Summary
Samenvatting Belasting Recht
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van de hoorcollege stof en de voorgeschreven literatuur (inclusief voorgeschreven arresten met bijbehorende rechtsregel).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
janiquebax2001
Content preview
Samenvatting Inleiding Belastingrecht 2022Gebaseerd op het boek ‘Inleiding belastingheffing ondernemingen en
particulieren’
Week 1: de algemene aspecten van belastingheffing
De geschiedenis van belastingen
De oudheid
Belastingen werden niet als vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijkse leven
gezien. Het waren buitengewone heffingen. De Romeinse belastingen kenden
uiteenlopende vormen. De belangrijkste was de grondbelasting. Er bestonden
maatstaven die als grondslag dienden voor de berekening van de te betalen
belasting. Een van de gehanteerde standaarden was 'iugum': de hoeveelheid
landbouwgrond die een span ossen kon omploegen in een dag(deel). De keizer
hield wel rekening met de kwaliteit van de landbouwgrond: vruchtbare akkers
zijn zwaarder belast dan eigendom in drogere gebieden (voorganger
draagkrachtbeginsel). Romeinse keizers vonden het verstandiger om vermogen
van eigen onderdanen fiscaal niet te belasten. De staatskas werd gevoed met
gedwongen bijdragen van overwonnen volkeren, betaald in natura.
Middeleeuwen
In de middeleeuwen had je sterk van elkaar gescheiden rangen en standen. De
geestelijkheid en adel waren vrijgesteld van belasting. Geestelijken betaalden
met gebeden en de adel met hun bloed. De belastinglast drukte volledige op de
laagste klasse. De zwaarste lasten drukten op de zwakste schouders
(omgekeerde draagkracht). Er bestonden in de middeleeuwen alleen lokale en
regionale belastingen. Met stedelijke heffingen werden fiscale verplichtingen
tegenover de vorst voldaan en daarna eigen uitgaven van de stad bekostigd.
Belastingheffing bestond vooral uit accijnzen op eerste levensbehoeften, omdat
niemand zonder de producten kon leven en de overheid verzekerd was van
inkomsten. Dit was dan ook het belangrijkste doel. Een ander doel was het
gebruik van bepaalde goederen ontmoedigen.
Spaanse overheersing
Alva kwam in 1567 aan in Nederland en wilde naast zijn al doorgevoerde ‘Raad
van Beroerten’ een aantal belastingmaatregelen invoeren om de Spaanse
staatskas te spekken. De belastingen konden ingedeeld worden in drie
categorieën:
1. Honderdste Penning: een eenmalig aan de Spaanse koning af te dragen
belasting van 1% op alle roerende en onroerende bezittingen.
2. Twintigste Penning: omzetbelasting van 5% geheven op de verkoopprijs
van onroerende zaken.
3. Tiende Penning: omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende
zaken.
De Tiende Penning leverde verzet op. Men was bang dat Nederland als
handelsnatie in hun concurrentiepositie aangetast zou worden. Hiermee begon
de 80-jarige oorlog. Sinds de 80-jarige oorlog bestaan de nationale belastingen.
Gouden eeuw
Er was geen sprake van een algemeen belastingstelsel dat voor de inkomsten
van de staat zorgde. De enige algemene belastingen, geïnd door de marine,
waren:
- Convooien: vergoeding die rederijen betaalden aan de marine voor
bescherming tegen vijanden en zeerovers.
- Licentgelden: vergoeding voor het recht om handel te drijven met de
vijand.
Belastingheffing bestond nog steeds vooral uit accijnzen op eerste
levensbehoeften, maar daarnaast werd aanvullend belasting geheven die
, Samenvatting Inleiding Belastingrecht 2022
Gebaseerd op het boek ‘Inleiding belastingheffing ondernemingen en
particulieren’
gerelateerd was aan rijkdom. Mocht een stad of provincie toch in geldnood
komen, dan werd ter plekke een nieuwe belasting verzonnen.
Franse bezetting
NL kreeg een algemeen belastingstelsel: alle belastingen, accijnzen en
invoerrechten werden centraal gereguleerd. Het was streven naar een eerlijke
verdeling. Een echte inkomstenbelasting bestond niet. De draagkracht werd
afgemeten aan zichtbare bezittingen. De bezittingen werden onderverdeeld in:
noodzakelijke bezittingen en hoger belaste luxegoederen. Het stelsel mix van:
- Directe belastingen: belastingen op inkomen, winst en vermogen en draag
je zelf af aan de Belastingdienst.
- Indirecte belastingen: belasting verwerkt in de prijs van goederen en
diensten en worden door een ander aan de Belastingdienst afgedragen.
