Samenvatting Module 4.2
Hart- en Longaandoeningen
(Deel 2: Hart)
| Theorie 1: | 1
Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel 2
De hartcyclus 9
Regeling van de hartactie 11
De circulatie 12
Interactie tussen hart en vaatstelsel 15
Bloeddrukregulatie 16
De capillairen en het lymfestelsel 18
Doorstroming van de organen 20
| Theorie 2: | 22
Cardiovasculaire risicofactoren 23
Voorkomende pathologieën 24
Hartritmestoornissen 26
Hartfalen 27
Hartinfarct 29
Patiëntencategorieën voor hartrevalidatie 30
Onderzoek van hartproblematiek 31
Behandeling van hartproblematiek 32
Hartrevalidatie 34
| Theorie 3: | 36
KNGF-standaard beweeginterventie coronaire hartziekten 37
KNGF-richtlijn Hartrevalidatie 45
Multidisciplinaire richtlijn hartrevalidatie 55
Inspanningstesten 59
Stress, angst en depressie 64
Culturele diversiteit, taalbarrières en laaggeletterdheid 70
| Overzichten: | 72
Hartrevalidatie: signalen bij inspanning 73
KNGF-richtlijn beweeginterventie: meetinstrumenten 74
Bloeddruk meten 78
Nitrospray gebruiken 79
Regelmechanismen van regionale doorstroming 80
Elektrocardiografie 81
Hartfalen: klachten 82
Werking van medicatie 83
,| Theorie 1: |
● Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel
● De hartcyclus
● Regeling van de hartactie
● De circulatie
● Interactie tussen hart en vaatstelsel
● Bloeddrukregulatie
● De capillairen en het lymfestelsel
● Doorstroming van de organen
1
,Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel
Functie
Het hart is verantwoordelijk voor het voortstuwen van bloed naar plekken waar stofuitwisseling
plaatsvindt. Op die manier draagt het bij aan homeostase: het constant houden van het interne milieu
tussen bepaalde waarden. Er zijn 5 transportprocessen waar het hart aan bijdraagt:
1. O2-transport van de longen naar de weefsels
2. CO2-transport van de weefsels naar de longen
3. voedingsstoffen vanuit de darmen naar de weefsels
4. afvalstoffen vanuit de weefsels naar de nieren en de lever
5. signaalstoffen zoals hormonen naar de doelorganen
Daarnaast draagt de bloedstroom bij aan het handhaven van de lichaamstemperatuur, doordat de
warmte die vrijkomt bij stofwisselingsprocessen wordt getransporteerd naar de huid.
Circulatie
Het hart valt te zien als een dubbele, in serie geschakelde pomp:
● de rechter-pomp (rechterventrikel + rechterkamer)
→ pompt zuurstofarm bloed uit het lichaam door de longen
● de linker-pomp (linkerventrikel + linkerkamer)
→ pompt zuurstofrijk bloed door de rest van het lichaam
Het vaatstelsel naar, door en vanuit de longen valt onder de longcirculatie.
Het vaatstelsel naar, door en vanuit de lichaamsweefsels vormt de
lichaamscirculatie (ook wel systeemcirculatie). Per tijdseenheid stroomt er
evenveel bloed door de longvaten als door de gezamenlijke bloedvaten van de
lichaamscirculatie. Deze bloedstroomsterkte (cardiac output, oftewel
hartminuutvolume) is bij een volwassene ongeveer 5L/min. In rust stroomt
zeker 50% daarvan door de buikorganen, de nieren en het maag-darm kanaal
Principe:
Route van het bloed: venae cavae* (holle aders) → rechteratrium → rechterventrikel
→ arteria pulmonalis** → longen → vena pulmonalis → linkeratrium → linker
ventrikel → aorta → lichaamsweefsels
* venae cavae = vena cava superior (bovenste holle ader: brengt bloed
terug vanuit hoofd en armen) + vena cava inferior (onderste holle ader:
brengt bloed terug uit romp en benen)
** de arteria pulmonalis is de enige slagader die zuurstofarm bloed vervoert,
waar de vena pulmonalis het zuurstofrijke bloed terugvoert naar het hart
2
, Het hart
Het hart ligt in de thoraxholte achter het borstbeen, ter hoogte van de
2e tot 5e intercostaalruimte. Het steunt op het middenrif en wijst met
de punt naar links. Het hart is een holle spier en weegt ongeveer 300
gram.
