Samenvatting
Urban Places & Social
Problems
Nederlands
,2
,3
, Artikelen
The Metropolis and Mental Life
Georg Simmel
De diepste problemen van het moderne leven vloeien voort uit de eis van het individu om de
autonomie en de individualiteit van zijn bestaan te behouden tegenover overweldigende
sociale krachten, het historisch erfgoed, de externe cultuur en de techniek van het leven.
Naast meer vrijheid eiste de negentiende eeuw de functionele specialisatie van de mens en
zijn werk; deze specialisatie maakt het ene individu onvergelijkbaar met het andere, en ieder
van hen in de hoogst mogelijke mate onmisbaar. Nietzsche ziet de volledige ontwikkeling
van het individu geconditioneerd door de meest meedogenloze strijd van individuen; om
dezelfde reden gelooft het socialisme in de onderdrukking van alle concurrentie. De mens
verzet zich tegen nivellering en uitputting door een sociaal-technologisch mechanisme. Een
dergelijk onderzoek moet de vraag beantwoorden hoe de persoonlijkheid zich aanpast aan
externe krachten.
De psychologische basis van het grootstedelijke type individualiteit bestaat in de
intensivering van de zenuwprikkeling die het gevolg is van de snelle en ononderbroken
verandering van uiterlijke en innerlijke prikkels. Zo ontwikkelt het grootstedelijke type mens -
dat natuurlijk in duizend individuele varianten bestaat - een orgaan dat hem beschermt tegen
de dreigende stromen en discrepanties van zijn externe omgeving die hem zouden
ontwortelen. Het grootstedelijk leven ligt dus ten grondslag aan een verhoogd bewustzijn en
een overwicht van intelligentie in de grootstedelijke mens. Intellectualiteit blijkt dus het
subjectieve leven te beschermen tegen de overweldigende macht van het grootstedelijke
leven, en intellectualiteit vertakt zich in vele richtingen en is geïntegreerd in tal van discrete
verschijnselen.
De metropool is altijd de zetel van de geldeconomie geweest. Geldeconomie en de
dominantie van het intellect zijn intrinsiek verbonden. De intellectueel verfijnde mens staat
onverschillig tegenover alle echte individualiteit, omdat daaruit relaties en reacties
voortvloeien die niet met logische operaties kunnen worden uitgeput. Alle intieme emotionele
relaties tussen personen zijn gebaseerd op hun individualiteit, terwijl de mens in rationele
relaties wordt beschouwd als een nummer, als een element dat op zichzelf onverschillig is.
Alleen de objectief meetbare prestatie is van belang. In de sfeer van de economische
psychologie van de kleine groep is het van belang dat onder primitieve omstandigheden de
productie in dienst staat van de klant die het goed bestelt, zodat producent en consument
elkaar kennen. De geldeconomie domineert de metropool: zij heeft de laatste overblijfselen
van de binnenlandse productie en de directe ruil van goederen verdrongen; zij minimaliseert
van dag tot dag de hoeveelheid werk die door de klanten wordt besteld. De grootstedelijke
manier van leven is zeker de meest vruchtbare bodem voor deze wederkerigheid. Tijdens de
hele loop van de Engelse geschiedenis is Londen nooit opgetreden als het hart van
Engeland, maar vaak als het intellect van Engeland en altijd als haar geldbuidel!
De rekenkundige exactheid van het praktische leven die de geldeconomie tot stand
heeft gebracht, komt overeen met het ideaal van de natuurwetenschap: de wereld omzetten
in een rekenkundig probleem, elk deel van de wereld vastleggen door wiskundige formules.
De relaties en zaken van de typische grootstad zijn gewoonlijk zo gevarieerd en complex dat
zonder de meest strikte stiptheid in beloften en diensten de hele structuur zou uiteenvallen in
een onontwarbare chaos. De techniek van het metropolitaanse leven is dus ondenkbaar
zonder de meest stipte integratie van alle activiteiten en onderlinge relaties in een stabiel en
onpersoonlijk tijdschema. Stiptheid, berekenbaarheid, exactheid worden het leven
opgedrongen door de complexiteit en uitbreiding van het metropolitaanse bestaan en zijn
niet alleen het nauwst verbonden met de geldeconomie en het intellectualistische karakter
4
Urban Places & Social
Problems
Nederlands
,2
,3
, Artikelen
The Metropolis and Mental Life
Georg Simmel
De diepste problemen van het moderne leven vloeien voort uit de eis van het individu om de
autonomie en de individualiteit van zijn bestaan te behouden tegenover overweldigende
sociale krachten, het historisch erfgoed, de externe cultuur en de techniek van het leven.