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Er vond een verschuiving van de bestaande indirecte belastingen plaats naar de
nieuwe directe belastingen. Het voornemen was om accijns op
consumptiegoederen af te schaffen om zo een rechtvaardiger belastingstelsel te
laten ontstaan dat gericht was op het belasten van vermogensbezit
gecombineerd met een heffing over de inkomsten uit arbeid. Pierson was van
mening dat met vermogensbelasting ook op indirecte wijze inkomsten uit dat
vermogen belast werden. Het vermogen zelf vormde de heffingsgrondslag. Het
idee van het fictief bronnenstelsel was dat inkomsten uit diverse bronnen
opgeteld werd en belast volgens uniform tarief. Niet alleen werd
inkomstenbelasting geheven over vermogensinkomsten, maar vermogensbezit
werd afzonderlijk belast via vermogensbelasting. Het bleek met gebruikmaking
van de fiscale bronnencriteria gemakkelijk om vermogensrendementen onbelast
te genieten.
Belastingen
Belastingen in juridische zin zijn alle betalingen die de overheid o.g.v. een
publiekrechtelijke regeling, uitsluitend of mede ter verwerving van inkomsten
door de in die regeling aangewezen lichamen, en anders dan o.g.v. een
privaatrechtelijke overeenkomst, dwangmatig en overeenkomstig algemene
regelen vordert. Belastingen zijn politiek gevoelig, want het is een
beleidsinstrument. Het gaat niet alleen om geld binnenhalen voor de schatkist,
maar ook om sturen van gedrag van burgers. De hoogte van belastingen heeft
dan ook te maken met het politieke denken over de omvang van de staat.
Belastingen zijn van belangrijk voor een ‘civil society’ en een zekere vorm van
beschaving (Hobbes).
Belastingontduiking = het schenden van de Belastingwet (strafbaar).
Belastingontwijking = de grenzen van de wet opzoeken (legaal).
Staatssteun kan je verlenen door het uitkeren van subsidies of door bedrijven
korting te geven op de te betalen belasting om bedrijven naar je toe te trekken.
Dit is goed voor de economie en werkgelegenheid. Rulings zijn afspraken die de
Belastingdienst maakt met specifieke (individuele) ondernemingen. Deze
afspraken wijken vaak af van de wet.
De overheid kan op verschillende manieren optreden, o.a. als private partij.
- Belastingen: geen aanwijsbare tegenprestatie.
- Retributies/leges: wel een aanwijsbare tegenprestatie.
, Samenvatting Inleiding Belastingrecht 2022
Gebaseerd op het boek ‘Inleiding belastingheffing ondernemingen en
particulieren’
- Bestemmingsbelastingen: opbrengsten bestemd voor overheidsuitgaven
die verband houden met de belasting.
Alle belastingen worden geheven o.g.v. art. 104 Gw: ‘belastingen worden
geheven op grond van de wet’. De nationale wetgever kan belastingen in het
leven roepen. Ook heeft de nationale wetgever aan gemeenten de bevoegdheid
gegeven om bepaalde belastingen te heffen, maar ze mogen deze niet zelf
bedenken als ze niet in de gemeentewet staan.
Functies van belastingheffing:
- Instrumentele functie (beïnvloeding van gedrag): belastingen kunnen
worden gebruikt als stuurmechanisme, maar er zitten principiële en
praktische grenzen aan. Indien de wetgever met een instrumentele
maatregel inbreuk maakt op het gelijkheidsbeginsel en
draagkrachtbeginsel moet hieraan een goede motivering ten grondslag
liggen. Dit betekent dat de overige belastingbetalers op indirecte wijze
moeten profteren van de getroffen maatregel.
- Nivellerende functie (verkleinen van inkomensverschillen)
- Budgettaire functie (voldoende middelen hebben voor collectieve
uitgaven)
- Waarborgfunctie (gelijke behandeling van burgers): de wetgever moet
zorgen dat belangrijke normen en waarden van de rechtsstaat
gewaarborgd blijven.
Belangrijkste beginselen van het Nederlands belastingstelsel:
- Draagkrachtbeginsel: de verschuldigde belasting hangt af van het inkomen
en vermogen van de belastingplichtige. Hoeveel kan je dragen? De wijze
van vermogensverkrijging is niet belangrijk. Het eerste deel van het
inkomen moet onbelast blijven, want er geldt een bestaansminimum.
Verder moet rekening gehouden worden met persoonlijke
omstandigheden.
- Gelijkheidsbeginsel: zij die in gelijke omstandigheden verkeren, zijn een
gelijke belasting verschuldigd.
- Profijtbeginsel: het betalen van belasting omdat je profijt hebt van de
activiteiten van de overheid.
