Internationale Monetaire Economie
Hoofdstuk 1: Inleiding
De studie van de internationale economie is nog nooit zo belangrijk
geweest als nu. Aan het begin van de 21e eeuw zijn landen nauwer met
elkaar verbonden dan ooit tevoren door de handel in goederen en
diensten, geldstromen en investeringen in elkaars economieën. En de
wereldeconomie die door deze verbindingen tot stand is gebracht, is een
turbulente plek: zowel beleidsmakers als bedrijfsleiders in elk land,
inclusief de Verenigde Staten, moeten nu aandacht besteden aan wat
soms snel veranderende economische fortuinen aan de andere kant van
de wereld zijn.
Een blik op enkele fundamentele handelsstatistieken geeft ons een idee
van het ongekende belang van de internationale economische
betrekkingen. Figuur 1.1 toont de niveaus van de Amerikaanse export en
import als aandeel van het bruto binnenlands product van 1960 tot 2012.
Het meest voor de hand liggende kenmerk van het cijfer is de opwaartse
trend op de lange termijn in beide aandelen: de internationale handel is in
belang grofweg verdrievoudigd vergeleken met de economie als geheel.
1
,Bijna net zo duidelijk is dat, hoewel zowel de import als de export zijn
toegenomen, de import sterker is gegroeid, wat heeft geleid tot een groot
overschot aan import ten opzichte van export. Hoe kunnen de Verenigde
Staten al die geïmporteerde goederen betalen? Het antwoord is dat het
geld wordt geleverd door een grote instroom van kapitaal – geld dat wordt
geïnvesteerd door buitenlanders die bereid zijn een aandeel te nemen in
de Amerikaanse economie. Een kapitaalinstroom op die schaal zou ooit
ondenkbaar zijn geweest; nu worden ze als vanzelfsprekend beschouwd.
En dus is de kloof tussen import en export een indicator van een ander
aspect van de groeiende internationale banden – in dit geval de groeiende
banden tussen de nationale kapitaalmarkten.
Als internationale economische betrekkingen cruciaal zijn geworden voor
de Verenigde Staten, zijn ze zelfs nog belangrijker voor andere landen.
Figuur 1.2 toont het gemiddelde van de import en export als percentage
van het bbp voor een steekproef van landen. De Verenigde Staten zijn,
vanwege hun omvang en de diversiteit van hun hulpbronnen, minder
afhankelijk van de internationale handel dan vrijwel enig ander land.
2
,Waar gaat internationale economie over?
Het onderwerp van de internationale economie bestaat uit vraagstukken
die voortkomen uit de bijzondere problemen van de economische
interactie tussen soevereine staten. Zeven thema’s komen terug in de
studie van de internationale economie: (1) de winsten uit de handel, (2)
het handelspatroon, (3) protectionisme, (4) de betalingsbalans, (5)
wisselkoersbepaling, (6) internationale beleidscoördinatie, en (7) de
internationale kapitaalmarkt.
1. De winsten uit de handel
- Waarschijnlijk het allerbelangrijkste inzicht in de hele
internationale economie is winst te behalen uit handel; dat wil
zeggen dat wanneer landen goederen en diensten aan elkaar
verkopen, deze uitwisseling bijna altijd in hun wederzijds voordeel
is.
- Zakenmensen zullen zich in technologisch minder geavanceerde
landen, zoals India, vaak zorgen maken dat het openstellen van
hun economieën voor internationale handel tot rampen zal leiden,
omdat hun industrieën niet in staat zullen zijn om te concurreren.
2. Het handelspatroon
3
, - Sommige aspecten van het handelspatroon zijn gemakkelijk te
begrijpen. Klimaat en hulpbronnen verklaren duidelijk waarom
Brazilië koffie exporteert en Saoedi-Arabië olie exporteert. Een
groot deel van het handelspatroon is echter subtieler.
- Waarom exporteert Japan auto’s, terwijl de Verenigde Staten
vliegtuigen exporteren?
