Samenvatting Recht en Onderneming ()

Recht en onderneming

Inleiding tot recht deel 1
DEEL 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: WAT IS RECHT?
1. Definitie van recht
Rechtsregels = regels die afdwingbaar zijn met maatschappelijk geweld
 3 categorieën van regels om van recht te kunnen spreken
1. Recht probeert het gedrag van personen te bepalen en de samenleving te
ordenen
2. Je moet regels hebben die de 1ste categorie van regels kunnen afdwingen (een
regel is enkel een juridische regel als er sancties opstaan)
3. Je hebt regels nodig die 1ste en 2de categorie kunnen wijzigen of evt afschaffen
 recht is steeds in evolutie
 2 groepen recht
o Objectief recht = recht zoals het bestaat, de rechtsregels die er zijn
o Subjectief recht = zijn de rechten die wij ontlenen aan het objectief recht, die
wij kunnen uitoefenen, rechten die u zich toeeigend (bv recht op afbeelding:
toestemming om afbeelding van iemand te gebruiken)  individualisering
van objectief recht

HOOFDSTUK 2: INDELING VAN NATIONAAL RECHT
1. Nationaal recht
= recht dat een nationale oorsprong heeft, door belgische wetgevers gemaakt
1) Privaat recht: recht van toepassing op relaties tussen burgers
- Burgerlijk recht: verzameling van regels die het dagdagelijks functioneren
beheren  burgerlijk wetboek (niet alles over burgerlijke rechten, ook nog
andere boeken) samenwonen, huwen MAAR de regels uit het burgerlijk
wetboek worden herzien (NBW = een boek met alle regels die herzien zijn
- Ondernemingsrecht  wetboek van economisch recht (WER) = is al volledig
hervormd, veel regels over ondernemingen soms ook tussen consument en
onderneming
- Gerechterlijk recht = maakt het mogelijk om de bestaande regels af te
dwingen  regelt de volledige gerechtelijke organisatie  Ger W
 Bepaalt naar welke rechtbank u moet gaan voor bepaalde conflicten en
bepaalt welke procedures
2) Publiek recht: regelt de relatie tussen burgers en overheid, ook tussen overheden
onderling
- Grondwettelijk recht (in grondwet)  regelt verschillende dingen
o Organisatie van de staat: structuur van ons land
o Toekennen van rechten en vrijheden aan burgers (vrijheid van
meningsuiting)
o Regels die fundamenteel zijn voor de samenleving, daarom moeten ze
in de grondwet (bv: scheiding der machten)

, - Bestuursrecht = recht dat betrekking heeft op uitvoerende macht (regering)
 regelt de werking van de uitvoerende macht, ook van ambtenarenapparaat
- Fiscaalrecht = regelt relatie tussen burger en overheid (bv overheid die geld
haalt van burgers)  verschillende wetboeken (bv wetboek BTW) en
wetgevingen
- Strafrecht  strafwetboek (SW) = regels die te maken hebben met goed
fuctioneren van de maatschappij, belanrgijke regels die daarom sancties als
gevolg hebben bv boetes, gevangenis..  overheid gaat sancties afdwingen
(bv slagen en verwondingen)
- Strafprocesrecht = de tegenhanger van gerechterlijk wetboek = procedures
met betrekking tot strafrechterlijke feiten (bv heb je recht op advocaat als je
wordt aangehouden)  wetboek van strafvordering

2. Relevantie van onderscheid
Privaat recht: heel veel regels
- Regels van suppletief recht (aanvullend) = u kan er van afwijken  zijn van
toepassing op het moment dat er een bepaald probleem niet besproken is in
een overeenkomst
- Regels van dwingend recht = regels waar je niet van kan afwijken  regels om
private belangen veilig te stellen
- Regels van openbare orde = niet van afwijken, een fundamenteel belang om
openbare orde veilig te stellen
Relativering van onderscheid – Waarom?
 Rechtstakken op beide gebieden (zowel in publiek als privaat recht)
1) Economisch recht = overkoepelend recht dat economisch leven beheerst
- Ondernemingsrecht: behoort eigenlijk tot privaat recht maar heeft wel te
maken met mededingingsrecht, prijscontrole… dus daarom eerder publiek
recht
- Marktregulerendrecht = regels die bepalen hoe u u op de markt moet
gedragen als onderneming (bv geen misbruik maken van machtspositie)
2) Sociaal recht = regels uit privaat en publiek recht
- Arbeidsrecht
o Individueel (tussen 2 particulieren) bv arbeidscontract
o Collectief arbeidsrecht: relatie tussen werknemers als groep en
werkgever  CAO’s gelden voor een hele groep dus publiek recht
- Sociaal zekerheidsrecht (publiek recht): relatie tussen verzekerden en sociale
zekerheid  verdelingsmechanisme

 In praktijk zijn er veel problemen die niet zuiver publiek of privaat zijn
 Europese unie kent het onderscheid tussen publiek en privaat niet  daarom
relativeren
 Omdat overheid meer en meer privaatrechterlijke technieken gebruikt, gaat niet
enkel regels die tot publiek recht behoren gebruiken
Bv: overheid gaat niet enkel onteigenen maar ook kopen van particulieren, geen
ambtenaren meer maar contractuele werknemers in dienst nemen

