Endocrinologie
= de kennis van de studie van de secretie van hormonen.
- Hormoon: type eiwit, dat een signaaloverbrenger is, en dat via bloed andere organen
of cellen beïnvloedt (activeert of inhibeert)
- Hormonen: signaalstoffen, die de functie van andere ‘doelwitweefsels’ en -organen
beïnvloeden goede signaalfunctie die tot stand komt via receptor is belangrijk
deze bindt het hormoon en geeft correcte signaal aan andere weefsels
Signaaloverdracht via bloedbaan: endocriene effecten
Endocrinologie houdt zich bezig met de klieren met inwendige secretie klieren die
hormonen in bloedbaan uitscheiden.
Endocriene ziekten: overmaat of tekort aan hormonen + abnormale werking (signaalfunctie)
van het hormoon. Sommige erfelijk, anderen verworven (auto-immuun of neoplastisch).
Bij onderzoek naar werking endocriene organen: hormoonbepalingen (RIA) in bloed of urine
of stimulatie- en remmingstesten. Ook beeldvormende onderzoeken (bv. radio-isotopen,
echografie, CT)
Endocriene organen: schildklier, hypofyse, bijnierschors, gonaden, bijschildklieren.
Meest voorkomende endocriene aandoeningen:
Schildklier (SK) Hypofyse Bijnieren
Hyperthyroidie (te veel SK-hormonen) Prolactinoom (teveel Feochromocytoom (verhoogd
Hypothyroidie (te weinig SK-hormonen) prolactine + onvruchtbaarheid adrenaline + CV risico)
Krop of goiter (goedaardige SK-vergroting) + melkverlies thv borsten) Ziekte van Cohn (teveel
Schildklierkanker (kwaadaardige SK- Acromegalie (teveel aldosterone + reden voor AHT)
vergroting) groeihormonen en botvorming Ziekte Addison (antistoffen tegen
+ verhoogd CV risico) bijnieren met tekort aan cortisol
Cushing ziekte (teveel cortison en hypotensie)
+ risico diabetes en AHT)
Bijschildklieren Metabole aandoeningen Divers
Hyperparathyroidie (teveel calcium + hoger Obesitas (verhoogd CV risico) Endocriene aandoeningen
risico nierstenen en insufficiëntie) Lipidenstoornissen (oa Hirsutisme (overbeharding
Hypercalcemie (redenen zoals hypercholesteolemie) ovariele of bijnier)
botmetastasen) Polycytisch ovarium syndroom Pancreasaandoeningen
Osteoporose (botontkalking met verhoogd (PCOS) (insulinoom met hypoglycemie)
fractuurrisico) Adolescenten problematiek
(groeistoornissen,…)
, Hypofyse
Normale hypofyse: klein kliertje, gelegen in beenderig kuiltje in schedelbasis, zogenaamde
Turkse zalen of sella turcica.
Hypofyse bestaat uit 2 delen:
Hypofysevoorkwab of adenohypofyse Hypofyseachterkwab of neurohypofyse
Zorgt voor: Belangrijk voor:
- Groeihormoon (GH) of somatotroop hormoon (STH) - Water- en vochtregulatie in lichaam
- Thyreotroof hormoon of theroïdstimulerend - Secreteert 2 peptidehormonen:
hormoon (TSH) vasopressine of antidiuretisch hormoon
- Adenocorticotroof hormoon of corticotropine (ADH) en ocytocine
(ACTH): zet bijnierschors aan tot productie
bijnierschorshormonen
- Gnadotrofe hormonen: follikelstimulerend hormoon
(FSH of luteïnserend hormoon (LH))
- Prolactine: vrij tijdens zwangerschap en
lactatieperiode
Aandoeningen aan hypofyse
Aandoeningen kunnen de hormoonhuishouding verstoren de aard van ‘uit balans’ zijn van
de hormornen zullen de symptomen bepalen MAAR deze kunnen vaag zijn en men denkt
niet vlug aan hormonale aandoening.
- Goede anamnese
- Verloop en progressie van klachten
- Uitgebreid klinisch onderzoek
- Bloedanalyse met inbegrip van homoon analyse
vergt systemisch denken van arts en hulpverleners = multi- en interdisciplinair denken
Problemen aan hypofyse
Meest voorkomende:
- Acromegalie
- Diabetes insipidus
- Groeihormoondeficiëntie
- Hyperprolactinemie
- Ziekte van Cushing
Acromegalie of reuzegroei:
= een niet-aangeboren en zeer zeldzame aandoening van hypofyse.
= als in het deel van de hypofyse dat groeihormoon produceert een tumor ontwikkelt,
ontstaat acromegalie er is blijvende stimulatie tot productie van groeihormoon door
aanwezige tumor (meestal goedaardig, adenoom)
= de kennis van de studie van de secretie van hormonen.
