Rechtsmethodologie
Deel 1 – Nationale bronnen
1. Wat is rechtspraak?
= Formele bron waarin het recht tot uitdrukking komt
Kenmerken
o Geschreven, instrumentele bron van recht
Slechts geldig als neergeschreven in zittingsblad
= Enige authentieke weergave van de uitspraak, opgesteld door griffier
o Niet officieel gepubliceerd
UITZ: uitspraken van GwH en de RvS met algemene draagwijdte
o Gezaghebbende bron
Geldt enkel inter partes
UITZ: uitspraken GwH en RvS (erga omnes)
1.1. Wat houdt rechtspraak in?
= Geheel van vonnissen, arresten en beschikkingen, uitgesproken door de rechtscolleges
(rechtbanken en hoven)
Arresten Hoven
Vonnissen Rechtbanken
Arbitrage
= Oplossing van geschillen door een scheidrechter, zoals het Belgisch Centrum voor
Arbitrage en Mediatie (Cepani)
= Buitengerechtelijke procedure
Kan enkel voor zaken waarvoor een dading kan worden gesloten
Voordelen Nadelen
1. Informeel 1. Duur
2. Snel 2. Procedureperikelen
3. Technisch-deskundig 3. Stelt gewone rechter niet volledig buiten spel
4. Confidentieel 4. Werkt niet goed als partijen niet duidelijk op
voorhand de procedure hebben vastgelegd
Arbitrage ≠ verzoening
Verzoening
Bij de vrederechter
De partijen komen langs voor er een uitspraak komt, om tot verzoening te komen
,1.2. Rechtspraak als gezaghebbende bron van recht
Geldt enkel inter partes
MAAR vaak wel een belangrijke bron waarmee in andere zaken rekening wordt gehouden
Rechters moeten elkaar/zichzelf niet volgen
Principe van ‘Stare Decisis’ of precedentenrecht BESTAAT NIET in België
= Lagere rechtbanken zijn gebonden door uitspraak van hogere rechtbank (bv. VS)
De RSP van hogere rechtbanken wordt wel vaak gevolgd.
Hoe hoger het rechtscollege, hoe groter het gezag
Redenen:
o Hiërarchie
Rechters zien hun uitspraken niet graag hervormd of verbroken worden door hogere
rechtbank
o Overbelasting
Rechters doen vaak beroep op precedenten omdat dit sneller gaat
o Samenhorigheidsgevoel
Een rechter zal niet ondoordacht andere rechters tegenspreken
Doorlooptijden = rechterlijke achterstand in ons land
Indien rechters over gelijkaardige gevallen eenzelfde uitspraak doen
= VASTE RSP
= Belangrijke bron van recht
1.3. Uitzonderingen op het gezaghebbend karakter
o Vernietigingsarresten van het GwH waarbij een wet, decreet of ordonnantie geheel of
gedeeltelijk worden vernietigd gelden erga omnes
o Vernietigingsarresten van de RvS waarbij een administratieve rechtshandeling wordt
vernietigd gelden erga omnes
Deze arresten worden gepubliceerd in het BS.
,1.4. Algemene beginselen die van belang zijn voor
rechtsmethodologie
1. Principe van openbaarheid
= De terechtzitting van de rechtbanken zijn openbaar (art. 148, lid 1 Gw.)
tenzij de openbaarheid gevaar oplevert voor de openbare orde of de goede zeden
= De uitspraak van een vonnis/arrest gebeurt openbaar (art. 149 Gw.)
Reden: rechtszekerheid
2. Motiveringsplicht
= Elk vonnis is met redenen omkleed (art. 149 Gw.)
Motiverend gedeelte vonnis/arrest:
Oude stijl: “Overwegende dat”; “dat”
Nieuwe stijl: alles voor “om deze redenen”
Zie vb boek
3. Vonnis vatbaar voor een rechtsmiddel
Rechtsmiddel
= Een bij wet ingesteld middel om een beslissing van een rechter voor te leggen aan een
andere rechter ten einde een verschillende uitspraak te bekomen.