Om het hart zit het pericard (hartzakje). Dit is een dubbele laag met
een kleine hoeveelheid vloeistof ertussen die zorgt dat de 2 lagen
soepel over elkaar glijden. De lagen zijn als volgt in te delen:
- binnenste laag = endocard (dunne endotheellaag)
- middelste laag = epicard
- buitenste laag = pericard
Er zijn 2 grote slagaders die het bloed uit het hart
wegvoeren naar andere structuren:
(i) de aorta (lichaamsslagader)
(ii) de arteria pulmonalis (longslagader)
De arteria pulmonalis splitst vlak boven het hart in een
linker- en rechtertak die respectievelijk naar de linker- en
rechterlong gaan. De aorta en arteria pulmonalis kruisen
elkaar vlak boven het hart. Er zijn 4 venae pulmonales
(longaders) die terugkeren in het hart.
Als de aorta uit het hart treedt, ontspringen er direct 2
takken die naar de hartspier gaan: de linker- en rechter
coronairarterie (kransslagader).
De bovenste hartruimtes worden atria (boezems)
genoemd, waar de onderste hartruimtes ventrikels
(kamers) heten. Uit de linkerventrikel ontspringt de aorta
en uit de rechterventrikel ontspringt de truncus
pulmonalis, die even verderop splitst in de 2 arteriae
pulmonales.In het rechteratrium monden de venae cavae
uit, terwijl in het linkeratrium de 4 pulmonale venen
uitmonden.
● pulmonalisklep = klep die de a. pulmonalis afsluit
● aortaklep = klep die de aorta afsluit
● tricuspidalisklep = klep tussen het rechter atrium
en de rechter ventrikel
● mitralisklep = klep tussen het linker atrium en de
linker ventrikel
3
Hart- en Longaandoeningen
(Deel 2: Hart)
| Theorie 1: | 1
Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel 2
De hartcyclus 9
Regeling van de hartactie 11
De circulatie 12
Interactie tussen hart en vaatstelsel 15
Bloeddrukregulatie 16
De capillairen en het lymfestelsel 18
Doorstroming van de organen 20
| Theorie 2: | 22
Cardiovasculaire risicofactoren 23
Voorkomende pathologieën 24
Hartritmestoornissen 26
Hartfalen 27
Hartinfarct 29
Patiëntencategorieën voor hartrevalidatie 30
Onderzoek van hartproblematiek 31
Behandeling van hartproblematiek 32
Hartrevalidatie 34
| Theorie 3: | 36
KNGF-standaard beweeginterventie coronaire hartziekten 37
KNGF-richtlijn Hartrevalidatie 45
Multidisciplinaire richtlijn hartrevalidatie 55
Inspanningstesten 59
Stress, angst en depressie 64
Culturele diversiteit, taalbarrières en laaggeletterdheid 70
| Overzichten: | 72
Hartrevalidatie: signalen bij inspanning 73
KNGF-richtlijn beweeginterventie: meetinstrumenten 74
Bloeddruk meten 78
Nitrospray gebruiken 79
Regelmechanismen van regionale doorstroming 80
Elektrocardiografie 81
Hartfalen: klachten 82
Werking van medicatie 83
,| Theorie 1: |
● Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel
● De hartcyclus
● Regeling van de hartactie
● De circulatie
● Interactie tussen hart en vaatstelsel
● Bloeddrukregulatie
● De capillairen en het lymfestelsel
● Doorstroming van de organen
1
,Bouw en functie van het hart- en vaatstelsel
Functie
Het hart is verantwoordelijk voor het voortstuwen van bloed naar plekken waar stofuitwisseling
plaatsvindt. Op die manier draagt het bij aan homeostase: het constant houden van het interne milieu
tussen bepaalde waarden. Er zijn 5 transportprocessen waar het hart aan bijdraagt:
1. O2-transport van de longen naar de weefsels
2. CO2-transport van de weefsels naar de longen
3. voedingsstoffen vanuit de darmen naar de weefsels
4. afvalstoffen vanuit de weefsels naar de nieren en de lever
5. signaalstoffen zoals hormonen naar de doelorganen
Daarnaast draagt de bloedstroom bij aan het handhaven van de lichaamstemperatuur, doordat de
warmte die vrijkomt bij stofwisselingsprocessen wordt getransporteerd naar de huid.
