INLEIDING TOT HET
STRAFRECHT
Bachelor in de Orthopedagogie
Bachelor in de Orthopedagogie
2022-2023
Femke Peeters
,Inhoud
1. CRIMINOLOGIE: EEN INLEIDING
Wat is criminologie?...............................................................................................................................5
Criminaliteitsdefinities............................................................................................................................6
De normatieve criminaliteitsdefinitie.................................................................................................6
Juridische / strafrechtelijke misdaaddefinitie.................................................................................6
Morele misdaaddefinitie................................................................................................................7
Mensenrechtendefinitie van criminaliteit......................................................................................7
Sociale misdaaddefinitie.................................................................................................................7
De reactieve criminaliteitsdefinitie.....................................................................................................7
Labelling-benadering van criminaliteit – criminaliteit als sociale constructie.................................8
Conflict-theoretische definitie van criminaliteit.............................................................................8
Criminologie in een geschiedkundig kader.............................................................................................8
Criminaliteit en het strafrechtsdenken voor de 18 e eeuw..................................................................8
Het strafrechtsdenken tijdens het Ancien Regime.............................................................................9
Het classicisme tijdens de Verlichting.................................................................................................9
Het positivistisch denken in de 19e eeuw...........................................................................................9
Individueel positivisme...................................................................................................................9
Sociaal positivisme........................................................................................................................10
Het strafrechtsdenken tot de jaren 60 van de 20 ste eeuw.................................................................10
Differentiële associatietheorie van Sutherland – sociaal positivisme...........................................10
Merton en de anomietheorie: structureel-functionalistische criminaliteitstheorie.....................11
Het strafrechtsdenken na de jaren 60 van de 20 ste eeuw..................................................................12
Plaats delict..........................................................................................................................................13
Politioneel onderzoek...........................................................................................................................14
Sporenonderzoek.................................................................................................................................15
Inleiding................................................................................................................................................18
Geschiedenis........................................................................................................................................18
Biologie.................................................................................................................................................19
Criminalistisch belang...........................................................................................................................19
Grondslagen.........................................................................................................................................19
1. Uniek............................................................................................................................................20
2. Onveranderlijk..............................................................................................................................20
3. Classificatiemogelijkheden...........................................................................................................20
NIVEAU 1: richting van de lijnen – ridge flow...............................................................................21
1
, NIVEAU 2: traject en lengte lijnen – typica...................................................................................22
NIVEAU 3: dikte en vorm lijnen + poriën......................................................................................22
Handpalmsporen..................................................................................................................................22
Classificatie- en identificatiesystemen in België...................................................................................23
Niet wettelijk geregeld.....................................................................................................................23
Drie mogelijkheden identificatieproces............................................................................................23
1. Kwantitatieve of numerieke benadering..................................................................................24
2. Kwalitatieve holistische benadering.........................................................................................24
3. Probalistische benadering.........................................................................................................24
Vingersporenonderzoek.......................................................................................................................25
Soort vingersporen.......................................................................................................................25
Drie soorten methodes afhankelijk van ondergrond....................................................................25
Uitbreiding............................................................................................................................................26
DNA..................................................................................................................................................26
Dental: forensische odontologie.......................................................................................................26
Inleiding................................................................................................................................................27
Psychologie vs. psychiatrie...............................................................................................................27
Psychologie vs. recht – spanningsveld!.............................................................................................27
Evolutie.............................................................................................................................................28
Persoonlijkheidsstoornissen.................................................................................................................28
Algemene kenmerken persoonlijkheidsstoornissen.........................................................................28
Persoonlijkheidsstoornis vs. klinische stoornis.............................................................................29
Soorten persoonlijkheidsstoornissen...............................................................................................29
De antisociale persoonlijkheidsstoornis...........................................................................................30
Assessment persoonlijkheidsstoornis...............................................................................................31
Twee assessment-tools.................................................................................................................31
Categoriaal vs. dimensioneel perspectief.....................................................................................31
Alternative Model of Personality Disorders – AMPD....................................................................32
Assessment is moeilijk..................................................................................................................33
Psychopathie........................................................................................................................................33
Wat is psychopathie.........................................................................................................................33
Basisconceptualisatie door Hervey Cleckley – ‘Mask of sanity’ (1941).........................................33
Assessment psychopathie.................................................................................................................34
Risicofactoren – verklaring...............................................................................................................35
Fearlessnessmodel........................................................................................................................35
Ontwikkelingsperspectief.................................................................................................................36
2
, Implicaties psychopathie..................................................................................................................37
Juridische implicaties....................................................................................................................37
Therapeutische implicaties...........................................................................................................37
Link met antisociale persoonlijkheidsstoornis..................................................................................38
Toepassing: politionele context............................................................................................................38
GAC...................................................................................................................................................39
Profielanalyse...............................................................................................................................39
Verhoren kwetsbare verdachten..................................................................................................40
Inleiding................................................................................................................................................43
Seriemoordenaar, massamoordenaar en spreekiller...........................................................................43
Kenmerken van een seriemoordenaar.................................................................................................44
Modus Operandi – MO.........................................................................................................................44
Bekende seriemoordenaars..................................................................................................................45
Lijkschouw............................................................................................................................................46
Natuurlijke dood...............................................................................................................................46
Niet-natuurlijke dood.......................................................................................................................46
Procedure.........................................................................................................................................47
Autopsie – inwendige schouw..........................................................................................................47
Belang lijkschouw.............................................................................................................................48
Checklist lijkschouw..........................................................................................................................48
Onderzoek overledene.....................................................................................................................49
Schouw algemeen................................................................................................................................50
In de woning.....................................................................................................................................50
Lijkvinding.............................................................................................................................................50
Negatieve verschijnselen van de dood.............................................................................................51
Positieve verschijnselen van de dood...............................................................................................51
Postmortale verschijnselen..................................................................................................................51
Lijkvlekken – Livores.........................................................................................................................51
Beoordeling livores.......................................................................................................................52
Lijkstijfheid.......................................................................................................................................52
Afkoeling...........................................................................................................................................53
Omgevingsfactoren......................................................................................................................53
Lijkengeur.....................................................................................................................................53
Uitdroging van het lijk......................................................................................................................53
Ontbinding........................................................................................................................................54
Rotting – putrefactie.....................................................................................................................54
3