INLEIDING
EXAMEN: MONDELING
1 vraag over anatomie (schriftelijk)
3 vragen verdeeld over de 3 delen van de cursus
o Vragen die peilen naar kennis
o Vragen die peilen naar een verband tussen 2 delen van de cursus of naar een
toepassing op een beperkte casusbeschrijving
o Eventueel bijvragen
INHOUD
Deel 1
o Definitie van seksualiteit / seksuologie
o Psychosomatische cirkel van seks
o Seksuele responscyclus
o Classificatie en behandeling van seksuele disfuncties
o Overgang van DSM-IV DSM-5
Deel 2
o Een kritische analyse van de bestaande classificatie en behandelpraktijk
o Medicalisering van de seksuele hulpverlening (aan mannen)
Deel 3
o Chronische ziekte en seksualiteit: een conceptueel kader
o Chronische ziekte en seksualiteit: praktische benaderingen
KLINISCHE VIGNETTEN
Een meisje van 17 consulteert voor ‘vaginisme’
o Vaginisme= gaat om onvrijwillige verkramping of samentrekking van spieren die
vagina omgeven (bekkenbodemspieren), door dat deze spieren zo hard verkrampen,
pijn tijdens vrijen of onmogelijk om penetratie te realiseren
Waardoor poging tot penetratie aanvoelt als ‘ik duw op tegen een harde muur’
waardoor het onmogelijk is om penetratie te hebben
Vaak gevoel hebben dat ze niet seksueel actief kunnen zijn, hen hindert
o We krijgen soms jonge vrouwen, minder jonge mannen, en feit dat er een probleem is
met vaginisme dat het een reden is om te consulteren
o Samen met gynaecoloog: wanneer vrouwen langskomen ze gezien worden door en
gynaecoloog en iemand team om te kijken wat er mogelijks biologisch aan de hand is
en tegelijk vanuit een psychologisch relationeel perspectief
Raadpleging staat vol: betekent dat heel veel vrouwen pijn hebben tijdens het
vrijen
8-20% vrouwen gedurende langere tijd in leven pijn heeft tijdens het vrijen
Een koppel dat het fertiliteitscentrum consulteert: tijdens de anamnese blijkt dat het
koppel nooit seks heeft
o Fertiliteitscentrum: worden mensen behandelt die geen kinderen kunnen krijgen,
moeite krijgen kinderen (hoog percentage 1/8). In heteroseksuele relatie zitten
(zaadcel + eicel)
tegelijkertijd moeite realiseren kinderwens, betekent dat er een periode is
geweest waarbij aantal mensen bij fertiliteitsconsulent kwamen, komen
consulteren dat ze vanuit anamnese (klinische voorgeschiedenis) leren dat
koppel geen seks heeft.
Vraag? Moeten we deze mensen behandelen met een fertiliteitsbehandeling,
dat maatschappij 15000 per poging kost, of moeten we leren mensen met
elkaar vrijen.
o Weinig seksueel activiteit door het feit dat het geen functie geeft. Van zodra je
probeert we willen wel kinderen krijgen, zie je dat er een andere dimensie, doel naar
1
, boven gehaald wordt, dat het belangrijk wordt om meer en vaker te vrijen en na
verloop van tijd het los laten
Een familie
o Vader had een CVA (hersenbloeding) – waardoor er veel spanningen waren tussen
hem en zijn kinderen
Geen idee meer had wat te doen, weinig waard voelde
Vrouw voltijds moest werken, veel spanningen waren, ook tussen hem en
kinderen.
Spanningen zo hard gewogen als koppel
o Na de CVA weigert zijn vrouw om seks met hem te hebben ondanks dat ze er wel nog
zin in heeft
Veel moeilijker als partner, waardoor seksualiteit minder een plek gaf in het
leven en door haar vermeden werd, probleem wat heel brede context heeft
van enerzijds chronische aandoening en tegelijkertijd relationele spanningen
dat zich mee brengt in het gezin en daardoor weerslag heeft op seksualiteit
Een verpleegster komt een kamer binnen in een revalidatiecentrum bij een man met een
ruggenmergletsel en merkt dat hij aan het masturberen is
o Toch ook aandacht willen vestigen dat ze een seksueel wezen zijn.
o Zit iets heel dubbel in
Man voelt zich tegelijkertijd onzeker naar zijn mogelijkheden na verlamd
geraken, eigenlijk is masturberen een manier om te laten zien dat hij nog
seksueel actief kan zijn, en checken of iemand (verpleegkundige) hem nog
aantrekkelijk zou vinden
Ethische bril: je masturbeert niet als je weet dat verpleegkundige binnenkomt,
maar reden achter dit gedrag willen uitdrukken dat ze seksuele wezens zijn of
hen nog aantrekkelijk vinden.
