samenvatting neurologie

NEUROLOGIE
HOOFDSTUK 1: STRUCTUUR EN FUNCTIES
VAN HET ZENUWSTELSEL
H1: STRUCTUUR EN FUNCTIE

1. Algemene inleiding: functies, opbouw en indeling
2. De cellen van het zenuwstelsel
3. Basis neuro-anatomie structureel
4. Functionele neuro-anatomie
5. Van neuronen tot netwerken

1. ALGEMENE INLEIDING: FUNCTIES, OPBOUW EN INDELING

FUNCTIES VAN HET ZENUWSTELSEL

Wanneer we te maken krijgen met patiënten, zullen we dikwijls proberen om een bepaalde
volgorde in onze redenering te brengen. Wat loopt er fout? Welke functie is verstoord? Dit is de
anamnese. Daarna zullen we dit proberen vertalen naar de plaats in het zenuwstelsel (de
anatomie). Dit moeten we proberen doen op basis van de relaties tussen functies en locaties. We
vertrekken dus vanuit (gestoorde) functies.
 Motorische functies: bewegingen
o De bewegingen worden in gang gezet door spieren en deze spieren worden
aangedreven door grote delen van het zenuwstelsel. Dit zijn de motorische functies.
Spiercontracties hebben echter niet enkel te maken met beweging, maar bv. ook
met de ademhaling. De motorische functies kunnen dus heel breed zijn, aangezien ze
niet altijd uiterlijk zichtbaar zijn.
o Bewegingen: spreken, bewegen ogen, bewegen ledematen, stappen, etc. Contracties
van willekeurige spieren in breedste zin vh woord. Het gaat ook over aanhoudende,
tonische spieren die ons rechtop houden
 Sensibele functies: waarneming
o Waarnemingsfuncties hebben te maken met de functies van onze zintuigen: visus,
smaak, gehoor, geur en tastzin. Die verschillende functies zijn heel gespecialiseerd.
Dit is de brede zin van het woord. Wanneer we kijken naar de nauwere zin van het
woord, verengen we de sensibele functies vaak naar de lichamelijke sensibiliteit, nl.
de tastzin en het gevoel in onze huid.
o Informatie uit eigen lichaam en ook uit omgeving. Pijn, gevoel van hoe wij staan als
onze ogen dicht zijn of in donker, etc. Ook hier breed te bekijken!
 Autonome functies: regeling van homeostase en orgaanfuncties

, o Dit zijn functies waarbij we niet moeten nadenken en die dus onbewust verlopen.
Deze hebben te maken met de regeling van de inwendige organen. Ze zijn er ook op
gericht onze vitale functies in stand te houden (homeostase).
o De autonome functies bestaan al heel lang als we dit evolutionair bekijken. Maar bij
de mens zijn deze functies nauw verbonden geraakt met emoties, nl. via het limbisch
systeem.
o Regeling inwendige organen. Apart deel zenuwstelsel: autonome zenuwstelsel.
Belangrijk voor homeostase = in stand houden evenwichten lichaam: bloeddruk,
hartfrequentie, darmwerking, etc.
 Cognitieve functies: mentale vaardigheden en gedrag
o Dit gaat over de taal, de oriëntatie, het organiseren, het plannen, … Het zijn de
functies die in de (neuro-)psychologie worden onderzocht
o Mentale vaardigheid en hoe onze gedragingen eruit zien. Corticale functies: wordt
toegeschreven aan onze hersenschors.

ANATOMISCHE INDELING VAN HET ZENUWSTELSEL
Perifeer zenuwstelsel


Centraal zenuwstelsel Craniale zenuwen: bezenuwing van
hoofd- en gelaatsstructuren en deels
van de hals
Grote hersenen In verbinding CZS via hersenstam
= cerebrum Spinale zenuwen: bezenuwing van de
Kleine hersenen rest van de hals, de romp en de
= cerebellum ledenmaten
Hersenstam Vnl contact met ruggenmerg
Ruggenmerg
in ruggengraat

Via de sensibele systemen nemen we iets waar (vb. visueel) en deze waarneming wordt door het
perifeer zenuwstelsel naar het centraal zenuwstelsel gestuurd. Het centraal zenuwstelsel zal dit
verwerken en zal een respons terugsturen. In het perifeer zenuwstelsel heerst er dus een
tweerichtingsverkeer (via vezels). Dit kan in éénzelfde zenuwbundel gebeuren. Dit betekent dus ook
dat als je een letsel hebt in het perifeer zenuwstelsel, dat je verschillende soorten stoornissen kan
hebben (bv. sensibel, maar ook motorisch).
Het perifeer zenuwstelsel maakt verbinding tussen
het centraal zenuwstelsel en de rest van het
lichaam.
Sensibele systemen vb ogen geven een prikkel aan
CZS, geeft aanleiding tot een antwoord vb een
motorische beweging. Perifere ZS vervoert vezels
naar CZS maar ook degene die van CZS weglopen.
Perifere is dus gemengd! Als er letsels zijn, kan je

,een mengeling hebben van zowel sensibele als motorische problemen.

,  Sensibele component = afferent = aanvoerend
 Motorisch = efferent = afvoerend
o Naar de somatische delen = gewilde
bewegingen (somatic)
o Kan ook naar organen = autonome functie (ANS)
=>> GEMENGDE FUNCTIE van perifere zenuwstelsel!! Afferent
& efferent
Bv. we nemen een slang waar (sensibele waarneming) en we
zullen hierop angstig en/of emotioneel reageren. Er zal een prikkel vertrekken die over het perifeer
zenuwstelsel loopt, maar die uiteindelijk een autonome respons zal geven naar het hart: sneller
kloppen, maar ook zweten, zodat we kunnen wegvluchten.
Dit autonome systeem heeft twee delen, namelijk een sympathisch (actie) en een parasympatisch
deel (rust). Er zijn dus verschillende effecten op organen.

GEMENGDE PERIFERE ZENUWEN




De perifere zenuwen zijn gemengd en kunnen vezels
bevatten die in verschillende richtingen informatie
doorgeven. De perifere zenuwvezels zullen contact
maken met het centraal zenuwstelsel (bv. met het
ruggenmerg waar ze aanleiding zullen geven tot een
respons die motorisch of autonoom uitgevoerd zal
worden).

Doorsnede van ruggenmerg
 Aanvoerende sensorische vezel in het blauw, richting ruggenmerg en achteraan aan het
ruggenmerg naar binnen
 Motorische reactie: spiercontracties ontstaan door zenuwprikkels van motorische zenuwen in
het rood, vertrekken aan de voorzijde vh ruggenmerg
 => GEMENGDE AARD VH PERIFERE ZENUWSTELSEL!!!