Samenvatting 'Ethiek in sociaal werk' van Jacquelien Rothfusz
114 views 11 purchases
Course
Toegepast recht en ethiek (1695)
Institution
Hogeschool NTI (NTI)
Book
Ethiek in sociaalagogische beroepen
Samenvatting van het gehele boek 'Ethiek in sociaal werk' van Jacquelien Rothfusz
Het vak Toegepast Recht en Ethiek in een keer gehaald met een 8.2. Samenvatting is kort en van alle begrippen voorzien.
Naast Technische-instrumentele professionaliteit (kennis, kunde en vaardigheden), moet
een professional ook beschikken over normatieve professionaliteit: nadenken over de
waarden in je werk en deze de leidraad laten vormen in je handelen. Hierbij is kennis van de
eigen moraal, de moraal van anderen en van de ethiek noodzakelijk.
Volgens Kunneman (2005) spelen waarden en normen in het sociaal werk op drie niveaus:
1. Niveau van wetgeving en contractuele afspraken van organisaties om bepaalde doelen te
halen
2. Deskundigheidsnormen. Een sociaal werker moet beschikken over kennis, kunde en
vaardigheden.
3. Normen en waarden die binnen de cultuur zijn verankerd, zoals het belang van persoonlijke
ontwikkeling of integriteit.
1.1 Moraal
Morele vragen: vragen over goed en kwaad. Over de manier waarop mensen zouden moeten
leven. Bv. Hoe moeten mensen met dieren omgaan?
morele opvattingen: het antwoord op de morele vraag.
Bij moraal gaat het over waarden en normen. Dat zijn opvattingen over wat waardevol is in
het leven. Ze zijn niet af te leiden uit de werkelijkheid. Ze zijn verbonden aan een levensvisie,
aan idealen over hoe het leven zou moeten zijn en wat mensen zouden moeten doen. Bv. Een
vriend in nood laat je niet in de steek.
Verplaetse (2008) onderscheidt vier intuïtieve moralen:
1. Hechtingmoraal. Hoe gaan we om met mensen en met wie voelen we ons verbonden. In
dit moraal gaat het over hechting en empathie. Bv. Iemand helpen zonder er zelf beter van te
worden. Meeleven met het leiden van een ander. Dit moreel is essentieel bij kinderen.
2. Geweldsmoraal. Regelt hoe we met bedreigende situaties omgaan. Als mensen het gevoel
hebben dat hun eigen groep gedreigd wordt, kan dit ertoe leiden dat ze het gerechtvaardigd
vinden om zich, soms met geweld, te verdedigen. Het kan gaan om directe bedreiging door
iemand die fysiek aanvalt, maar ook om een bedreiging van de familie-eer of van de manier
van leven.
3. Reinigingsmoraal. Regelt dat mensen reinheid koppelen aan het goede en besmetting aan
het kwaad. Letterlijk of symbolisch in aanraking komen met ‘vreemde smetten’ roept walging
op. Bv. Vrouwen die na WO2 een relatie kregen met een bezetter moesten worden geschoren
en schoongespoten. Bv. Pedofiel bestormen en zijn huis uit jagen.
4. Samenwerkingsmoraal. De manier waarop mensen samenwerken en omgaan met mensen
die die samenwerking bedriegen. Door samen te werken krijgen mensen iets voor elkaar wat
ze individueel nooit zouden bereiken.
, Moralen zijn instinctief. Ze geven geen argumenten. Moreel kan veranderen met de tijd. BV.
Slavernij was vroeger legitiem, denken over dierenrechten is iets van het heden.
Bij ethiek zoeken mensen op een systematische manier naar redelijke argumenten om te
onderbouwen waarom een handeling goed of fout is.
Morele kwesties spelen op verschillende niveaus:
Microniveau: hoe we omgaan van mens tot mens
mesoniveau: Organisaties maken morele keuzes. Bv. Uit principe alleen werken met
vrijwilligers omdat we zorgen voor elkaar.
macroniveau: de manier waarop de samenleving wordt ingericht. Bv. Kiezen we voor een
verzorgingsstaat of een participatiesamenleving.
Waarden worden nageleefd. Rechten gaan een stap verder. Vrijheid van meningsuiting is een
recht. Hier kan je ook een beroep op doen.
1.1.1. Waarden en normen
Binnen het moraal maken we onderscheidt tussen
Waarden: een abstract begrip die omschrijft wat mensen waardevol vinden en waarnaar zij
streven. Dus in één woord. Bv. Rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid, respect, vrijheid,
autonomie etc.
Normen: handelingsvoorschriften die laten zien hoe je moet handelen.
Als er meningsverschillen onstaan over normen, kan het nuttig zijn om de achterliggende
waarde uit te zoeken.
Bv. Naastenliefde (waarde) > zieke vader dagelijks bezoeken (norm)
> zorg dragen voor deskundige hulp (norm)
Trouw (waarde) > altijd blijven we bij elkaar (norm)
> exclusiviteit van de relatie, geen andere intieme contacten (norm)
Fatsoensnormen: zijn ongeschreven regels. Bv.
In NL> net voor het eten binnen komen = onbeschoft
In het buitenland> niet genoeg eten in huis hebben voor gasten = onbeschoft
In NL> iemand begroeten met een hand = fatsoen
In het buitenland> een vrouw een hand geven gaat in tegen religie
Juridische normen: morele regels die veel mensen delen worden vastgelegd. Zoals: ‘gij zult
niet doden’ of cliënten mogen altijd hun dossier inzien.
Het kan ook andersom: een handeling gaat in tegen de wet, maar wordt door veel mensen als
moreel juist gezien. Zoals: asielzoekers opvangen in huis (deze mensen zijn illegaal)
1.1.2 Deugden
Deugd: een min of meer vaste, goede eigenschap van een persoon die ertoe leidt dat hij
moreel juist handelt. Bv. Moed, zorgzaamheid, naastenliefde, hoop, respect etc.
Een goede eigenschap die de handelswijze van de mens bepaald. Deugden komen
overeen/zijn aan waarden te koppelen. Waarden is een cognitief abstract begrip, deugd is aan
een specifiek persoon gekoppeld. Ze zijn onderdeel van iemands karakter.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller blueanne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.