- Hormoon: type eiwit, dat een signaaloverbrenger is, en dat via bloed andere organen
of cellen beïnvloedt (activeert of inhibeert)
- Hormonen: signaalstoffen, die de functie van andere ‘doelwitweefsels’ en -organen
beïnvloeden goede signaalfunctie die tot stand komt via receptor is belangrijk
deze bindt het hormoon en geeft correcte signaal aan andere weefsels
Signaaloverdracht via bloedbaan: endocriene effecten
Endocrinologie houdt zich bezig met de klieren met inwendige secretie klieren die
hormonen in bloedbaan uitscheiden.
Endocriene ziekten: overmaat of tekort aan hormonen + abnormale werking (signaalfunctie)
van het hormoon. Sommige erfelijk, anderen verworven (auto-immuun of neoplastisch).
Bij onderzoek naar werking endocriene organen: hormoonbepalingen (RIA) in bloed of urine
of stimulatie- en remmingstesten. Ook beeldvormende onderzoeken (bv. radio-isotopen,
echografie, CT)
Endocriene organen: schildklier, hypofyse, bijnierschors, gonaden, bijschildklieren.
Meest voorkomende endocriene aandoeningen:
Schildklier (SK) Hypofyse Bijnieren
Hyperthyroidie (te veel SK-hormonen) Prolactinoom (teveel Feochromocytoom (verhoogd
Hypothyroidie (te weinig SK-hormonen) prolactine + onvruchtbaarheid adrenaline + CV risico)
Krop of goiter (goedaardige SK-vergroting) + melkverlies thv borsten) Ziekte van Cohn (teveel
Schildklierkanker (kwaadaardige SK- Acromegalie (teveel aldosterone + reden voor AHT)
vergroting) groeihormonen en botvorming Ziekte Addison (antistoffen tegen
+ verhoogd CV risico) bijnieren met tekort aan cortisol
Cushing ziekte (teveel cortison en hypotensie)
+ risico diabetes en AHT)
Bijschildklieren Metabole aandoeningen Divers
Hyperparathyroidie (teveel calcium + hoger Obesitas (verhoogd CV risico) Endocriene aandoeningen
risico nierstenen en insufficiëntie) Lipidenstoornissen (oa Hirsutisme (overbeharding
Hypercalcemie (redenen zoals hypercholesteolemie) ovariele of bijnier)
botmetastasen) Polycytisch ovarium syndroom Pancreasaandoeningen
Osteoporose (botontkalking met verhoogd (PCOS) (insulinoom met hypoglycemie)
fractuurrisico) Adolescenten problematiek
(groeistoornissen,…)
, Hypofyse
Normale hypofyse: klein kliertje, gelegen in beenderig kuiltje in schedelbasis, zogenaamde
Turkse zalen of sella turcica.
Hypofyse bestaat uit 2 delen:
Hypofysevoorkwab of adenohypofyse Hypofyseachterkwab of neurohypofyse
Zorgt voor: Belangrijk voor:
- Groeihormoon (GH) of somatotroop hormoon (STH) - Water- en vochtregulatie in lichaam
- Thyreotroof hormoon of theroïdstimulerend - Secreteert 2 peptidehormonen:
hormoon (TSH) vasopressine of antidiuretisch hormoon
- Adenocorticotroof hormoon of corticotropine (ADH) en ocytocine
(ACTH): zet bijnierschors aan tot productie
bijnierschorshormonen
- Gnadotrofe hormonen: follikelstimulerend hormoon
(FSH of luteïnserend hormoon (LH))
- Prolactine: vrij tijdens zwangerschap en
lactatieperiode
Aandoeningen aan hypofyse
Aandoeningen kunnen de hormoonhuishouding verstoren de aard van ‘uit balans’ zijn van
de hormornen zullen de symptomen bepalen MAAR deze kunnen vaag zijn en men denkt
niet vlug aan hormonale aandoening.
- Goede anamnese
- Verloop en progressie van klachten
- Uitgebreid klinisch onderzoek
- Bloedanalyse met inbegrip van homoon analyse
vergt systemisch denken van arts en hulpverleners = multi- en interdisciplinair denken
Problemen aan hypofyse
Meest voorkomende:
- Acromegalie
- Diabetes insipidus
- Groeihormoondeficiëntie
- Hyperprolactinemie
- Ziekte van Cushing
Acromegalie of reuzegroei:
= een niet-aangeboren en zeer zeldzame aandoening van hypofyse.
= als in het deel van de hypofyse dat groeihormoon produceert een tumor ontwikkelt,
ontstaat acromegalie er is blijvende stimulatie tot productie van groeihormoon door
aanwezige tumor (meestal goedaardig, adenoom)
