een deel van de complete samenvatting van de cursus geschiedenis (semester 1 Artevelde hogeschool leerkracht lager onderwijs) Alle kernzaken staan erin, schematisch en ordelijk. Zonder kleur gewerkt, zodat je zelf nog kan aanduiden met fluo
Deel 5: Nieuwe tijd
5.1 Door de ontdekkingsreizen verandert het wereldbeeld v/d Europeaan
5.1.1 Het wereldbeeld v/d Europeaan i/d Middeleeuwen
- Afrika (grootste deel), Oceanië, Australië en Amerika waren onbekend
- Azië kende men een beetje
- Middellandse zee= hart van Europa
Later: Altlantische oceaan
5.1.2 Motieven tot expansie in de 15de en 16de eeuw
5.1.2.1 Aziatische specerijen
- Invoer v specerijen en luxeproducten uit Azië
Duur: door alle tussenpersonen
Europese economie was afhankelijk van de Arabieren
- Men moet traditionele handelswegen verlaten:
Oude zijdeweg werd met ineenstorting v Mongoolse rijk nt meer gebruikt
Alternatieve weg zat in de greep v/d islamwereld
Turkse zeerovers maakten oosten v/d Middellandse zee onveilig
5.1.2.2 Afrikaanse slaven en goud
- Slaven en goud werden al eeuwenlang geëxporteerd vanuit Soedan
- Slaven werden in alle landen aan de Middellandse Zee gebruikt
- Goud uit Soedan was voornaamste bron goud voor Europa (men kon geen goud
ontginnen in Europa)
5.1.2.3 Politiek-godsdienstige motieven
- Confrontatie met islamwereld door politieke en godsdienstige motieven
- Portugal heeft gewonnen
- Prins Hendrik de Zeevaarder zag een mogelijke bondgenoot om islam uit te schakelen
in een christelijk rijk in Afrika
5.1.3 De middelen die de expansie hebben mogelijk gemaakt
5.1.3.1 De bewapening
- Traditionele wapens (zwaarden, speren, pijlen en harnassen) waren van veel betere
kwaliteit
- Europa: vuurwapens dankzij uitvinding v/h buskruit
,5.1.3.2 De ontwikkeling v/d scheepvaart
Tot 13de eeuw beschikten men over 2 scheepstypen
De galei
- Voortbewogen door roeiriemen en zeilen
- Zeer wendbaar maar beperkte draagkracht
- Oorlogvoering en transport van zeer dure producten
- Alleen bruikbaar langs de bekende kusten
De kogge
- Ronde schip voortbewogen door zeilen
- Traag en onbestuurbaar
- 13de eeuw: bestuurbaar! grotere schepen bouwen
- Meer masten & zeilen vergroten snelheid
- Langere en snellere schepen
- Rond 1400 bouwt men karveel (Portugal)
5.1.3.3 De invloed van technologie en cartografie: het wereldbeeld
- Magneetnaald: aan strohalm vastmaken en laten drijven in een kom met water om zo
de richting aan te geven
- Magneetnaald in doosje steken met een windroos kompas is geboren!
Dankzij kompas werd oceaanvaart mog.
- Wetensch. Ontw: popularisering bolvormigheid v/d aarde
Fase 1: tot kaap der stormen
ONTDEKKING V/D WEST-AFRIKAANSE KUST
- Portugezen verkenden de kusten van Noord-Afrika om islam uit Noord-Afrika te
verdrijven en zelf controle over de handelsweg v goud en slaven te krijgen
- Madeira eilanden groep w ontdekt kolonisatie v/deze eilanden
- Madeira= eerste productieve Europese nederzetting
- Ontdekking Azoren plantage-economie: suikerriet en wede (indigoblauw voor
textiel)
- Nieuwe winsten door slaven, peper en goud
peper= voornaamste Guinees exportartikel
Prins Hendrik: tot kaap Verde (1445)
Diego Cao: monding van Kongo (1484)
Bartholomeus Diaz: stormkaap (1488)
, Fase 2: kaap de Goede Hoop tot Indië
CALICUT OP MALABAR W BEREIKT
- Pedro da Corilham ontdekt Indië en handelcentrum Calicut
Langs arabische route (1487)
- Vasco da Gama via zee (1498)
Voordelen
Steunpunten in West-Afrika
Informatie van voorloper Pedro da Corilham
5.1.5 De Spaanse ontdekkingsreizen
5.1.5.1 Christoffel Colombus
- Na lang pleitten aan het koninklijkhof van Portugal mocht hij vertrekken
- Capitulacion de Santa Fe= contract tss Colombus en Spaanse kroon waarin hij
voordelen besprak bij Spaanse koningen
1. Colombus= erfelijk admiraal van de oceaan en onderkoning v.h te ontdekken
gebied
2. 1/10 v/d koloniale inkomsten v/d ontdekte gebiedn mogen door Colombus
geïnd w
3. 1/8ste v/d handelswinst is voor Colombus
5.1.5.2 Verdere verkenning van Amerika
Amerigo Vespucci
- Eerste uitvoerige beschrijving v/h nieuw ontdekte gebied = Nieuwe Wereld
Balboa
- Landengte v panama zag voor het eerst de Stille oceaan
Magelhaen- El-Cano
- Portugees in Spaanse dienst: opdracht v Karel V om westelijke doorvaart naar Indië
om specerijen te zoeken
- Magelhaen w hij vermoord door inboorlingen
Del Cano neemt expeditie over en vaart naar Spanje
5.1.5.4 Het verdrag van Tordesillas
- Middeleeuwen: mare clausum (de zeeën en landen waren voor toe-eingening
vatbaar)
- Alle territoria ten westen werd van Spanje, de oostelijke aan Portugal
- In Tordesillas maakten Spanje en Portugal de verdeling defenitief en de scheidingslijn
werd verplaatst zodat Portugal ook Brazilië krijgt
- Hugo de Groot kwam op voor de vrije zee. De zee behoort aan alle landen: Mare
Liberum
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller CelinaRosseeuw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.31. You're not tied to anything after your purchase.
