Volop taal: nederlands - samenvatting

LEERDOELEN: TAAL IN DE 21e EEUW: (P14-P54)
Het belang van taal en een goede taalvaardigheid verwoorden.
- Conceptualiserende functie: begrippen vastleggen
- Commnicative functie: interactie
- Sociale functie: contacten, verbindingen
- Expressieve functie: uitdrukken (emotie)
- identiteitsontwikkeling

Je kan verwoorden waarom taal een sleutelcompetentie is in de 21e eeuw.
Taal is een belangrijke sleutelcompetentie  om deel te nemen aan de 21ste -eeuwse
samenleving.
Veel van die competenties doen beroep op:
- bewust omgaan met verandering
- complexe informatie verwerken
- kritisch en probleemoplossend denken
- zelfstandig besslingen nemen
- creatief samenwerken
- communiceren in diverse (al dan niet digitale) contexten
- omgaan met nieuwe media en technologie

Taalcompetentie = het geheel van talige kennis, vaardigheden en attitudes die nodig zijn om
geschreven, gesproken en multimediale teksten te begrijpen, te evalueren en te gebruiken.
Doelen taalcompetentie:
1. Volwaardig deelname aan de samenleving wordt mogelijk
2. De eigen doelen kunnen worden gerealiseerd
3. De eigen kennis en mogelijkheden kunnen levenslang en duurzaam worden
ontwikkeld

Je kan verwoorden hoe taal als een sleutelcompetentie alomtegenwoordig is in de 21e
eeuw.
- Complexe informatie verwerken door bronnen te raadplegen
- Sterk ontwikkelde lees- en luistervaardigheid
- Sterk ontwikkelde schriftelijke en mondelinge taalvaardigheid
- Creatief zijn met taal
- Taalgebruik aanpassen aan de situatie en het doelpubliek
- Omgaan met nieuwe media en technologieën: tweeten, sms’en, …

Je kan verwoorden hoe het staat met de huidige leesvaardigheid in Vlaanderen en wat/hoe
eraan kan worden verholpen.
 We lezen steeds minder vaak langere teksten en boeken
Diep lezen = geconcentreerd lezen van langere verhalende teksten.
- Essentieel voor de ontwikkeling van leesvaardigheid en leesmotivatie.
- Van wezenlijk belang om goed te kunnen functioneren in de samenleving.
- Individueel welzijn en sociaal welzijn.

Je kan het belang van de ontwikkeling van talige competenties op papier zetten.
- De effecten van lezen

1
Nederlands

, o Positieve impact op mentale en fysieke gezondheid en welbevinden.
o Vergroot zelfkennis
o Vergroot vermogen tot empathie
o Inwijding in hoe andere culturen denken en leven.
o Lezen stimuleert taalgevoeligheid en creativiteit.
o Betere communicatieve vaardigheden, meer participatie in de samenleving.
o Sterker in kritisch denken, focus en concentratie.
- Participatie in de samenleving
o Deelname aan culturele, sociale, politieke, economische en digitale leven.
o Lezen emancipeert en voedt het cultureel en maatschappelijk bewustzijn.
o Laaggeletterden hebben het moeilijk in een samenleving die steeds complexer wordt.
- Meervoudig geletterdheid
o Traditionele geletterdheid is niet meer voldoende: ook digitaal geletterd en kritisch met
informatie kunnen omgaan.
o Een goed ontwikkelde taal- en leesvaardigheid is de basis voor kritisch burgerschap.
o Leesvaardig zijn heeft ook tijdens de Covid-19-crisis aan belang gewonnen bv. studenten
zonder toegang tot internet thuis.
o Leesvaardigheid vormt de hoeksteen van de moderne kennis- en informatiemaatschappij.

Je kan motiveren waarom er nood is aan taalkrachtig onderwijs.
- Leesvaardigheid van Vlaamse leerlingen is significant achteruitgegaan.
- Kloof tussen leerlingen met een hoge en lage sociaaleconomische status.
- Kloof tussen leerlingen met Nederlands als thuistaal en leerlingen met een andere
thuistaal.
- Tekortkomingen in mondelinge en schriftelijke taalvaardigheden worden vastgesteld
op scharniermomenten: overgang tussen lager en secundair, doorstroming naar
arbeidsmarkt.