HOOFDSTUK 3: HET INTERNATIONAAL RECHT

, Internationaal recht = internationale oorsprong, landen sluiten verdragen  regels
die daaruit voortvloeien
Sommige wetten vinden hun oorsprong in Europese oorsprong


1. Het internationaal privaatrecht =(IPR)
 Welke nationale wetgeving is van toepassing op een rechtsverhouding met
buitenlandse elementen = Wetboek IPR (Belgische wetgeving)  welk recht ga je
toepassen maar ook internationale overeenkomsten = overeenkomsten tussen
landen

2. Het internationaal publiekrecht = volkerenrecht = recht dat relaties bepaalt tussen
landen door sluiten van verdragen  tot stand komen van overeenkomst is zeer
langzaam proces (verschillende stappen):
 Onderhandelen tussen landen
 Verdragen ondertekend maar nog niet van toepassing dan
 Gaat naar belgische kamer van vertegenwoordiging en daar wordt het
bekracht
- Publiekrechterlijke aangelegenheden = dubbelbelastingverdragen (inkomsten
mogen niet in 2 landen belast worden)
- Privaatrechterlijke aangelegenheden = handelsverdragen

3. Europees recht (hoort niet bij klassieke volkerenrecht)
- Overdacht van bevoegdheden
- De primauteit / voorrang van het europees recht = alle nationale wetgevingen
moeten in overeenstemming zijn met europees recht, europees recht
primeert op alle bronnen
- Directe werking = iedere burger kan zich onmiddellijk beroepen op regels van
Europees recht zelfs tegen nationale instanties, je haalt subjectieve rechten
uit een bepaalde wetgeving
Bv: u mag voor de rechtbank een regel van europees recht toevoegen om u
tegenpartij te laten veroordelen

DEEL 2: PUBLIEK RECHT

HOOFDSTUK 1: GRONDPRINCIPES VAN DE STAATSORDE
1. De rechtsstaat (bijna alle EU landen zijn rechtsstaat)
= een overheid is er niet om eigen belangen te behartigen maar om de rechten en
vrijheden van zijn burgers te behartigen dus eigen burgers beschermen tegen andere
burgers, tegen de overheid en ook tegen buitenlandse overheden  beschermen
door een aantal fundamentele rechten te geven bv vrijemeningsuiting, recht op leven
 Landen zijn vaak niet in staat om die rechtsstaten te behouden (Frankrijk en
Spanje zijn verandert in dictatuur) DUS men gaat samenwerken binnen Raad van
Europa
 EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens) = legt een aantal
fundamentele rechten vast, nationale wetgeving kan getoetst worden aan EVRM

, 2. De wetstaat
Niet iedereen kon van de vrijheden genieten, enkel de gegoede burgers
= een wetgeving die fundamentele rechten en vrijheden gaat realiseren  meer
gelijkheid tussen burgers, zwakke partijen beschermen
 meer en meer regels uitvaardigen van dwingend recht (niet van kan afwijken) om
dus zwakke partijen te beschermen
Reactie: deregeluren omdat er te veel rechtsregels zijn

3. De 3 staatsmachten
3 machten
- Wetgevende macht (Parlement, Koning)
o Maakt de wetten
o Controleren van uitvoerende macht
o Recht van onderzoek
- Uitvoerende macht
o Land leiden
o Wetten uitvoeren
o Staatsapparaat beheren
o Rechters benoemen
- Rechterlijke macht
o Geschillen beslechten
o Wetgevende en uitvoerende macht controleren
 Scheiding van 3 machten  3 machten staan los van elkaar en zijn 3 aparte
entiteiten en mogen elkaar geen instructies geven ( zelfde entiteit = dictatuur) MAAR
ze controleren elkaar wel
 Scheiding der machten = regering is afhankelijk van parlement voor de belangrijkste
beslissingen

4. Democratisch beginsel
= alle wetgeving wordt gemaakt door de macht die rechstreeks verkozen is dus de
wetgeving wordt gemaakt door verkozenen van het volk (bv parlement)
Europese Unie: wetgeving wordt niet uitsluitend door europees parlement gemaakt
maar in samenwerking met raad van ministers maar zijn niet democratisch verkozen
= democratisch deficit


HOOFDSTUK 2: DE SUPRANATIONALE RECHTSORDE
1. Europese unie
HISTORISCH  hoe kunnen we samenwerken?
1) EGKS = europese gemeenschap voor kolen en staal
2) Politiek samenwerken, niet enkel kolen en staal  samenwerking niet gelukt
dus eerst een economische eenheid creëren = spill-overeffect  tandwiel dat
in begin moeilijk draait maar na tijd gemakkelijk dus politieke samenwerking
zal wel vanzelf komen
EEG = europees economische gemeenschap
EURATOM = samenwerken op gebied van atoomenergie voor niet militaire
doeleinden, voor burgerlijke doeleinden