De drie belangrijkste elementen van lokale belastingen zijn:
- De opbrengstlimiet: alleen de kosten mogen gedekt worden;
- Een verbod op belastingen naar inkomen, winst of vermogen, maar alleen
specifieke belastingen heffen die in de gemeentewet staan; en
- Het gesloten stelsel: gemeentes mogen niet zelf nieuwe belastingen
verzinnen.
Draagkracht wordt bepaald door je inkomsten en door de kosten die je maakt. Er
wordt alleen belasting geheven over de inkomsten die je voor jezelf kan
gebruiken. Zie de Wet IB voor de inkomensboxen. Per box bestaat er een
verschillend tarief. Box 1 bestaat uit een combinatie van inkomstenbelasting en
premies volksverzekeringen.
Daarnaast heb je nog aftrekposten en heffingskortingen:
- Persoonsgebonden aftrekpost: inkomensaftrek voor uitgaven die zijn
gedaan i.v.m. de persoonlijke situatie.
- Heffingskorting: nadat het inkomen is vastgesteld wordt hierover premies
volksverzekeringen bepaald. Op het gezamenlijke bedrag van belasting en
preimies ontvangt de belastingplichtige een korting.
, Samenvatting Inleiding Belastingrecht 2022
Gebaseerd op het boek ‘Inleiding belastingheffing ondernemingen en
particulieren’
Een evenwichtig inkomstenbelastingstelsel moet o.a. voldoen aan:
- Voldoende opbrengsten voor de schatkast van de staat;
- Een zekere mate van belasting naar draagkracht (‘eerlijkheid’), want van
een kale kip kan je niet plukken;
- Stabiele opbrengsten, robuust: de opbrengsten moeten niet ieder jaar
verschillen; en
- Een eenvoudig belastingstelsel (‘eenvoud’): beperkte uitvoeringslast en
inzichtelijk voor de burger (transparantie). Maar is dit haalbaar? Er zit veel
problematiek aan Box 3 heffing, want over veel vermogen wordt relatief
weinig inkomstenbelasting geheven.
Het boxensysteem
Er bestaan drie vormen van inkomen. Deze vormen zijn ingedeeld in boxen:
- Box 1 (werk en woning): schijventarief met oplopende progressie (H3 Wet
IB);
- Box 2 (aanmerkelijk belang): minimaal 5% van de aandelen in een BV of
NV (H4 Wet IB); en
- Box 3 (sparen en beleggen) (H5 Wet IB).
Hoe hoger het wettelijk rendement, hoe lager het effectieve belastingtarief
en omgekeerd (art. 5.2 Wet IB). De wet gaat uit van het bedrag van de
gemiddelde belegger. Het werkelijke rendement doet niet terzake.
Er bestaan schotten tussen de boxen, want verliezen in de ene box, zijn niet
verrekenbaar met het positieve inkomen uit een andere box. Uitzonderingen:
- De persoonsgebonden aftrekposten mag je aftrekken van het inkomen uit
de verschillende boxen. De persoonsgebonden aftrekpost komt eerst in
mindering op box 1. Dit mag niet leiden tot een verlies. Mocht nog over
zijn dan wordt het op box 3 in mindering gebracht en daarna op box 2. Als
na de drie boxen nog wat over is dan wordt dat bewaard als persoonlijke
aftrekpost voor volgend jaar (art. 6.2 Wet IB).
- Verlies uit aanmerkelijk belang kan in bijzondere gevallen door
belastingverrekening afgetrokken worden. Dit mag alleen als de
belastingplichtige een jaar lang geen aanmerkelijkbelanghouder meer is
en nog een te verrekenen verlies heeft staan (art. 4.53 Wet IB).
Rangorde tussen de boxen
Het eerste wetsartikel gaat voor: kijk eerst of iets in box 1 belast is, daarna box 2
en dan box 3 (= rangordeverdeling, art. 2.14 Wet IB). De schulden volgen de
bezittingen. Dus een schuld aangegaan om bezitting in box 1 te verkrijgen. Valt
ook in box 1 (art. 3.119a lid 1 + 3 Wet IB).
Tarieven bij inkomstenbelasting
- Inkomen uit sparen en beleggen belast tegen progressief tarief: het tarief
stijgt naarmate het inkomen stijgt (art. 2.10 Wet IB). In de eerste schijf
wordt naast inkomstenbelasting ook premies volksverzekeringen geheven.
De tweede en derde schijf zijn wel volledig inkomstenbelasting.
- Inkomen uit aanmerkelijk belang belast tegen proportioneel (= vast) tarief:
26,9%.
- Inkomen uit sparen en beleggen belast tegen degressief tarief: 31%. Het
lijkt in beginsel een vast tarief, maar de belastingdruk wordt afgezet teen
het werkelijk ontvangen inkomen. De gemiddelde belastingdruk daalt als
het werkelijk ontvangen inkomen stijgt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janiquebax2001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now