Naast meer vrijheid eiste de negentiende eeuw de functionele specialisatie van de mens en
zijn werk; deze specialisatie maakt het ene individu onvergelijkbaar met het andere, en ieder
van hen in de hoogst mogelijke mate onmisbaar. Nietzsche ziet de volledige ontwikkeling
van het individu geconditioneerd door de meest meedogenloze strijd van individuen; om
dezelfde reden gelooft het socialisme in de onderdrukking van alle concurrentie. De mens
verzet zich tegen nivellering en uitputting door een sociaal-technologisch mechanisme. Een
dergelijk onderzoek moet de vraag beantwoorden hoe de persoonlijkheid zich aanpast aan
externe krachten.
De psychologische basis van het grootstedelijke type individualiteit bestaat in de
intensivering van de zenuwprikkeling die het gevolg is van de snelle en ononderbroken
verandering van uiterlijke en innerlijke prikkels. Zo ontwikkelt het grootstedelijke type mens -
dat natuurlijk in duizend individuele varianten bestaat - een orgaan dat hem beschermt tegen
de dreigende stromen en discrepanties van zijn externe omgeving die hem zouden
ontwortelen. Het grootstedelijk leven ligt dus ten grondslag aan een verhoogd bewustzijn en
een overwicht van intelligentie in de grootstedelijke mens. Intellectualiteit blijkt dus het
subjectieve leven te beschermen tegen de overweldigende macht van het grootstedelijke
leven, en intellectualiteit vertakt zich in vele richtingen en is geïntegreerd in tal van discrete
verschijnselen.
De metropool is altijd de zetel van de geldeconomie geweest. Geldeconomie en de
dominantie van het intellect zijn intrinsiek verbonden. De intellectueel verfijnde mens staat
onverschillig tegenover alle echte individualiteit, omdat daaruit relaties en reacties
voortvloeien die niet met logische operaties kunnen worden uitgeput. Alle intieme emotionele
relaties tussen personen zijn gebaseerd op hun individualiteit, terwijl de mens in rationele
relaties wordt beschouwd als een nummer, als een element dat op zichzelf onverschillig is.
Alleen de objectief meetbare prestatie is van belang. In de sfeer van de economische
psychologie van de kleine groep is het van belang dat onder primitieve omstandigheden de
productie in dienst staat van de klant die het goed bestelt, zodat producent en consument
elkaar kennen. De geldeconomie domineert de metropool: zij heeft de laatste overblijfselen
van de binnenlandse productie en de directe ruil van goederen verdrongen; zij minimaliseert
van dag tot dag de hoeveelheid werk die door de klanten wordt besteld. De grootstedelijke
manier van leven is zeker de meest vruchtbare bodem voor deze wederkerigheid. Tijdens de
hele loop van de Engelse geschiedenis is Londen nooit opgetreden als het hart van
Engeland, maar vaak als het intellect van Engeland en altijd als haar geldbuidel!
De rekenkundige exactheid van het praktische leven die de geldeconomie tot stand
heeft gebracht, komt overeen met het ideaal van de natuurwetenschap: de wereld omzetten
in een rekenkundig probleem, elk deel van de wereld vastleggen door wiskundige formules.
De relaties en zaken van de typische grootstad zijn gewoonlijk zo gevarieerd en complex dat
zonder de meest strikte stiptheid in beloften en diensten de hele structuur zou uiteenvallen in
een onontwarbare chaos. De techniek van het metropolitaanse leven is dus ondenkbaar
zonder de meest stipte integratie van alle activiteiten en onderlinge relaties in een stabiel en
onpersoonlijk tijdschema. Stiptheid, berekenbaarheid, exactheid worden het leven
opgedrongen door de complexiteit en uitbreiding van het metropolitaanse bestaan en zijn
niet alleen het nauwst verbonden met de geldeconomie en het intellectualistische karakter
4
