Summary
Samenvatting Recht begrepen - Verbintenissenrecht begrepen - Verbintenissenrecht
- Course
- Institution
- Book
samenvatting verbintenissenrecht + arresten
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
CarmenQ
Content preview
Verbintenissenrecht:Week 1, inleiding verbintenissenrecht:
Hoofdstuk 1:
1.1 inleiding
Een verbintenis kun je omschrijven als: iets wat je volgens het recht verplicht bent om te doen of te
laten. Deze verplichting tot een doen of laten noemen we een prestatie. We spreken alleen van
verbintenissen als het gaat om een verplichting tot prestaties die geld waard zijn. de vast uitdrukking
hiervoor is dat de prestatie op geld waardeerbaar moet zijn.
Bij een verbintenis zijn altijd minimaal twee partijen betrokken. De ene partij heeft recht op iets,
waartoe de andere partij verplicht is. Verbintenissen moeten worden nagekomen. Dat wil zeggen dat
je volgens het recht niet vrij bent om te bepalen of je wel of niet aan je verbintenis zult voldoen. Kom
je de verbintenis niet na, dan ben je aansprakelijk voor de gevolgen.
Een verbintenis is een juridische relatie tussen twee (of meer) partijen, waarbij de ene partij
verplicht is tot een op geld waardeerbare prestatie waarop de andere partij recht heeft.
Verbintenissen kunnen op twee manieren ontstaan: uit de wet of een overeenkomst.
1.2 verbintenissen uit overeenkomst
Dagelijks ontstaan in het maatschappelijk verkeer miljoenen verbintenissen uit overeenkomst. Je
sluit zelf koopovereenkomsten als je een drankje, een nieuwe trui of wat dan ook koopt. Als je een
bijbaantje neemt, sluit je een arbeidssituatie. Uit deze overeenkomsten vloeien rechten en
verplichtingen voort: verbintenissen.
Een verbintenis uit overeenkomst is iets heel gewoons. De verbintenissen die ontstaan uit de wet,
komen minder vaak voor, maar komen in onze maatschappij ook dagelijks voor en vervullen een
belangrijke functie.
Een overeenkomst is eigenlijk niets anders dan een afspraak tussen twee partijen. Een overeenkomst
komt tot stand door een aanbod en een aanvaarding. Uit het aanbod en de aanvaarding moet blijken
dat de wil van de twee partijen overeenstemt. Er moet sprake zijn van wilsovereenstemming. Bij
verbintenissen die uit de wet ontstaan is, de wil van partijen niet van belang.
Als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan. We noemen dit het tenietgaan van
een verbintenis.
De partij die recht heeft op een prestatie is de schuldeiser (of crediteur). De partij die de prestatie
moet verrichten is de schuldenaar (of debiteur).
Verbintenissen worden meestal zonder problemen door de partijen nagekomen, maar niet altijd. Als
jij, of het telefoonbedrijf, de verbintenis niet goed zou nakomen, noemen we dit wanprestatie.
Wanprestatie is een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis. Een belangrijk onderdeel van
het verbintenissenrecht is wat er kan gebeuren bij een tekortkoming in de nakoming.
De meest voorkomende vormen van prestaties: betaling van een geldsom, levering van een goed of
het verrichten van een dienst. Een prestatie kan ook bestaan uit een combinatie van deze vormen. Bij
de reparatie van je fiets, bijvoorbeeld, zal de fietsenmaker arbeid verrichten (een dienst), maar
,daarnaast ook onderdelen vervangen (bijvoorbeeld een wiel) om de fiets weer in werkende staat
terug te brengen. Her vervangen van het wiel is het leveren van een goed.
Een verbintenis kan ook een verplichting inhouden om iets te laten. De prestatie bestaat dan niet uit
een doen, maar uit een nalaten. Bij arbeidsovereenkomsten wordt regelmatig een zogeheten
concurrentiebeding gesloten. Dit houdt in dat je na je dienstverband niet, gedurende een bepaalde
periode, bij een concurrerend bedrijf mag gaan werken.
1.3 verbintenissen uit de wet: onrechtmatige daad
Verbintenissen kunnen ontstaan uit overeenkomst. Voor de totstandkoming van een overeenkomst
is wilsovereenstemming vereist. Een overeenkomst is, als gezegd, eigenlijk niets anders dan een
afspraak. Voor een afspraak is van belang dat partijen het eens zijn. Beide partijen moeten willen dat
ze een plicht op zich nemen waar, in de meeste gevallen, tegelijkertijd een recht tegenover staat.
Hun wil moet overeenstemmen. Verbintenissen ontstaan echter niet alleen in gevallen waarin er
sprake is van een afspraak. De belangrijkste bron van verbintenissen na overeenkomsten is de
onrechtmatige daad.
