Dit document bevat uitgebreide aantekeningen van alle colleges van het vak Interculturele pedagogiek (ook het responsie college).
NB: de aantekeningen van het Engelse gastcollege zijn in het Nederlands.
Inhoudsopgave
College 1 – Interculturele pedagogiek in de praktijk...............................................................................1
College 2 – Interculturele communicatie en samenwerking...................................................................9
College 3 – socialisatie in cross-cultureel perspectief...........................................................................14
College 4 – De overdracht van (inter)etnische attituden en overtuigingen tijdens de socialisatie........21
College 5 – Culturele diversiteit binnen het onderwijs.........................................................................28
College 6 – De pedagogische context van het psychisch welbevinden bij jeugd in migrantengroepen
en vluchtelingengroepen......................................................................................................................38
College 7 – Etnische, culturele en religieuze identiteit in de pleegzorg................................................47
College 8 – Responsie college...............................................................................................................54
College 1 – Interculturele pedagogiek in de praktijk
13-09-2023
Cultuur drukt als een stempel op het onderwijs. Een voorbeeld is de cultuur en het onderwijs in
Zuidoost-Aziatische landen. Het onderwijs is hier vooral hiërarchisch ingericht terwijl dit in Nederland
meer egalitair is. De rol die leerkrachten en leerlingen aannemen wordt dus beïnvloed door de
cultuur en de daarbij horende normen.
Inrichting en interacties onderwijs = een culturele constructie
Een cross-cultureel perspectief gaat je helpen om goed na te kunnen denken over verschillende
culturen. Je kunt beter doorgronden wat de invloeden zijn van jouw cultuur en de cultuur van
anderen.
Cross-cultureel onderzoek: de empirische studie van leden van verschillende culturen die
verschillende ervaringen hebben, die leiden tot voorspelbare en significante verschillen in gedrag.
Cultuurdimensies Geert Hofstede (2010): organisatie antropoloog, hij heeft de wereld onder verdeeld
in bepaalde cultuur dimensies. Hofstede komt veel terug in deze cursus. Hij benoemt onder andere:
Machtafstand: klein vs. groot
Hiërarchisch vs. egalitair
Onderwijsmethode: reproductie vs. critical thinking , reflectie
Dit vak gaat over de invloed en werking van cultuur(verschil) en migratie op het opgroeien, opvoeden
en leren van kinderen. Dit allemaal in een cultureel diverse samenleving. Er is aandacht voor
vraagstukken in de actualiteit in relatie tot pedagogiek. Denk bijvoorbeeld aan polarisatie,
radicalisering, ect.
Belangrijke vaardigheden: culturele responsiviteit (hoe ga je een sensitieve manier om met kinderen
met een andere culturele achtergrond dan jijzelf?) en interculturele competenties.
1
,Interculturele competenties: Kennis, houding en vaardigheden waardoor je succesvol kunt omgaan
met mensen van andere (talige en culturele) achtergronden. Een open en geïnteresseerde houding.
(Algemene) kennis van taal, cultuur en communicatie. Vaardigheden voor communiceren en
samenwerken in internationale contexten.
Antropologen over cultuur
- Cultuur: gedeeld systeem van kennis & betekenisgeving binnen een bepaalde sociale context
(sociale omgeving, samenleving). We weten wat er met bepaalde (cultureel gebonden) symbolen
bedoelt wordt en wat het betekent (voorbeeld advent kalender).
- Gedeelde werkelijkheid over wat gewenst + goed is voor de ontwikkeling van een kind.
- Cultuur is ook aangeleerd: het gezin is verantwoordelijk. Je moet ingewijd worden/bekend gemaakt
worden/ gesocialiseerd worden in cultuur = enculturatie.
Cultuur heeft sociale structuren (bijv. gezinnen) nodig om voortgezet te worden.
Enculturatie: het proces waarbij cultuurkenmerken worden overgedragen van een samenleving of
sociale omgeving naar een individu vanaf de geboorte. Het is een socialisatieproces dat zich afspeelt
binnen de cultuur waarin men is geboren.
Culturele transmissie en gezin: wederzijdse beïnvloeding. Dankzij opvoeders blijft een cultuur
bestaan, en andersom putten opvoeders uit cultuur t.a.v. hoe ze willen opvoeden. Het is een soort
cyclisch proces.
Culturele transmissie: overdracht van informatie aan de andere generatie
Voorbeeld van de invloed van cultuur op de opvoeding;
Artikel ‘Not under my roof’ Parents, Teens and the Culture of Sex
De onderzoeker heeft deels een outsider perspectieve omdat ze in Nederland geboren is met
Amerikaanse ouders en ze is later naar Amerika verhuist. Het onderzoek is dus een cross-culturele
vergelijking naar de heteroseksuele opvoeding in de middenklasse VS en NL door Amy Chalet.
Uitkomsten van het onderzoek:
- Cultuur als kennis en betekenisgeving
VS: Seks = gevaarlijk! Vooral voor meisjes dit is een cultuuroriëntatie dat de wereld vol gevaren zit.
Seks heeft een gevolg van moreel verval
NL: Seks kan normaal onderdeel van adolescentie zijn dit is een opvatting dat jonge mensen
zichzelf kunnen reguleren.
- Culturen voeden ideeën en waarden over de opvoeding
VS: Stabiel romantisch samenzijn van tieners bestaat niet
NL: Tienerseks past binnen een langdurige romantische relatie
- Culturen beïnvloeden dus opvoedingspraktijken
VS: Teenage seks? Not under my roof!
NL: Seks thuis mag, juist graag thuis dit is monitoring in de vorm van kennismaking met seks en
gevolgen
2
,Vanuit cultuur worden er ideeën in het hoofd geplant van ouders waar bepaalde waarden uitvloeien
voor de opvoeding.
