanden in steen, algemeen .................................................................................................. 51
3.3.4 Lateien .............................................................................................................................. 51
3.3.5 Opleggingen ...................................................................................................................... 51
3.4 Wanden in baksteen ............................................................................................................. 52
3.4.1 Baksteenformaten ............................................................................................................. 52
3.4.2 Baksteenmortels ............................................................................................................... 52
3.4.4 Detailing baksteen ............................................................................................................. 52
3.5 Wanden in betonsteen .......................................................................................................... 52
3.5.1 Betonsteenformaten .......................................................................................................... 52
3.5.2 Betonsteenmortels ............................................................................................................ 52
3.5.3 Betonsteenverbanden en opbouw ...................................................................................... 52
3.5.4 Maatvoering betonsteen .................................................................................................... 52
3.5.5 Dilatatievoegen betonsteen ............................................................................................... 52
3.5.6 Detailing betonsteen.......................................................................................................... 53
3.6 Wanden in kalkzandsteen ..................................................................................................... 53
3.6.1 Kalkzandsteenformaten ..................................................................................................... 53
3.6.2 Kalkzandsteenmortels ....................................................................................................... 53
3.6.3 Kalkzandsteenmetselwerk, verbanden en opbouw .............................................................. 53
3.6.4 Kalkzandsteenlijmwerk ...................................................................................................... 53
3.6.5 Maatvoering kalkzandsteen ................................................................................................ 53
3.6.6 Dilataties kalkzandsteen .................................................................................................... 53
3.6.7 Detailering kalkzandsteen .................................................................................................. 53
3.6.8 Vuistregels kalkzandsteenwanden ..................................................................................... 53
7.5 Kalkzandsteen ...................................................................................................................... 54
7.6 Gipsproducten ..................................................................................................................... 55
7.6.2 Gipsvezelplaten ................................................................................................................. 55
7.6.3 Gipsblokken ...................................................................................................................... 55
Materiaalkunde | Hoofdstuk 9, 11, 12, 13 .................................................................................. 55
9.1 Inleiding ............................................................................................................................... 55
9.1.2 Het gedrag van kunststoffen en rubbers .............................................................................. 56
9.1.3 De opbouw van kunststoffen en rubbers ............................................................................. 56
9.2 Eigenschappen..................................................................................................................... 56
9.2.2 Nader bespreking eigenschappen ...................................................................................... 56
9.3 Thermoplasten ..................................................................................................................... 57
9.3.1 Algemeen .......................................................................................................................... 57
9.3.2 Onderdeling thermoplasten ............................................................................................... 58
9.4 Thermoharders ..................................................................................................................... 60
9.4.2 Onderverdeling thermoharders .......................................................................................... 61
9.5 Rubbers ............................................................................................................................... 61
9.5.2 Rubbers voor algemene toepassingen ................................................................................ 62
9.5.3 Rubbers voor speciale doeleinden ...................................................................................... 62
9.5.4 De chemie van de rubbers .................................................................................................. 62
9.6 Duurzaamheid...................................................................................................................... 62
9.6.2 Weerstand tegen verwering ................................................................................................ 62
9.6.3 Fysische aantasting ........................................................................................................... 63
9.6.4 Weerstand tegen chemicaliën ............................................................................................ 63
4
,9.6.5 Brandgevoeligheid ............................................................................................................. 63
9.7 Kunststof dakbedekking........................................................................................................ 63
9.7.1 Kunststof-bitumencombinatie ........................................................................................... 63
9.7.2 Kunststof dakfolies ............................................................................................................ 63
9.8 Milieueffecten ...................................................................................................................... 64
9.8.2 Bouwplaatsfase................................................................................................................. 64
9.8.3 Sloopfase .......................................................................................................................... 64
9.8.4 Hergebruik ........................................................................................................................ 64
9.8.5 De grondstof aardolie ........................................................................................................ 64
11 Bitumen en bitumineuze producten........................................................................................ 64
11.1.2 Bitumen soorten .............................................................................................................. 64
11.2 Eigenschappen ................................................................................................................... 65
11.2.1 Inleiding .......................................................................................................................... 65
11.2.2 Fysische eigenschappen .................................................................................................. 65
11.2.3 Mechanische eigenschappen ........................................................................................... 65
11.3 Bitumensoorten in bouw- en civiele techniek ....................................................................... 66
11.4 Milieueffecten .................................................................................................................... 67
11.4.1 Teerproducten ................................................................................................................. 67
11.4.2 Bitumenproducten........................................................................................................... 67
12. Glas en glasproducten .......................................................................................................... 67
12.2 De glasfabricage ................................................................................................................. 68
12.2.2 Het smelten van de grondstoffen ...................................................................................... 68
12.2.3 Verband viscositeit en temperatuur .................................................................................. 68
12.2.4 De grondstof zand ............................................................................................................ 68
12.3 Fabricage vlakglas .............................................................................................................. 68
12.3.2 Kwaliteit en afmeting van vlakglas..................................................................................... 69
12.3.3 Enkele specifieke gegevens van vlakglas ........................................................................... 69
12.3.4 Gegoten glas ................................................................................................................... 69
12.3.5 Normalisatie.................................................................................................................... 69
12.4 Vlakglasproducten met speciale functie .............................................................................. 69
12.4.2 Gewapend glas ................................................................................................................ 70
12.4.3 Meerbladige glasproducten .............................................................................................. 70
12.4.4 Gehard glas ..................................................................................................................... 70
12.4.5 Zonwerende glassoorten .................................................................................................. 70
