Deel 3: Van verkenning naar aanbod
1. Horizontale en verticale samenhang
Horizontale en verticale samenhang zijn twee manieren waarop je onderwijsaanbod een geheel
vormt. We leggen eerst de termen uit.
1.1. Verticale samenhang
= betekent dat wat jij aanbiedt aan de kinderen aansluit bij wat de kinderen reeds hebben
verworven.
Doelen, beginsituatie en leerlijnen
Een leerlijn is een didactische term die verwijst naar de opbouw van les- of
leerstofonderdelen volgens bepaalde criteria. Deze criteria kunnen variëren en worden
gekoppeld aan doelen.
, 1.2. Horizontale samenhang
= Het (nieuw) geleerde past in een breder geheel. Wat we geleerd hebben, kan ook in andere
situaties gebruikt worden (transfer) en we leren ook dat zaken die we apart waarnemen of
leren met elkaar te maken kunnen hebben.
Brede ontwikkeling
Horizontale samenhang: thema en BC
Een thema/BC leent zich voor leergebiedoverschrijdend werken met kleuters.
De onderwijsleeractiviteiten bouw je logisch op gedurende het BC: je volgt een logica van
impressie, naar associatie, naar expressie (Hohmann et al., 1995).
Stap 1: Impressiefase
Impressie staat voor: ervaring, exploratie, experiment, manipulatie, waarneming,
verbazing, verwondering, ontdekking, beleving,...De impressiefase wordt vaak
verwaarloosd, maar het is noodzakelijk om hiervoor tijd te nemen: de eerste indrukken,
waarnemingen, kennismaking met het thema zijn de basis voor je activiteiten
Stap 2: Associatiefase
staat voor analyse, aanvulling, illustratie, speelse toepassing, variatie, herhaling,... Hier
wordt doelgericht en resultaatsgericht gewerkt met de kleuters en vraagt van de kleuters
een geconcentreerde resultaatsgerichte houding
Stap 3: Expressiefase
meestal naar het einde van een BC toe, wordt vooral tijd voorzien voor een uiting, een
vormgeving, een creatie, een resultaat, een feestviering,...
Horizontale samenhang: rode draad
Een rode draad is een vormelijk element dat ervoor zorgt dat er een samenhang is
binnen jouw BC. Je creëert een verhaal dat doorheen je BC centraal staat. Door dit
verhaal speel je in op de motivatie van de kleuters. Kleuters zijn immers gevoelig voor
magie, sfeer en verwondering. Door de rode draad kan je hierop inspelen.
Bv. werken met handpop, prentenboek, werken naar climax toe.
1. Horizontale en verticale samenhang
Horizontale en verticale samenhang zijn twee manieren waarop je onderwijsaanbod een geheel
vormt. We leggen eerst de termen uit.
1.1. Verticale samenhang
= betekent dat wat jij aanbiedt aan de kinderen aansluit bij wat de kinderen reeds hebben
verworven.
Doelen, beginsituatie en leerlijnen
Een leerlijn is een didactische term die verwijst naar de opbouw van les- of
leerstofonderdelen volgens bepaalde criteria. Deze criteria kunnen variëren en worden
gekoppeld aan doelen.
, 1.2. Horizontale samenhang
= Het (nieuw) geleerde past in een breder geheel. Wat we geleerd hebben, kan ook in andere
situaties gebruikt worden (transfer) en we leren ook dat zaken die we apart waarnemen of
leren met elkaar te maken kunnen hebben.
Brede ontwikkeling
Horizontale samenhang: thema en BC
Een thema/BC leent zich voor leergebiedoverschrijdend werken met kleuters.
De onderwijsleeractiviteiten bouw je logisch op gedurende het BC: je volgt een logica van
impressie, naar associatie, naar expressie (Hohmann et al., 1995).
Stap 1: Impressiefase
Impressie staat voor: ervaring, exploratie, experiment, manipulatie, waarneming,
verbazing, verwondering, ontdekking, beleving,...De impressiefase wordt vaak
verwaarloosd, maar het is noodzakelijk om hiervoor tijd te nemen: de eerste indrukken,
waarnemingen, kennismaking met het thema zijn de basis voor je activiteiten
Stap 2: Associatiefase
staat voor analyse, aanvulling, illustratie, speelse toepassing, variatie, herhaling,... Hier
wordt doelgericht en resultaatsgericht gewerkt met de kleuters en vraagt van de kleuters
een geconcentreerde resultaatsgerichte houding
Stap 3: Expressiefase
meestal naar het einde van een BC toe, wordt vooral tijd voorzien voor een uiting, een
vormgeving, een creatie, een resultaat, een feestviering,...
Horizontale samenhang: rode draad
Een rode draad is een vormelijk element dat ervoor zorgt dat er een samenhang is
binnen jouw BC. Je creëert een verhaal dat doorheen je BC centraal staat. Door dit
verhaal speel je in op de motivatie van de kleuters. Kleuters zijn immers gevoelig voor
magie, sfeer en verwondering. Door de rode draad kan je hierop inspelen.
Bv. werken met handpop, prentenboek, werken naar climax toe.