Een van de meest invloedrijke verklaringen koppelt
handelspatronen aan een interactie tussen het relatieve
aanbod van nationale hulpbronnen zoals kapitaal, arbeid en
land aan de ene kant en het relatieve gebruik van deze
factoren bij de productie van verschillende goederen aan de
andere kant.
Dit basismodel moet worden uitgebreid om nauwkeurige
empirische voorspellingen te kunnen doen over de omvang en
het handelspatroon.
3. Hoeveel handel?
- Sinds de opkomst van moderne natiestaten in de 16e eeuw
hebben regeringen zich zorgen gemaakt over het effect van
internationale concurrentie op de welvaart van binnenlandse
industrieën en hebben ze geprobeerd industrieën te beschermen
tegen buitenlandse concurrentie door beperkingen op te leggen
aan de import, of hen te helpen bij de mondiale concurrentie door
de export te subsidiëren.
- In de jaren negentig nam het debat over de vraag hoeveel handel
er moest worden toegestaan, een nieuwe wending. Na de Tweede
Wereldoorlog voerden de geavanceerde democratieën, onder
leiding van de Verenigde Staten, een breed beleid van het
wegnemen van belemmeringen voor de internationale handel; dit
beleid weerspiegelde de opvatting dat vrijhandel niet alleen een
drijvende kracht was voor de welvaart, maar ook voor het
bevorderen van de wereldvrede.
- Door de jaren heen hebben internationale economen een
eenvoudig maar krachtig analytisch raamwerk ontwikkeld voor
het bepalen van de effecten van overheidsbeleid dat de
internationale handel beïnvloedt. Dit raamwerk helpt de effecten
van handelsbeleid te voorspellen, terwijl het ook kosten-
batenanalyses mogelijk maakt en criteria vastlegt om te bepalen
wanneer overheidsingrijpen goed is voor de economie.
4. Saldo van betalingen
- In 1998 hadden zowel China als Zuid-Korea grote
handelsoverschotten van elk ongeveer $40 miljard. In het geval
4
Hoofdstuk 1: Inleiding
De studie van de internationale economie is nog nooit zo belangrijk
geweest als nu. Aan het begin van de 21e eeuw zijn landen nauwer met
elkaar verbonden dan ooit tevoren door de handel in goederen en
diensten, geldstromen en investeringen in elkaars economieën. En de
wereldeconomie die door deze verbindingen tot stand is gebracht, is een
turbulente plek: zowel beleidsmakers als bedrijfsleiders in elk land,
inclusief de Verenigde Staten, moeten nu aandacht besteden aan wat
soms snel veranderende economische fortuinen aan de andere kant van
de wereld zijn.
Een blik op enkele fundamentele handelsstatistieken geeft ons een idee
van het ongekende belang van de internationale economische
betrekkingen. Figuur 1.1 toont de niveaus van de Amerikaanse export en
import als aandeel van het bruto binnenlands product van 1960 tot 2012.
Het meest voor de hand liggende kenmerk van het cijfer is de opwaartse
trend op de lange termijn in beide aandelen: de internationale handel is in
belang grofweg verdrievoudigd vergeleken met de economie als geheel.
1
,Bijna net zo duidelijk is dat, hoewel zowel de import als de export zijn
toegenomen, de import sterker is gegroeid, wat heeft geleid tot een groot
overschot aan import ten opzichte van export. Hoe kunnen de Verenigde
Staten al die geïmporteerde goederen betalen? Het antwoord is dat het
geld wordt geleverd door een grote instroom van kapitaal – geld dat wordt
geïnvesteerd door buitenlanders die bereid zijn een aandeel te nemen in
de Amerikaanse economie. Een kapitaalinstroom op die schaal zou ooit
ondenkbaar zijn geweest; nu worden ze als vanzelfsprekend beschouwd.
En dus is de kloof tussen import en export een indicator van een ander
aspect van de groeiende internationale banden – in dit geval de groeiende
banden tussen de nationale kapitaalmarkten.
