Artrose wijst op slijtage van het gewrichtskraakbeen
dat het bot bedekt.
MSK 2; Knie
Artritis is een ontsteking van het gewricht of het
gewrichtskapsel.
1.Gewrichtsaandoeningen
Traumatische artritis
Een primaire traumatische artritis (zonder complicaties zoals meniscus- of bandletsels) komt zelden
voor.
Secundaire traumatische artritis die optreedt na een articulair of ligamentair trauma is typisch voor
het kniegewricht. De anamnese is belangrijker dan het klinisch onderzoek omdat andere
aandoeningen minder duidelijk zijn door het klinisch onderzoek van de secundaire traumatische
artritis.
Oorzaak: door een op de knie inwerkend trauma ontstaat een synoviale reactie.
Geactiveerde artrose = patiënten met gonartrose die als gevolg van een trauma of overbelasting
eveneens een traumatische artritis verkrijgen.
Niet-traumatische artritis
Oorzaken:
- (juveniele) rheumatoïde artritis
- ziekte van Bechterew
- jicht
Vroege herkenning is van groot belang! Na het ontstekingsstadium volgt het destructiestadium
waarin systematisch eerst het kraakbeen en daarna het bot onherstelbaar beschadigd wordt. Na
verloop van tijd kan osteoporose ontstaan.
Gonartrose
- Gonartrose komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.
- Het mediale compartiment van het tibiofemorale gewricht is vaker aangedaan dan het laterale
compartiment.
,Gonartrose is een aandoening van het gehele gewricht, waarbij niet alleen het kraakbeen en
onderliggende bot aangetast wordt, maar tevens de weke delen zoals menisci, ligamenten en kapsel.
Het is de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening die heel wat functiestoornissen
(waaronder pijn en bewegingsbeperkingen), beperkingen in activiteit en participatieproblemen met
zich mee brengt.
Oorzaken:
Primaire gonartrose ontstaat zonder dat er sprake is van een abnormale belasting van het gewricht.
Secundaire gonartrose ontstaat t.g.v. een onevenwicht tussen belasting en belastbaarheid, met een
beschadiging van het gewrichtskraakbeen tot gevolg. De meest voorkomende oorzaken:
- standafwijkingen (aangeboren of verworven)
- vroegere traumata (vb meniscusletsel, kruisbandletsels, fracturen, …)
- postoperatief (vb: na totale meniscectomie)
- na langdurige immobilisatie
- overgewicht
- zware arbeid
Kenmerken:
- Aantasting van het kraakbeen → verdikking subchondraal bot en osteofietvorming
- Chronische ontsteking synoviaal weefsel → onregelmatig gewrichtsoppervlak, verbreding,
verdikking kapsel, toename synoviaal vocht.
- Aantasting weken delen in het gewricht.
- Varusdeformiteit
- Losse fragmenten (corpus liberum)
Soms kan de aanwezigheid van een corpora libera het klinisch beeld van artrose verstoren. De
patiënt klaagt dan over onverwacht optredende, kortdurende, felle pijnscheuten, waardoor normaal
belasten van het gewricht gedurende enkele seconden tot enkele minuten onmogelijk is (zie infra).
Corpora libera
Corpora libera in het kniegewricht kunnen verschillende oorzaken hebben:
o Osteochondrosis dissecans
o Gonartrose
o Meniscusletsel
o Patellofemoraal dysfunctiesyndroom
o Traumatisch
o Oorzaak onbekend
, De klinische bevindingen zijn verder afhankelijk van de oorzaak! Voorbeeld: bij patiënten met
gonartrose kunnen de corpora libera soms zeer groot zijn, met irritatie van de N. peroneus communis
(→ sensibiliteitsstoornissen thv. de eerste en tweede teen)
Meniscusletsels
Overzicht van meniscusaandoeningen
Mogelijke scheuren:
- Lengtescheuren of longitudinale scheuren
- Dwarse of transversale scheuren
- Verticale scheuren
- horizontale scheuren
- “Bucket-handle” scheur
- verrekking/ ruptuur van de meniscotibiale ligament
Ook combinaties van verschillende scheurtypen komen
regelmatig voor.
