FA IN RELATIE TOT FYSIEKE EN SOCIALE
OMGEVING
ECOLOGISCH FRAMEWORK
- Individueel level: motivatie,
zelfvertrouwen, wilskracht, …
- Sociaal level
- Fysieke omgeving level
- Policy level
è Wilskracht kan beter in het buitenste level gezet worden. Dit level is minstens even
belangrijk en soms zelfs belangrijker dan de andere levels.
è We overschatten de kracht van het individueel leven op de gedragingen, en
onderschatten het effect van de policy.
Veel zitten is verhoogt de mortaliteit, maar bij ernstig
roken is er nog steeds 10 keer meer kans om te sterven
à zitten is niet het nieuwe roken, maar er zijn wel veel
negatieve effecten (VB: LRP). Het is moeilijk om dit
patroon van veel zitten te doorbreken door sociale
normen (VB: stilzitten op school), maar nu weet men dat
men regelmatig moet bewegen.
EVOLUTIE VAN FA
KIJK NAAR DE EVOLUTIE VAN MENSELIJKE FYSIEKE ACTIVITEIT OM TE BEGRIJPEN
WAAROM HET TEGENWOORDIG ZO MOEILIJK IS OM VOLDOENDE FYSIEK ACTIEF TE ZIJN
1. Pre-agricultuur periode (4 000 000 – 8000 BC): jagers en verzamelaars à FA heel hoog
a. Natuurlijke selectie heeft ons lichaam doen evolueren om fysiek actief te zijn
2. Agricultuur periode (8000 BC – 1800): veldwerk à FA hoog (shift naar meer kracht)
3. Industriële periode (1800 – 1945): fabriek werk à FA relatief hoog
4. Nucleaire/technologische periode (1945 – nu): sedentair werk en transport à FA te laag
à hypokinetisch
a. Door technologische evolutie (auto’s, liften, ...) moeten mensen niet meer heel
fysiek actief zijn om iets te bereiken
b. Ze moeten niet meer actief zijn op de werkplaats, maar ook transport naar de
werkplaats vereist geen fysieke activiteit meer
c. In het begin was men er niet van bewust dat niet fysiek actief zijn een groot
probleem is, maar het is heel ongezond (pas vanaf 1980 begonnen de eerste
studies te komen waarin dit werd aangetoond)
1
, Studie Blair: Test op de loopband, personen indelen van meest fit tot minst fit
- Uitkomst: relatief risico op sterven
- Er is een correlatie tussen fysiek fit zijn en kans op niet sterven
- Het grootste voordeel vindt plaats wanneer je over gaat van de minst fitte groep (1)
naar een net iets meer fitte groep (2) à wanneer je inactieve mensen toch een beetje
meer kan activeren, heeft dit al een groot effect op hun mortaliteit
- Tussen de groepen 3-5 is er niet veel verschil in relatief risico om te sterven
FA-PROMOTIE IS EEN ZEER RECENT PROBLEEM IN DE MENSELIJKE
EVOLUTIE
In tegenstelling tot ons verleden, moet het grootste deel van de FA die nodig is voor de
gezondheid vrij worden gekozen in de vrije tijd of bewust worden geïntegreerd in de normale
dagelijkse routine (= actief leven)
è Sinds enkele decennia wordt de mensheid voor het eerst sinds zijn ontstaan
geconfronteerd met een (op evolutionaire schaal) plotse daling in fysieke activiteit door
technologische vooruitgang, en dit vooral in de Westerse wereld
* De omgeving lijkt meer en meer ontworpen om fysieke activiteit te ontmoedigen
è Belang van het bestuderen van psychologische processen, zoals motivatie en
besluitvorming
è Geconstrueerde en sociale omgeving (her)ontwerpen om gezonde keuzes makkelijker
te maken
NUDGING
CREËER EEN FYSIEKE OMGEVING DIE MENSEN VERLEIDT OM FYSIEK ACTIEF TE ZIJN
- Nudging sign = subtiele veranderingen in de omgeving die het gezonde/juiste gedrag
meer aantrekkelijk maken
* EAST: easy, attractive, social, timely
* Zonder ongezonde keuzes te verbieden of de kosten ervan te verhogen (↔
nannying)
- Herhaling van nudges hebben een positief effect op de gedragingen à omgeving is
een belangrijke beïnvloeden factor
2
OMGEVING
ECOLOGISCH FRAMEWORK
- Individueel level: motivatie,
zelfvertrouwen, wilskracht, …
- Sociaal level
- Fysieke omgeving level
- Policy level
è Wilskracht kan beter in het buitenste level gezet worden. Dit level is minstens even
belangrijk en soms zelfs belangrijker dan de andere levels.