LEERDOELEN: TAALONDERWIJS IN DE 21e EEUW:
Je kan de principes van een taalkrachtig onderwijs opsommen.
1. Taalkrachtig onderwijs stimuleert een positieve talige grondhouding
2. Taalkrachtig onderwijs is functioneel
3. Taalkrachtig onderwijs is contextrijk
4. Taalkrachtig onderwijs is (inter)actief
5. Taalkrachtig onderwijs geeft ondersteuning
6. Taalkrachtig onderwijs heeft aandacht voor impliciet en expliciet leren
7. Taalkrachtig onderwijs biedt kansen tot reflectie.

Je kan elk principe van taalkrachtig onderwijs correct en grondig toelichten.
Je kan de principes van taalkrachtig onderwijs linken aan concrete lesvoorbeelden.
Je kan over je eigen taallessen reflecteren volgens de principes van een taalkrachtig
onderwijs.

Principe 1: Taalkrachtig onderwijs stimuleert een positieve talige grondhouding
- Rekening houden met de motivatie van de leerlingen
- Rekening houden met sociaal- emotionele factoren
o Sociale omgeving creëren waarin ze taal durven oefenen
 Randvoorwaarden: veiligheid, vertrouwen en plezier laten ervaren
 Omgeving waarin de lln een positieve talige grondhouding kunnen
aankweken
2
Nederlands

,Een veilige oefencontext bieden
- Ruimte krijgen om te experimenteren met taal  veilige omgeving
- Lln stimuleren om taal te gebruiken  lln moeten voelen dat ze fouten mogen
maken
- Veel leerkansen verloren gaan als ze enkel het juiste durven uiten
- Zonder veilige spreek- en schrijfkansen te bieden weet je niet hoe leerlingen de taal
in hun hoofd gebruiken  en kun je hun geen feedback geven




Het talige repertoire van leerlingen omarmen
- Taal leren is een individueel proces  lln niet hetzelfde tempo
- Appreciëren wat ze al wel kunnen
- Oog hebben wat wel werkt en wat niet  niet allemaal dezelfde moeilijkheden




Andere talen thuis:
- Omarmt volledig repertoire  tonen dat je ze aanvaardt zoals ze zijn
- Intresse tonen welke talen de lln (thuis) spreken  waarderen dat ze zoveel talen
spreken
- Andere talen op school niet welkom  niet welkom voelen (bedreigt de veilige
leeromgeving)

Hoge verwachtingen koesteren
- Lln moeten voelen dat leraren geloven in hun taalvermogen. Door hoge
verwachtingen te koesteren.
- Geef lln mee dat iedereen kan leren  zorgt voor nodige zelfvertrouwen
- Getriggerd worden om te leren  zo nieuwe kennisn vaardigheden en attitudes te
ontwikkelen.
- Lln houden van uitdaging, ontdekken wat ze nog kunnen leren en te geloven dat ze
efectief kunnen leren.
- Rijk taalaanbod krijgen en uitdagende talige taken kunne uitvoeren




Principe 2: Taalkrachtig onderwijs is functioneel

3
Nederlands

, - Nieuwe taal betekenis te geven, kennis op te doen ver de concrete en abstracte
wereld
- Taal krijgt invulling en betekenis  door te zorgen voor veel taalaanbod binnen een
betekenisvolle context
- Geef je vorm door  intresses en voorkennis in te spelen
- Aansluiten bij hun leefwereld  hun verhalen en activiteiten
- Context die rijk is voor de lln  waarmee ze bezig zijn in hun leven
- Contextrijk onderwijs geef je dus vorm door te vertrekken vanuit:
o concrete materialen
o vragen en situaties
o verbinden met meer abstracte inhouden
 zorgt voor herkenbaarheid en tergelijk voor uitdaging
- je toont waardering voor hen en je speelt in op hun motivatie




- Context waarin taal gebruikt wordt  rijk en ondersteunde context is
Vb. ‘vlieg’ en ‘vogel’ leren we als kind niet door een defenitie aan te geven, maar
doordat we die woorden altijd te horen krijgen op het moment dat iemand onze
aandacht vestigt op een vliegend dier.  context biedt visuele ondersteuning
- Provinciehoofdplaats, respect,… moeilijker om een concrete context te creëren
waaruit hun betekenis blijkt  belangrijk om deze moeilijke begrippen toch context
te geven




- Rijke context creëren:
o visuele ondersteuning
o reële ervaringen
o authentiek materiaal
o rijk taalaanbod en veel talige ondersteuning
- concreet materiaal gebruiken
- voorkennis van de lln gebruiken




Principe 3: Taalkrachtig onderwijs is contextrijk
- zinvolle, betekenisvolle activiteiten waarvoor we taal inzetten:
o we lezen om te weten te komen

4
Nederlands