Ook als je, op visite bent bij een kennis, een dure vaas laat vallen, ontstaat de verplichting om deze
kennis de schade die hij lijdt te vergoeden. Het zou kunnen dat hij zegt. Laat maar zitten, ik was toch
al uitgekeken op die vaas. Juridisch gezien doet hij daarmee afstand van zijn recht op
schadevergoeding, dat volgens het recht wel gewoon was ontstaan. We zeggen dat er in deze
gevallen voor jou wettelijke aansprakelijkheid ontstaat, omdat je, al was het per ongeluk, een
onrechtmatige daad hebt gepleegd. Je hebt een inbreuk gemaakt op het recht van de eigenaar van
de vaas en het is redelijk dat jij, en niet de eigenaar van de vaas, de schade betaalt.
Anders dan bij een overeenkomst ontstaat er bij een onrechtmatige daad, normaal gesproken,
slechts 1 verbintenis.
We spreken nog steeds van schuldeiser en schuldenaar en van prestatie. Alleen de bron van de
verbintenis wijzigt. Verder ontstaat er eenzelfde soort verbintenis, ongeacht of de bron nu
onrechtmatige daad of overeenkomst is. Het verschil is wel dat er bij een overeenkomst 2
verbintenissen ontstaan, terwijl er bij een onrechtmatige daad maar 1 verbintenis ontstaat.
Voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad kun je een WA-verzekering sluiten; een verzekering
tegen wettelijke aansprakelijkheid. In bepaalde gevallen ben je hiertoe zelfs wettelijk verplicht.
Iedereen die met een gemotoriseerd voertuig aan het verkeer deelneemt, is op grond van de Wet
aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen verplicht een WA-verzekering af te sluiten die de
risico’s dekt van deelname aan het verkeer.
Het afsluiten van een WA-verzekering is overigens weer het sluiten van een overeenkomst tussen
jou en de verzekeraar, waaruit voor jou de verbintenis ontstaat om de premie te betalen en voor de
verzekeraar om de schade te vergoeden wanneer een bepaald verzekerd risico zich voordoet.
Een WA-verzekering beidt geen dekking wanneer je expres de vaas opzettelijk te pletter zou hebben
gegooid. De verzekeraar bepaalt, logischerwijs, in de algemene voorwaarden van de
verzekeringsovereenkomst die hij met klanten sluit dat hij alleen uitbetaalt als de schade
onopzettelijk wordt veroorzaakt.
1.4 andere verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad
Er zijn nog meer situaties waarin een verbintenis ontstaat zonder dat er een overeenkomst voor
nodig is. een voorbeeld is een onverschuldigde betaling. Als iemand per ongeluk een bedrag van 2
miljard op je rekening stort, ben je verplicht dit terug te storten, of je dit nu wilt of niet.
Deze persoon heeft jou dit onverschuldigd betaald en de wet bepaalt dat er voor jou een verbintenis
ontstaat om dit bedrag terug te geven, ook al wil je dit niet.
,Overigens zal er in de voorwaarden van jouw overeenkomst met de bank doorgaans al staan dat je
verplicht bent te controleren of gestorte bedragen op je rekening wel voor jou bedoeld zijn en heb je
je vooraf verplicht om verkeerd gestorte bedragen zo snel mogelijk terug te betalen. Ook als dat niet
zou zijn afgesproken, vloeit dus uit de wet de verplichting voort om verkeerd gestorte bedragen
terug te betalen op grond van onverschuldigde betaling.
In de periode dat de 2 miljard op je bankrekening heeft gestaan, heb je hierover rente ontvangen. Jij
bent door het ontvangen van de rente over het onverschuldigde betaalde bedrag verrijkt. Hiervoor
bestond echter geen goede reden. De verrijking was ongerechtvaardigd. De wet bepaalt nu dat je
niet alleen het onverschuldigd betaalde bedrag moet terugbetalen, maar ook de rente.
Stel dat je op vakantie bent. Tijdens een storm waait er een tak van een boom tegen je raam van je
huis, waardoor het raam in stukken uiteenvalt. Je huis wordt hierdoor een wel erg makkelijke prooi
voor inbrekers. Bovendien kan er regen naar binnen vallen, waardoor je inboedel beschadigd raakt.
Toevallig is je buurman glaszetter. Hij merkt dat het gebroken raam op en repareert het vakkundig.
Bij terugkeer van je vakantie ben je nu verplicht je buurman de kosten te vergoeden die hij heeft
gemaakt voor het zetten van het raam.
De verbintenis ontstond uit de wet, direct nadat je buurman de kosten maakte, toen jij er niet van op
de hoogte was en dit dus al helemaal niet kon willen. Dit word zaakwaarneming genoemd.
De drie situaties die we hiervoor beschreven, onverschuldigde betaling, ongerechtvaardigde
verrijking en zaakwaarneming worden de rechtmatige daden genoemd. Ze zijn in de wet apart
geregeld.
Onrechtmatige daad en de rechtmatige daden zijn de belangrijkste bronnen van verbintenissen uit
de wet.
1.5 verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
Verbintenissenrecht geeft onder andere de regels die gelden bij situaties waarin schade ontstaat en
de regels die gelden wanneer overeenkomsten gesloten worden.
Een van de belangrijkste taken van het verbintenissenrecht is dat het oplossingen biedt in situaties
waarin partijen bij een overeenkomst een verschil van mening hebben.
