Samenvatting rechtspraktijk Marie Adams

Rechtspraktijk

Deel 1: Inleiding tot het recht

Verantwoording

Recht is zaak van alle burgers en iedereen wordt met recht
geconfronteerd. Morele beslissingen zijn niet altijd voldoende
overeenkomstig met de actuele rechten bv. euthanasie moet worden
goedgekeurd door artsen en kan niet zomaar beslist worden door een
persoon. Hetzelfde geld voor godsdienstige regels, ook deze zijn niet gelijk
aan recht.

Wat is recht?

Recht is een geheel van algemeen geldende normatieve regels. Recht zijn
normen die de ordening van het maatschappelijk leven beogen en door de
staat opgelegd of ontvangen en bekrachtigd zijn. Het zijn ook afdwingbare
normen wat wilt zeggen dat je verplicht bent de rechten te volgen.

Verbodsbepaling – gebodsbepaling

Verbodsbepalingen en gebodsbepalingen zijn tegenovergestelden.
Verbodsbepaling is bv. je mag iemand niet vermoorden en een
gebodsbepaling is bv. dat je verplicht wordt om iets te doen.

Normen die toelating bevatten – organieke regels

Er is een gerechtsregel dat zegt dat bepaalde normen toelating moeten
krijgen bv. bouwvergunning. Organieke regels zijn gerechtsregels die onze
maatschappij organiseren. Het zijn geen gebods- of verbodsbepalingen
maar bv. de organisatie van de wetbanken.

Dwingend recht van openbare orde – goede zeden – ter bescherming van
de zwakken

Recht en wetgevingen zijn niet altijd verplicht om te volgen, we kunnen
soms zelf ook andere afspraken maken. De wet is dus een vangnet als je
er zelf niks anders over afspreekt. Dwingend recht wilt zeggen dat je er
nooit mag van afwijken Bv. drugshandeling zijn die altijd verboden of niet?
Altijd verboden, het is een dwingend recht van openbare orde: we kunnen
er geen onderlinge afspraken over maken een ander voorbeel is bv. als
huurder ben je de zwakkere partij want de verhuurder kan je altijd
verplichten het huis te verlaten. Daarom bestaan er rechten ter
bescherming van de zwakken (is ook een dwingend recht). Ter
bescherming van de zwakken is bv. de werkgever staat in een sterke
positie dus de werknemer wordt bescherm door het recht omdat die een
zwakkere positie heeft

1

,Aanvullende recht

We hoeven er ons niet altijd aan te houden en kunnen dus ook andere
afspraken maken bv. je koopt een tv dan bepaald de wet dat de betaling
gebeurt binnen 30 dagen. Je kan binnen de partijen daar andere
onderlinge afspraken over maken.

Algemene normen – individuele normen

Er bestaan regels die maar op bepaalde individuën van kracht zijn.

Regels opgesteld door de overheid

Regels moeten steeds opgesteld zijn door de overheid. De overheid
kunnen we opdelen in verschillende niveaus bv. federale overheid,
regionale overheid …

Indelingen van het recht

We maken een onderscheid tussen verschillende soorten rechten.

Objectief recht – subjectief recht

 Objectief recht: geheel van normen die de menselijke activiteiten, de
onderlinge verhouding tussen mensen en hun verhouding tot de
gemeenschap regelen
 Subjectief recht: aanspraken die een persoon tegenover een ander laat
gelden
Rechtsmisbruik: subjectieve rechten mogen niet onbeperkt worden
aangewend

Objectief recht bestaat voor iedereen maar zweeft als het ware boven ons
hoofd bv. tijdens een storm heb je recht op hulp bij stormbeschadiging.
Het is dus pas wanneer er een effectieve situatie zich voor doet dat we
spreken van een subjectief recht. Rechtsmisbruik is ookal heb je als
persoon rechten, je mag deze niet gebruiken om een andere partij als het
ware mee te pesten.

Vorderingsrechten – zakelijke rechten – intellectuele rechten

Een vorderingsrecht is een recht wanneer je geld ( een bepaalde
prestatie bv. een geleende grasmachine/goederen) vordert van iemand
anders. Bij zakelijke rechten vraag je niks terug van een persoon, je laat
de rechten gelden tot betrekking van een bepaalde zaak. Intellectuele
rechten zijn alles wat te maken heeft met copyright enz.