Circulatie
Het hart valt te zien als een dubbele, in serie geschakelde pomp:
● de rechter-pomp (rechterventrikel + rechterkamer)
→ pompt zuurstofarm bloed uit het lichaam door de longen
● de linker-pomp (linkerventrikel + linkerkamer)
→ pompt zuurstofrijk bloed door de rest van het lichaam
Het vaatstelsel naar, door en vanuit de longen valt onder de longcirculatie.
Het vaatstelsel naar, door en vanuit de lichaamsweefsels vormt de
lichaamscirculatie (ook wel systeemcirculatie). Per tijdseenheid stroomt er
evenveel bloed door de longvaten als door de gezamenlijke bloedvaten van de
lichaamscirculatie. Deze bloedstroomsterkte (cardiac output, oftewel
hartminuutvolume) is bij een volwassene ongeveer 5L/min. In rust stroomt
zeker 50% daarvan door de buikorganen, de nieren en het maag-darm kanaal
Principe:
Route van het bloed: venae cavae* (holle aders) → rechteratrium → rechterventrikel
→ arteria pulmonalis** → longen → vena pulmonalis → linkeratrium → linker
ventrikel → aorta → lichaamsweefsels
* venae cavae = vena cava superior (bovenste holle ader: brengt bloed
terug vanuit hoofd en armen) + vena cava inferior (onderste holle ader:
brengt bloed terug uit romp en benen)
** de arteria pulmonalis is de enige slagader die zuurstofarm bloed vervoert,
waar de vena pulmonalis het zuurstofrijke bloed terugvoert naar het hart
2
, Het hart
Het hart ligt in de thoraxholte achter het borstbeen, ter hoogte van de
2e tot 5e intercostaalruimte. Het steunt op het middenrif en wijst met
de punt naar links. Het hart is een holle spier en weegt ongeveer 300
gram.
Om het hart zit het pericard (hartzakje). Dit is een dubbele laag met
een kleine hoeveelheid vloeistof ertussen die zorgt dat de 2 lagen
soepel over elkaar glijden. De lagen zijn als volgt in te delen:
- binnenste laag = endocard (dunne endotheellaag)
- middelste laag = epicard
- buitenste laag = pericard
Er zijn 2 grote slagaders die het bloed uit het hart
wegvoeren naar andere structuren:
(i) de aorta (lichaamsslagader)
(ii) de arteria pulmonalis (longslagader)
De arteria pulmonalis splitst vlak boven het hart in een
linker- en rechtertak die respectievelijk naar de linker- en
rechterlong gaan. De aorta en arteria pulmonalis kruisen
elkaar vlak boven het hart. Er zijn 4 venae pulmonales
(longaders) die terugkeren in het hart.
Als de aorta uit het hart treedt, ontspringen er direct 2
takken die naar de hartspier gaan: de linker- en rechter
coronairarterie (kransslagader).
De bovenste hartruimtes worden atria (boezems)
genoemd, waar de onderste hartruimtes ventrikels
(kamers) heten. Uit de linkerventrikel ontspringt de aorta
en uit de rechterventrikel ontspringt de truncus
pulmonalis, die even verderop splitst in de 2 arteriae
pulmonales.In het rechteratrium monden de venae cavae
uit, terwijl in het linkeratrium de 4 pulmonale venen
uitmonden.
● pulmonalisklep = klep die de a. pulmonalis afsluit
● aortaklep = klep die de aorta afsluit
● tricuspidalisklep = klep tussen het rechter atrium
en de rechter ventrikel
● mitralisklep = klep tussen het linker atrium en de
linker ventrikel
3