12.4.6 Brandwerende beglazing .................................................................................................. 71
12.5 Diverse glasproducten ........................................................................................................ 71
12.6 Duurzaamheidsaspecten .................................................................................................... 71
12.7 Milieueffecten .................................................................................................................... 72
12.7.3 Hergebruik ...................................................................................................................... 72
13. Isolatiematerialen ................................................................................................................ 72
13.1.2 Het warmtetransport ....................................................................................................... 72
13.2 Isolatie en normalisatie ....................................................................................................... 72
13.2.2 Belangrijke isolatienormen ............................................................................................... 72
13.3 Isolatie en constructie ........................................................................................................ 72
13.3.2 De spouw en nieuwbouw ................................................................................................. 73
13.4 Materiaalkunde, materialen en warmtetransport.................................................................. 73
13.4.2 Vocht van porositeit ......................................................................................................... 73
13.4.3 Temperatuur en porositeit ................................................................................................ 73
14.4.4 Vocht en porositeit........................................................................................................... 73
13.5 Producten voor isolatie ....................................................................................................... 74
13.5.1 Producten van geschuimde kunststoffen .......................................................................... 74
13.5.2 Kunststofschuimen op het werk gevormd.......................................................................... 75
13.5.3 Producten van anorganische materialen ........................................................................... 75
13.5.4 Platen van houtspanen of houtkrullen ............................................................................... 76
13.5.5 Losgestorte materialen .................................................................................................... 76
13.5.6 Lichte beton en pleisters .................................................................................................. 76
13.5.7 Aluminiumfolies .............................................................................................................. 76
5
, 13.6 Afmetingen ......................................................................................................................... 76
13.7 Milieueffecten .................................................................................................................... 77
13.7.2 Minerale wol .................................................................................................................... 77
13.7.3 Andere isolatieproducten ................................................................................................. 77
Reader Bouwmaterialen en technieken | Artikel 8 Composieten Basiskennis H1 & 2 .................. 77
1-1 Wat is een composiet? ......................................................................................................... 77
1-2 Voor- en nadelen van composieten ....................................................................................... 77
1-3 Vezels .................................................................................................................................. 78
1-3.2 Glas en koolstof, de meest gebruikte vezels ........................................................................ 78
1-3.3 Andere vezels .................................................................................................................... 78
1-3.4 Vezeleigenschappen ......................................................................................................... 78
1-3.5 Lamellen en laminaten ...................................................................................................... 78
1-3.6 Garens, bundels, textiel ..................................................................................................... 78
1-4 Kunststoffen ........................................................................................................................ 78
1-4.2 Thermoplasten .................................................................................................................. 79
1-4.3 Thermoharders .................................................................................................................. 79
1-4.4 Verschillende soorten kunststoffen .................................................................................... 79
1-4.5 Materiaaleigenschappen ................................................................................................... 80
1-5 Glasovergangstemperatuur .................................................................................................. 80
1-6 Viscositeit en permeabiliteit ................................................................................................. 80
1-7 Sizing ................................................................................................................................... 80
1-8 Sandwich en kernmaterialen................................................................................................. 80
Hoofdstuk 2 Vervaardigingsmethoden ........................................................................................ 80
2-1 Mallen en pluggen ................................................................................................................ 80
2-2 Categorieën van vervaardigingsmethoden ............................................................................. 81
2-2.1 Uitgangsmaterialen ........................................................................................................... 81
2-2.2 Hulpmiddelen ................................................................................................................... 82
2-3.1 Open-mal technieken voor thermoharders ......................................................................... 82
2-3.1.1 Vezelspuiten .................................................................................................................. 82
2-3.1.2 Handlamineren .............................................................................................................. 82
2-3.1.3 Wikkelen ........................................................................................................................ 83
2-3.1.4 Fibre placement ............................................................................................................. 83
2-3.1.5 Pultrusie ........................................................................................................................ 83
2-3.2 Gesloten-mal technieken................................................................................................... 83
2-3.2.1 Vacuümtechnieken ........................................................................................................ 83
2-3.2.3 Infusiestrategie .............................................................................................................. 83
2-3.2.4 Autoclaaf ....................................................................................................................... 84
2-4 Nabewerking en verspannen ................................................................................................. 84
Reader Bouwmaterialen en technieken | Artikel 9 H2,4,9 .......................................................... 84
2 Asfaltconstructies ................................................................................................................... 84
2.2.2 Functionele, structurele en duurzaamheidseisen ................................................................ 84
2.3 Opbouw van een weg ............................................................................................................ 84
2.3.2 Aardebaan ........................................................................................................................ 85
2.3.3 Verharding......................................................................................................................... 85
2.3.4 Fundering .......................................................................................................................... 85
2.3.5 Asfalt ................................................................................................................................ 85
2.4 Asfalt en functionele eigenschappen ..................................................................................... 86
2.4.2 Textuur .............................................................................................................................. 86
2.4.3 Geluidreducerend vermogen .............................................................................................. 86
2.4.4 Vlakheid ............................................................................................................................ 86
2.4.5 Zichtbaarheid .................................................................................................................... 86
2.4.6 Draagkracht ...................................................................................................................... 86
2.4.7 Duurzaamheid ................................................................................................................... 86
4 Asfaltmengsels ....................................................................................................................... 86
4.1.2 Bindmiddel ........................................................................................................................ 87
4.2 Warm asfalt ......................................................................................................................... 87
6