2

,Persoonlijkheidsrechten – familierechten

Persoonlijkheidsrechten zijn bv. de vrijheid van meningsuiting,
familierechten zijn bv. het recht op gezinshereniging.

Rechtsmisbruik

Misbruik van de rechten.

Materieel recht – formeel recht

 Materieel recht: regels die rechten toekennen en plichten opleggen
 Formeel recht: geeft aan hoe de naleving van het materiële recht
verzekerd kan worden. Het zijn meerde organieke regels die ervoor
zorgen dat de regels opgevolgd worden bv. recht op bijstand van een
advocaat

Privaat recht – publiek recht

 Privaat recht: regelt de verhouding tussen de burgers onderling
(individu vs individu)
 Publiek recht: regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de
inrichting, de werking en de onderlinge verhoudingen van de
overheidsorganen en op de verhouding van de overheid tot de burgers
(individu vs overheid)
 Gemengde rechtstakken

Internationaal recht – nationaal

 Internationaal recht: verdragen; Europees recht
 Nationaal recht: rechtsregels die tot stand komen door federale
overheid, gemeenschappen en gewesten en provincies en gemeenten

Zie case PP

Bronnen van het recht

We onderscheiden 5 soorten bronnen van het recht:

 Wetgeving sensu lato; algemene zin van het woord bv. Pampers het
merk en niet luiers
 Rechtspraak
 Rechtsleer
 Gewoonte
 Algemene rechtsbeginselen

Wetgeving sensu lato (bindende bron)

Op internationaal niveau spreken we niet van rechten maar van
verdragen. Een verdrag werkt ongeveer zoals een conctract. Wanneer je
3

, een verdrag tekent dan ga je een verbinding aan. We spreken van
bilaterale of multilaterale verdragen. Bij tegenstrijdigheid wint het
internationaal recht over nationaal recht.

Er zijn 3 rechten van de Europese Unie die worden opgelegd:

 Richtlijnen; er wordt een doel voorop gesteld maar de weg ernaar toe
mogen de lidstaten zelf bepalen.
 Verordeningen; er wordt een wet opgelegd en deze moet volledig
overnomen worden zoals de EU ze geschreven heeft
 Besluiten; deze worden opgelegd voor 1 bepaalde situatie of plaats

Richtlijn – verordening – besluit

Een verordening is bv. een energielabel. Een richtlijn is bv. dat het
plaatsen van een waarschuwing op tabakverpakking vrij te kiezen is per
lidstaat. Een besluit is bv. dat Google de privacy van zijn gebruikers moet
behouden.

De grondwet

De grondwet valt onder de wetgeving sensu lato. Het is de belangrijkste
nationale wet. De inrichting van machten gebeurt binnen de staat en een
wijziging is geen sinecure. De grondwet is bindend.

België kent 3 machten:

Wetgevende macht (WM); het parlement (maakt de wetten)
Uitvoerende macht (UM); de regering, ministers, staatssecretarissen …
(voeren de wetten uit)
Rechterlijke macht (RM); de rechtbanken (rechters die overtredingen op
de wetten sanctioneren)

Elk niveau binnen het recht kent de wetgevende macht en de uitvoerende
macht. Zo zijn er het Vlaams parlement en de Vlaamse regering, het
Waals parlement en de Waalse regering, het federaal parlement en de
federale regering enz. Wij het volk stemmen op zowel federaal, Vlaams en
Europees niveau. Het is aan de volksvertegenwoordigers om de wetten
vervolgens te lanceren. Het federaal niveau is even belangrijk als de
gemeenschappen en gewesten. Bij het federaal niveau spreken we niet
van de wetgeving sensu lato maar van de wetgeving sensu stricto.

De wet sensu stricto is dus afkomstig van de federale wetgevende
macht en is ook bindend. De totstandkoming van de wet gebeurt in 5
stappen:

1. Wetgevend initiatief
2. Advies Raad van State
3. Parlementaire commissies

4