Als internationale economische betrekkingen cruciaal zijn geworden voor
de Verenigde Staten, zijn ze zelfs nog belangrijker voor andere landen.
Figuur 1.2 toont het gemiddelde van de import en export als percentage
van het bbp voor een steekproef van landen. De Verenigde Staten zijn,
vanwege hun omvang en de diversiteit van hun hulpbronnen, minder
afhankelijk van de internationale handel dan vrijwel enig ander land.
2
,Waar gaat internationale economie over?
Het onderwerp van de internationale economie bestaat uit vraagstukken
die voortkomen uit de bijzondere problemen van de economische
interactie tussen soevereine staten. Zeven thema’s komen terug in de
studie van de internationale economie: (1) de winsten uit de handel, (2)
het handelspatroon, (3) protectionisme, (4) de betalingsbalans, (5)
wisselkoersbepaling, (6) internationale beleidscoördinatie, en (7) de
internationale kapitaalmarkt.
1. De winsten uit de handel
- Waarschijnlijk het allerbelangrijkste inzicht in de hele
internationale economie is winst te behalen uit handel; dat wil
zeggen dat wanneer landen goederen en diensten aan elkaar
verkopen, deze uitwisseling bijna altijd in hun wederzijds voordeel
is.
- Zakenmensen zullen zich in technologisch minder geavanceerde
landen, zoals India, vaak zorgen maken dat het openstellen van
hun economieën voor internationale handel tot rampen zal leiden,
omdat hun industrieën niet in staat zullen zijn om te concurreren.
2. Het handelspatroon
3
, - Sommige aspecten van het handelspatroon zijn gemakkelijk te
begrijpen. Klimaat en hulpbronnen verklaren duidelijk waarom
Brazilië koffie exporteert en Saoedi-Arabië olie exporteert. Een
groot deel van het handelspatroon is echter subtieler.
- Waarom exporteert Japan auto’s, terwijl de Verenigde Staten
vliegtuigen exporteren?
Een van de meest invloedrijke verklaringen koppelt
handelspatronen aan een interactie tussen het relatieve
aanbod van nationale hulpbronnen zoals kapitaal, arbeid en
land aan de ene kant en het relatieve gebruik van deze
factoren bij de productie van verschillende goederen aan de
andere kant.
Dit basismodel moet worden uitgebreid om nauwkeurige
empirische voorspellingen te kunnen doen over de omvang en
het handelspatroon.
3. Hoeveel handel?
- Sinds de opkomst van moderne natiestaten in de 16e eeuw
hebben regeringen zich zorgen gemaakt over het effect van
internationale concurrentie op de welvaart van binnenlandse
industrieën en hebben ze geprobeerd industrieën te beschermen
tegen buitenlandse concurrentie door beperkingen op te leggen
aan de import, of hen te helpen bij de mondiale concurrentie door
de export te subsidiëren.
- In de jaren negentig nam het debat over de vraag hoeveel handel
er moest worden toegestaan, een nieuwe wending. Na de Tweede
Wereldoorlog voerden de geavanceerde democratieën, onder
leiding van de Verenigde Staten, een breed beleid van het
wegnemen van belemmeringen voor de internationale handel; dit
beleid weerspiegelde de opvatting dat vrijhandel niet alleen een
drijvende kracht was voor de welvaart, maar ook voor het
bevorderen van de wereldvrede.
- Door de jaren heen hebben internationale economen een
eenvoudig maar krachtig analytisch raamwerk ontwikkeld voor
het bepalen van de effecten van overheidsbeleid dat de
internationale handel beïnvloedt. Dit raamwerk helpt de effecten
van handelsbeleid te voorspellen, terwijl het ook kosten-
batenanalyses mogelijk maakt en criteria vastlegt om te bepalen
wanneer overheidsingrijpen goed is voor de economie.
4. Saldo van betalingen
- In 1998 hadden zowel China als Zuid-Korea grote
handelsoverschotten van elk ongeveer $40 miljard. In het geval
4