è We overschatten de kracht van het individueel leven op de gedragingen, en
onderschatten het effect van de policy.
Veel zitten is verhoogt de mortaliteit, maar bij ernstig
roken is er nog steeds 10 keer meer kans om te sterven
à zitten is niet het nieuwe roken, maar er zijn wel veel
negatieve effecten (VB: LRP). Het is moeilijk om dit
patroon van veel zitten te doorbreken door sociale
normen (VB: stilzitten op school), maar nu weet men dat
men regelmatig moet bewegen.
EVOLUTIE VAN FA
KIJK NAAR DE EVOLUTIE VAN MENSELIJKE FYSIEKE ACTIVITEIT OM TE BEGRIJPEN
WAAROM HET TEGENWOORDIG ZO MOEILIJK IS OM VOLDOENDE FYSIEK ACTIEF TE ZIJN
1. Pre-agricultuur periode (4 000 000 – 8000 BC): jagers en verzamelaars à FA heel hoog
a. Natuurlijke selectie heeft ons lichaam doen evolueren om fysiek actief te zijn
2. Agricultuur periode (8000 BC – 1800): veldwerk à FA hoog (shift naar meer kracht)
3. Industriële periode (1800 – 1945): fabriek werk à FA relatief hoog
4. Nucleaire/technologische periode (1945 – nu): sedentair werk en transport à FA te laag
à hypokinetisch
a. Door technologische evolutie (auto’s, liften, ...) moeten mensen niet meer heel
fysiek actief zijn om iets te bereiken
b. Ze moeten niet meer actief zijn op de werkplaats, maar ook transport naar de
werkplaats vereist geen fysieke activiteit meer
c. In het begin was men er niet van bewust dat niet fysiek actief zijn een groot
probleem is, maar het is heel ongezond (pas vanaf 1980 begonnen de eerste
studies te komen waarin dit werd aangetoond)
1
, Studie Blair: Test op de loopband, personen indelen van meest fit tot minst fit
- Uitkomst: relatief risico op sterven
- Er is een correlatie tussen fysiek fit zijn en kans op niet sterven
- Het grootste voordeel vindt plaats wanneer je over gaat van de minst fitte groep (1)
naar een net iets meer fitte groep (2) à wanneer je inactieve mensen toch een beetje
meer kan activeren, heeft dit al een groot effect op hun mortaliteit
- Tussen de groepen 3-5 is er niet veel verschil in relatief risico om te sterven
FA-PROMOTIE IS EEN ZEER RECENT PROBLEEM IN DE MENSELIJKE
EVOLUTIE
In tegenstelling tot ons verleden, moet het grootste deel van de FA die nodig is voor de
gezondheid vrij worden gekozen in de vrije tijd of bewust worden geïntegreerd in de normale
dagelijkse routine (= actief leven)
è Sinds enkele decennia wordt de mensheid voor het eerst sinds zijn ontstaan
geconfronteerd met een (op evolutionaire schaal) plotse daling in fysieke activiteit door
technologische vooruitgang, en dit vooral in de Westerse wereld
* De omgeving lijkt meer en meer ontworpen om fysieke activiteit te ontmoedigen
è Belang van het bestuderen van psychologische processen, zoals motivatie en
besluitvorming
è Geconstrueerde en sociale omgeving (her)ontwerpen om gezonde keuzes makkelijker
te maken
NUDGING
CREËER EEN FYSIEKE OMGEVING DIE MENSEN VERLEIDT OM FYSIEK ACTIEF TE ZIJN
- Nudging sign = subtiele veranderingen in de omgeving die het gezonde/juiste gedrag
meer aantrekkelijk maken
* EAST: easy, attractive, social, timely
* Zonder ongezonde keuzes te verbieden of de kosten ervan te verhogen (↔
nannying)
- Herhaling van nudges hebben een positief effect op de gedragingen à omgeving is
een belangrijke beïnvloeden factor
2
