Samenvatting, Biologie voor jou, 2 VWO, H2 paragraaf 1 tot en met 3

3.1 bloed
Bloed bestaat voor 55% uit de vloeistof bloedplasma. En 45% uit rode
bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. De functie van bloed is vervoer van
alles wat nodig is om het lichaam te laten functioneren, zoals voedsel, zuurstof en
warmte. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.

Bloedplasma
- Bestaat 7% uit plasma-eiwitten, 91% uit water. De rest bestaat uit stoffen die
in het water zijn opgelost, zoals mineralen (zouten).
- Een van de plasma-eiwitten is fibrinogeen. Fibrinogeen vervult een functie bij
de bloedstolling.
- Bloedplasma vervoert vele stoffen, waaronder voedingsstoffen, afvalstoffen en
een beetje zuurstof.
Rode bloedcellen
- Vorm van kleine ronde schijfjes.
- Rode bloedcellen hebben geen celkern.
- Rode bloedcellen vervoeren vooral zuurstof.
- Ze bevatten het eiwit hemoglobine, wat een rode kleur heeft. Hemoglobine
kan zuurstof vasthouden en ook weer loslaten. Daardoor kunnen de rode
bloedcellen gemakkelijk zuurstof opnemen en afgeven.
Witte bloedcellen
- Witte bloedcellen hebben wel een celkern.
- Geen vaste vorm. Daardoor kunnen ze in de wand van de kleinste bloedvaten
heen.
- Witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen,
onschadelijk maken.
- De witte bloedcel gaat hierbij meestal zelf ook dood.
Bloedplaatjes
- Delen van uiteengevallen cellen.
- Ze hebben geen celkern.
- Nodig voor de bloedstolling.
- Ze bevatten stoffen die ervoor zorgen dat het bloed stolt als het buiten de
bloedvaten komt. Hierdoor wordt het gat in het bloedvat gedicht en de wond
afgesloten.
- Bij de bloedstolling wordt fibrinogeen uit het bloedplasma omgezet in fibrine.
Fibrine vormt een netwerk van draden op de wond waartussen bloedcellen
blijven hangen. Als dat droogt, ontstaat een korstje. Als de wond is genezen,
laat het korstje los.

, 3.2 de bloedsomloop
Bloedvatenstelsel

Het bloedvatenstelsel van de mens bestaat uit het hart en de bloedvaten. Het hart
pompt het bloed door de bloedvaten. De weg die het bloed door het lichaam aflegt,
noem je de bloedsomloop. Slagaders en aders hebben de naam van het orgaan waar
ze bloed naartoe of vanaf voeren. Twee aders en een slagader van het hart hebben
afwijkende namen: onderste holle ader, bovenste holle ader en aorta.
Nog een uitzondering is de poortader. Deze ader vervoert bloed uit de wand van het
darmkanaal naar de lever. Dit bloed is zuurstofarm, want in het darmkanaal is
zuurstof verbruikt voor de verbranding. In de dunne darm worden voedingsstoffen
opgenomen in het bloed. Na een maaltijd bevat het bloed veel voedingsstoffen.

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed van het hart naar de longen en
weer terug naar het hart. In de kleine bloedsomloop word zuurstof opgenomen in het
bloed en koolstofdioxide afgegeven aan de lucht.

Grote bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed van het hart naar de rest van het
lichaam en weer terug naar het hart. In de grote bloedsomloop worden zuurstof en
voedingsstoffen afgegeven aan de cellen en koolstofdioxide en andere afvalstoffen
opgenomen in het bloed.

Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart. Een
dubbele bloedomloop bestaat uit de grote en kleine bloedsomloop.

Slagaders

- Het bloed stroomt van het hart weg.
- Hoge bloeddruk.
- Wand: laag dekweefsel – dikke laag spierweefsel – bindweefsel.
- Meestal dieper in het lichaam. Waar ze niet gemakkelijk beschadigen.
- Halvemaanvormige kleppen (aan het begin van de longslagader en aorta)
- Het bloed is zuurstofrijk (behalve de longslagader) en helderrood.