Een vrouw van middelbare leeftijd met diabetes gebruikt ‘schimmelwerende créme’ als
glijmiddel
o Menopauze: al lang niet meer seksueel actief was met partner, moeilijker en dat het
pijnlijker was
o Gebruikt schimmelwerende crémen: niet het beste idee dat je kan doen
o Oudere vrouwen verondersteld worden niet actief seksueel zijn en daardoor op zoek
gaan naar andere soorten oplossingen die niet ideaal zijn
Na een TURP-behandeling voor prostaatkanker komt een koppel (72 en 75 jr.) langs om
te spreken over het wegvallen van seksualiteit door erectieverlies
o Erectie na prostaatbehandeling niet meer mogelijk is
o Feit dat ze seksualiteit nog belangrijk vonden: hadden vast moment in week waar ze
seksueel actief waren. Door erectieverlies hadden ze het gevoel moeten we daar niet
mee stoppen
o Je hoeft geen penetratie te hebben om seks te hebben! je kan ook seks hebben
zonder penetratie, door dit meegeven seksueel gedrag aan te passen om op een fijne
manier seksueel actief te zijn met elkaar
Een man met depressie die behandeld wordt met een antidepressivum (SSRI) klaagt
over het feit dat het zoveel moeite kost om klaar te komen.
o Mensen met een depressie vaak last hebben met seksualiteit, niet alleen omwille van
die depressie, maar vooral het feit dat je medicatie krijgt, specifieke klassen SSRI dat
wanneer deze krijgt klaagt over het feit dat het veel moeite kost om klaar te komen
o In België ongelofelijk veel SSRI worden voorgeschreven: 50-70% seksuele
nevenwerking heeft
o Niet alleen bij mannen, effect van klaarkomen zit zowel bij mannen en vrouwen,
verlangen en opwinding speelt hier ook.
2
,DEEL 1
1. DEFINITIE VAN SEKSUALITEIT
Wat is seksualiteit voor jou?
Waarmee is seksualiteit gerelateerd?
Waar denk je aan als je het woord ‘seksualiteit’ hoort?
Waar denk je aan als je het woord ‘seks’ hoort?
In de klas woorden geschreven:
o Intimiteit, liefde, genieten, orgasme, libido en lust Gevoelens: psychologie
o Anticonceptie, lichamelijk, ontwikkeling, orgasme, voortplanting wetenschap
biologie
o Masturbatie, naar porno kijken, fetisj, sensualiteit, verlijden, seksspeeltjes
gedragingen
o Universeel, religie, wetten, rechten, media, consent, RSV cultuur
Komen uit bij verschillende dimensies
o Psychologische beleving: als je al seksueel actief bent geweest kans groot dat je je
lichaam gebruikt hebt (biologie)
o Als we het hebben over seksualiteit stellen we bepaald gedrag, element wat bij
seksualiteit hoort en al die verschillende elementen worden in banen geleid door
rechten, …
o Daarmee merk je dat seksualiteit veel meer is dan mensen denken
WAT IS SEKSUALITEIT?
Het essentiële stuk is dat seksualiteit een multidimensioneel gegeven is waarin verschillende
elementen ertoe bijdragen en betekent dat gesprek seksualiteit gekenmerkt wordt door een breed
gamma van perspectieven
Je kan verschillende vragen stellen obv verschillende dimensies in context van klinische
praktijk
o Hoe beleef jij seksualiteit? Wat doe je wanneer je seksueel actief bent met je partner
en je pijn ervaart? Heb je buiten de context van seksualiteit ook last van pijn? Welke
betekenis heb je meekregen vanuit je voorgeschiedenis wat seksualiteit
o Vragen die een ander perspectief van seksualiteit bevragen
o Seksuologen wel bezig zijn met belevingsaspect, biologische aspect, gedragselement
en betekenis die mensen geven aan seksualiteit = breder perspectief
WELKE DIMENSIE IS DE BELANGRIJKSTE? = CULTUUR
Cultuur belangrijkst omwille van het feit dat cultuur voor een groot deel betekenis van
biologie meebepaald. cultuur heeft invloed op onze beleving
o Wie van dames heeft wanneer ze is beginnen menstrueren een feest gekregen? Of
speciaal soort van aandacht? Nee, vinden niet leuk
Moeder geeft maandverband zorg dat niemand het ziet klaar.