Het verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht. het privaatrecht, ook burgerlijk recht of
civiel recht genaamd, is het recht dat de betrekkingen tussen burgers onderling regelt, alsmede de
verhouding van burgers tot hun vermogen.
Onder burgers wordt in deze definitie ook verstaan wat we in het dagelijks spreekgebruik onder
bedrijven verstaan. Bedrijven zijn vaak rechtspersonen, juridische constructies die net als burgers
(natuurlijke personen) drager kunnen zijn van rechten en plichten.
Het is daarom juister om te spreken van het privaatrecht als het recht dat de betrekking tussen
(rechts) personen onderling regelt en de verhouding van (rechts) personen tot hun vermogen.
Het publiekrecht regelt de betrekkingen tussen de overheid en burgers. Onder het publiekrecht
vallen onder meer het strafrecht en het bestuursrecht.
Ook regels rond de organisatie en inrichting van de overheid zelf en de wijze waarop de overheid
wet- en regelgeving tot stand brengt, behoren tot het publiekrecht.
1.6 privaatrecht: vermogensrecht en personenrecht
Het privaatrecht kan worden onderverdeeld in het vermogensrecht en het personenrecht. Het
personenrecht regelt in eerste plaats wie er in het privaatrecht drager kunnen zijn van rechten en
, plichten. Het kan worden onderverdeeld in het personen- en familierecht en het
rechtspersonenrecht.
Het personen- en familierecht bevat de regels die gelden voor natuurlijke personen. Het
rechtspersonenrecht bevat de regels die gelden voor rechtspersonen.
Nv’s, bv’s, stichtingen en verenigingen zijn rechtspersonen. Er zijn nog verschillende andere
rechtspersonen. Rechtspersonen kunnen, net zoals natuurlijke personen, eigenaar zijn van zaken,
gebouwen kopen, mensen in dienst nemen, huurovereenkomst sluiten, enzovoort.
Omdat rechtspersonen juridische constructies zijn, moeten er wel altijd natuurlijke personen zijn die
namens de rechtspersoon handelen. Zij vertegenwoordigen in die situaties dan de rechtspersoon.
Het personenrecht geeft dus de regels voor de rechtssubjecten van het privaatrecht: de mogelijke
dragers van rechten en plichten. In het vermogensrecht staan alle regels omtrent vermogen centraal.
Onder vermogen verstaan we: alles wat een natuurlijk persoon (of rechtspersoon) bezit en op geld
waardeerbaar is.
Het vermogensrecht valt zelf uiteen in het goederenrecht en het verbintenissenrecht. Het
goederenrecht bepaalt in de eerste plaats waaruit een vermogen kan bestaan. Het
verbintenissenrecht geeft vervolgens, onder andere, aan hoe je je vermogen kunt verhandelen en
bepaalt wat er gebeurt als er iemand schade toebrengt aan je vermogen.
Omdat verbintenissen kunnen ontstaan uit overeenkomst, is het overeenkomstenrecht onderdeel
van het verbintenissenrecht. Verbintenissen kunnen echter ook nog uit een andere bron ontstaan.
Het verbintenissenrecht omvat dus meer dan alleen het overeenkomstenrecht.
Het goederenrecht regelt in eerste instantie de relatie van een persoon tot zijn goederen (zoals zijn
auto). Alle goederen van iemand tezamen vormen zijn vermogen. In het verbintenissenrecht gaat
het om de relatie tussen personen als zij overeenkomsten sluiten, jegens elkaar een onrechtmatige
of rechtmatige daad plegen, of als er uit een andere bron een verbintenis ontstaat. Met personen
bedoelen we zowel natuurlijke personen als rechtspersonen.
Er zijn overigens nog meer privaatrechtelijke rechtsgebieden. Zo regelt het faillissementsrecht hoe
een natuurlijke of rechtspersoon failliet kan worden verklaard en wat er dan dient te gebeuren. De
regels hiervoor vinden we in de faillissementswet.
1.7 overheid en privaatrecht
Je zou denken dat de overheid zich niet met privaatrecht bemoeit. Dat is niet het geval. In de eerste
plaats worden de regels van het privaatrecht door de wetgever opgesteld. In geval van een conflict
tussen burgers kunnen zij elkaar bovendien voor de civiele rechter dagen, die onderdeel is van de
overheid.
Bij de handhaving van het privaatrecht ligt het initiatief bij de burgers en rechtspersonen zelf. De
overheid onderneemt geen actie wanneer iemand met wie je een overeenkomst hebt gesloten deze
niet of niet goed nakomt. Je kunt hiervan geen aangifte doen op het politiebureau. Je zult zelf,
desnoods via de rechter, nakoming van de overeenkomst moeten afdwingen.
De rechtssubjecten van het privaatrecht dienen dus zelf actie te ondernemen om de
privaatrechtelijke regels te handhaven. Het privaatrecht geeft ze daartoe bevoegdheden en de
overheid stelt hun daarvoor faciliteiten ter beschikking, zoals een, weliswaar tegen betaling,
gegarandeerde toegang tot de civiele rechter.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller CarmenQ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72964 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