Toch leidt de Amerikaanse cultuur er niet toe dat er minder seks is onder tieners. Leeftijd van 1 e keer
seks is in beide landen even oud (17 ½ jaar). Zijn Nederlanders dan succesvoller met hun beleid?
Dit onderzoek laat zien dat je cultuur makkelijker kan ontdekken als je culturen vergelijkt.
Cultureel psychologisch model Whiting (In Harkness en Super)
1. De sociaal historische ontwikkelingen die een samenleving heeft gekend, zijn van invloed op…
Agrarisch industrieel post industrieel kennis economie. Bij de laatste worden rollen vervult
buiten het gezin (heeft invloed gehad op de opvoeding van kinderen). De nadruk op cognitieve
prestatie en cognitieve kennis is alleen maar toegenomen door de kennis economie. Dit was bij een
agrarische samenleving anders waar de rollen vervult worden binnen het gezin. Daarom zijn de
sociaal historische ontwikkelingen die een samenleving gekend heeft een belangrijk uitgangspunt.
2. manieren van opvoeden en verzorgen, die samen leiden tot…
3. ‘semi’ permanente psychologische effecten op leden van een samenleving
4. Die effecten manifesteren zich als uitingen in onze samenleving systeem van betekenisgeving
1 t/m 3 monden uit in een systeem van betekenisgeving.
Deze punten bereiken samen een bepaald psychologisch effect op de leden van de samenleving.
Het cultureel psychologisch model is een model over de relaties tussen de ontwikkeling van
individuen en de functies van hun directe omgeving, sociale partners en institutionele en culturele
systemen en waarden. Dit perspectief laat zien dat om de menselijke ontwikkeling te begrijpen, men
een gedetailleerde beschrijving van de situaties waarin mensen zich ontwikkelen moet bezitten. De
Whitings benadrukken dat als je de ontwikkeling van de mens wilt begrijpen je de situatie
gedetailleerd moet onderzoeken. De Whitings spoorden aan tot dieper onderzoek van culturele
processen.
Het model van de Whitings laat de menselijke ontwikkeling zien als product van een ketting van
sociale en culturele omstandigheden om het kind heen.
1. De ketting begint met de omgeving als het klimaat, de planten enzovoort en leidt tot de
geschiedenis.
2. Dit leidt op zijn beurt weer naar het onderhoudssysteem van de groep (middelen van productie,
wetsysteem).
3. Dit leidt naar het kinds leeromgeving, wat bestaat uit hun routine instellingen, verzorgers en
leraren, toegewezen taken en moeders werklast.
4. Uiteindelijk zal de ketting het individu met de aangeboren behoeftes, drives, capaciteiten en
aangeleerd gedrag bereiken.
The Whitings namen aan dat onderhoudssystemen een groot deel van de leeromgeving vaststellen
waarin het kind opgroeit en de leeromgeving beïnvloedt het gedrag en de ontwikkeling van het kind.
Het model heeft wel wat te korten doordat het de categorieën als onafhankelijk ziet en zegt dat de
ene eenheid de andere veroorzaakt, waardoor het lijkt dat individuele en culturele processen
behandeld worden alsof ze onafhankelijk van elkaar bestaan, met individuele karakteristieken
gecreëerd door culturele karakteristieken. Dit wordt beschreven in het artikel van Harkness & Super.
3
, Kritiek van Harkness en Super op het cultureel psychologisch model:
- Ze vinden het model te lineair gedacht. Effecten kunnen volgens hen ook andere kant op gaan. Bijv.
4 kan ook leiden tot opvoedsstrategieën (2). Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat ouders in blogs
lezen dat het goed is om kinderen thuis voor te lezen. Dat kan invloed hebben op wat ze zelf gaan
doen in hun opvoeding en dat heeft weer effect op de psychologie van kinderen.
Artikel Bronfenbrenner (ecologisch model)
De omgeving van het kind wordt gezien als
een soort ui. Met in iedere laag een andere
omgevingsinvloed t.a.v. het opgroeien en
ontwikkelen van kinderen.
Het is een kritiek op een stroming van de psychologie waar werd gedacht dat je alles van kinderen te
weten kon komen als je louter het kind bestudeert in een kunstmatige situatie (het lab). Het kind
werd dus uit de context gehaald. Bronfenbrenner zegt dat het kind bestudeert moet worden in de
context.
5 systemen:
Microsysteem: direct contact dat het kind met zijn/haar omgeving heeft met anderen in een bepaald
microsetting: familie, crèche school
Mesosysteem: geheel van microsystemen. Het zijn systemen waar het kind onderdeel van uit maakt
en in participeert: peuterspeelzaal, muziekclubje.
Exosysteem: bestaat uit formele en informele sociale structuren rond het gezin: buurt, wereld van
het werk, etnische gemeenschap, sociale netwerk ouders
Macrosysteem: samenlevingsniveau, heeft betrekking op de manier waarop instellingen in de
samenleving op macroniveau geregeld zijn: huisvestingbeleid, onderwijssysteem, economisch
systeem, huwelijks- en personenrecht, religie/wereldbeeld (bijv. de islam als staatsreligie)
Disharmonieus model: wanneer systemen zich niet goed tot elkaar verhouden. De interacties tussen
de systemen verlopen niet soepel.
Artikel Harkness & Super (developmental niche model)
Het model is ontstaan als kritiek op Bronfenbrenner. Ze vonden dat de cultuur te weinig was
opgenomen in het ecologisch model. Ze construeerden een nieuw model: het developmental niche
model, bestaande uit 3 subsystemen. Culturele invloeden beïnvloeden deze 3 subsystemen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettekuiper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.46. You're not tied to anything after your purchase.