o In Afrika stellen we dezelfde vraag: was er een feest in het dorp? Ja omdat je
vruchtbaar bent, dan ben je vrouw en huwbaar, een bruidsschat.
o Lichamelijke factoren die bepalen wanneer een mens begint te menstrueren, alleen
de betekenis die eraan wordt gegeven is heel verschillend
In onze cultuur door de band genomen is het zo dat als we goede seksualiteit willen
beleven, betekent dat dit beleefd wordt binnen context relatie, een uiting is van
intimiteit een teken van liefde is voor mekaar
o Contexten waar het anders gezien wordt: studenten op zoek en exploreren, ‘friends
with benefits’, ‘fuck buddy’s’, minder belangrijk is
o Maar in het algemeen zeggen we vaak dat intimiteit, liefde, relatie heel belangrijk zijn.
o Vliegen naar Korea: wie is er voor jullie belangrijk in jullie leven? De Koreanen
zeggen:
3
, 1. Hun werkgever staat bovenaan, omdat hun werkgever er voor zorgt dat ze
huisvestiging hebben en op een of andere manier voor hen gezorgd wordt
2. Hun ouders
3. Kinderen
4. Partner
o Wij vinden intimiteit belangrijk, maar misschien is dat in Korea minder belangrijk,
betekenis is van heel andere aard.
Wij vinden het heel erg vreemd bij mensen die een andere religieuze achtergrond hebben dat
die worden uitgehuwelijkt.
o Tijdens eerste huwelijksnacht seksueel actief zijn terwijl ze mekaar amper kenden
o Huwelijk en bond die gemaakt wordt is veel belangrijker, het graag zien komt wel met
de loop van tijd, dat vinden wij heel moeilijk om te bedenken
Cultuur betekenis geeft aan verschillende elementen en hoe wij cultuur geprept zijn om
seksualiteit te verbinden met relaties en liefde
Cultuur heeft ook iets te maken met gedrag
o Hoeveel kunnen jullie drinken? Effect alcohol: alcohol neemt remmingen weg
o Hier cultuur bepaald dat het niet zo eenvoudig is om open over seksualiteit te
spreken: gemengde groepen, mensen die je niet kent
DIMENSIES BEPALEND ZIJN KLINISCHE SEKSUOLOGIE
Stilstaan wat betekenis van seksualiteit voor hen is.
Vb. jonge meisjes die pijn hebben bij het vrijen en blijven door vrijen anders gaat partner weg:
wat is nu eigenlijk de betekenis voor jou zelf van seksualiteit als seksualiteit altijd gepaard
gaat met pijn?
o Iets dat je aan je partner geeft hier nog niet nagedacht wat het voor jezelf is.
SEKS(E): ETHYMOLOGISCH
Latijn
o Sexus – afdeling, groep (sekse): oorspronkelijke betekenis die we hebben
Sekse als biologische sekse, geslacht dat mensen hebben
o Secare – snijden, scheiden, verdelen
Engels – seks
o 1382 = personen van een bepaald geslacht
o 1526 = eigenschap man of vrouw te zijn
o 1929 = geslachtsgemeenschap – ‘dirty word’
o 1950 = gender – mannen en vrouwen (heden: meer diversiteit)
Seks – seksueel gedrag en aantrekking tot andere (diversiteit)
Meer aandacht diversiteit, gender eerst gebruikt jaren 50 John Monny, begrip
genderrol naar boven geschoven: nu ook non-binair, …
Seks: verwijst naar seksueel gedrag en aantrekking andere, nu is er ook meer
diversiteit niet enkel heteroseksualiteit, homoseksualiteit, andere vormen van
seksuele oriëntatie, aseksuele, …
Nederlands
o Sekse = biologische verschillen tussen mannen en vrouwen
o Seks = gedrag en emoties (opwinding) i.k.v. aantrekking tussen mensen en waarbij
het bereiken van seksuele doelen meespeelt.
Frans- sexualité
o Sexualité= ‘wat gebonden is aan bepaald geslacht’
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dagmarkestelyn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.40. You're not tied to anything after your purchase.