Sommige beslissingen zijn NIET vatbaar voor hoger beroep:
o Assisen
o RvS
o GwH
o Vredegerecht ( < 2000 Euro)
o Ondernemingsrechtbank ( < 2500 Euro)
Soorten rechtsmiddelen
, 1.5. Rechterlijke organisatie: Hoven en rechtbanken van de
Onderneming
rechtbank
rechterlijke macht
Rechtscolleges die NIET tot de rechterlijke macht behoren
Deel 1 – Nationale bronnen
1. Wat is rechtspraak?
= Formele bron waarin het recht tot uitdrukking komt
Kenmerken
o Geschreven, instrumentele bron van recht
Slechts geldig als neergeschreven in zittingsblad
= Enige authentieke weergave van de uitspraak, opgesteld door griffier
o Niet officieel gepubliceerd
UITZ: uitspraken van GwH en de RvS met algemene draagwijdte
o Gezaghebbende bron
Geldt enkel inter partes
UITZ: uitspraken GwH en RvS (erga omnes)
1.1. Wat houdt rechtspraak in?
= Geheel van vonnissen, arresten en beschikkingen, uitgesproken door de rechtscolleges
(rechtbanken en hoven)
Arresten Hoven
Vonnissen Rechtbanken
Arbitrage
= Oplossing van geschillen door een scheidrechter, zoals het Belgisch Centrum voor
Arbitrage en Mediatie (Cepani)
= Buitengerechtelijke procedure
Kan enkel voor zaken waarvoor een dading kan worden gesloten
Voordelen Nadelen
1. Informeel 1. Duur
2. Snel 2. Procedureperikelen
3. Technisch-deskundig 3. Stelt gewone rechter niet volledig buiten spel
4. Confidentieel 4. Werkt niet goed als partijen niet duidelijk op
voorhand de procedure hebben vastgelegd
Arbitrage ≠ verzoening
Verzoening
Bij de vrederechter
De partijen komen langs voor er een uitspraak komt, om tot verzoening te komen
,1.2. Rechtspraak als gezaghebbende bron van recht
Geldt enkel inter partes
MAAR vaak wel een belangrijke bron waarmee in andere zaken rekening wordt gehouden
Rechters moeten elkaar/zichzelf niet volgen
Principe van ‘Stare Decisis’ of precedentenrecht BESTAAT NIET in België
= Lagere rechtbanken zijn gebonden door uitspraak van hogere rechtbank (bv. VS)
De RSP van hogere rechtbanken wordt wel vaak gevolgd.
Hoe hoger het rechtscollege, hoe groter het gezag
Redenen:
o Hiërarchie
Rechters zien hun uitspraken niet graag hervormd of verbroken worden door hogere
rechtbank
o Overbelasting
Rechters doen vaak beroep op precedenten omdat dit sneller gaat
o Samenhorigheidsgevoel
Een rechter zal niet ondoordacht andere rechters tegenspreken
Doorlooptijden = rechterlijke achterstand in ons land
Indien rechters over gelijkaardige gevallen eenzelfde uitspraak doen
= VASTE RSP
= Belangrijke bron van recht
1.3. Uitzonderingen op het gezaghebbend karakter
o Vernietigingsarresten van het GwH waarbij een wet, decreet of ordonnantie geheel of
gedeeltelijk worden vernietigd gelden erga omnes
o Vernietigingsarresten van de RvS waarbij een administratieve rechtshandeling wordt
vernietigd gelden erga omnes
Deze arresten worden gepubliceerd in het BS.
,1.4. Algemene beginselen die van belang zijn voor
rechtsmethodologie
1. Principe van openbaarheid
= De terechtzitting van de rechtbanken zijn openbaar (art. 148, lid 1 Gw.)
tenzij de openbaarheid gevaar oplevert voor de openbare orde of de goede zeden
= De uitspraak van een vonnis/arrest gebeurt openbaar (art. 149 Gw.)
Reden: rechtszekerheid
2. Motiveringsplicht
= Elk vonnis is met redenen omkleed (art. 149 Gw.)
Motiverend gedeelte vonnis/arrest:
Oude stijl: “Overwegende dat”; “dat”
Nieuwe stijl: alles voor “om deze redenen”
Zie vb boek
3. Vonnis vatbaar voor een rechtsmiddel
Rechtsmiddel
= Een bij wet ingesteld middel om een beslissing van een rechter voor te leggen aan een
andere rechter ten einde een verschillende uitspraak te bekomen.
Sommige beslissingen zijn NIET vatbaar voor hoger beroep:
o Assisen
o RvS
o GwH
o Vredegerecht ( < 2000 Euro)
o Ondernemingsrechtbank ( < 2500 Euro)
Soorten rechtsmiddelen
, 1.5. Rechterlijke organisatie: Hoven en rechtbanken van de
Onderneming
rechtbank
rechterlijke macht
Rechtscolleges die NIET tot de rechterlijke macht behoren