Meniscuskwetsing of meniscusrafeling
Meniscoligamentaire aandoeningen
Ganglion van de meniscus (ganglion is uitsteeksel van het gewricht)
Discoïde of plaatmeniscus = aangeboren afwijking waarbij de gehele meniscus of een deel ervan
breder is dan normaal (lateraal frequenter dan mediaal).
Laterale plaatmeniscus
- Gefixeerd aan tibia vooraan + achteraan Zelden klachten – toevalsbevinding bij
artroscopie Indien toch scheur: meestal net anterieur van de m. popliteus
- Gefixeerd aan de tibia enkel vooraan. Achterhoorn enkel gefixeerd aan de femur via het lig.
meniscofemorale (lig. van Wrisberg) Lig. van Wrisberg is te kort om normale extensie van
de knie toe te laten → Hypermobilteit van de achterhoorn + hypertrofie meniscus
vnl bij kinderen tussen 6 en 18jaar -pijn lateraal
hoorbare klik bij flexie en extensie
als de knie bijna gestrekt is: palpabele snap = “snapping knee syndroom
Voorhoorn mediale meniscus is verbonden met het strekapparaat
Achterhoorn mediale meniscus is verbonden met de M. semimembranosus
Voorhoorn laterale meniscus is verbonden met het strekapparaat
Middendeel laterale meniscus is verbonden met tractus iliotibialis en M.
biceps femoris
dat het bot bedekt.
MSK 2; Knie
Artritis is een ontsteking van het gewricht of het
gewrichtskapsel.
1.Gewrichtsaandoeningen
Traumatische artritis
Een primaire traumatische artritis (zonder complicaties zoals meniscus- of bandletsels) komt zelden
voor.
Secundaire traumatische artritis die optreedt na een articulair of ligamentair trauma is typisch voor
het kniegewricht. De anamnese is belangrijker dan het klinisch onderzoek omdat andere
aandoeningen minder duidelijk zijn door het klinisch onderzoek van de secundaire traumatische
artritis.
Oorzaak: door een op de knie inwerkend trauma ontstaat een synoviale reactie.
Geactiveerde artrose = patiënten met gonartrose die als gevolg van een trauma of overbelasting
eveneens een traumatische artritis verkrijgen.
Niet-traumatische artritis
Oorzaken:
- (juveniele) rheumatoïde artritis
- ziekte van Bechterew
- jicht
Vroege herkenning is van groot belang! Na het ontstekingsstadium volgt het destructiestadium
waarin systematisch eerst het kraakbeen en daarna het bot onherstelbaar beschadigd wordt. Na
verloop van tijd kan osteoporose ontstaan.
Gonartrose
- Gonartrose komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.
- Het mediale compartiment van het tibiofemorale gewricht is vaker aangedaan dan het laterale
compartiment.
,Gonartrose is een aandoening van het gehele gewricht, waarbij niet alleen het kraakbeen en
onderliggende bot aangetast wordt, maar tevens de weke delen zoals menisci, ligamenten en kapsel.
Het is de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening die heel wat functiestoornissen
(waaronder pijn en bewegingsbeperkingen), beperkingen in activiteit en participatieproblemen met
zich mee brengt.
Oorzaken:
Primaire gonartrose ontstaat zonder dat er sprake is van een abnormale belasting van het gewricht.
Secundaire gonartrose ontstaat t.g.v. een onevenwicht tussen belasting en belastbaarheid, met een
beschadiging van het gewrichtskraakbeen tot gevolg. De meest voorkomende oorzaken:
- standafwijkingen (aangeboren of verworven)
- vroegere traumata (vb meniscusletsel, kruisbandletsels, fracturen, …)
- postoperatief (vb: na totale meniscectomie)
- na langdurige immobilisatie
- overgewicht
- zware arbeid
Kenmerken:
- Aantasting van het kraakbeen → verdikking subchondraal bot en osteofietvorming
- Chronische ontsteking synoviaal weefsel → onregelmatig gewrichtsoppervlak, verbreding,
verdikking kapsel, toename synoviaal vocht.
- Aantasting weken delen in het gewricht.
- Varusdeformiteit
- Losse fragmenten (corpus liberum)
Soms kan de aanwezigheid van een corpora libera het klinisch beeld van artrose verstoren. De
patiënt klaagt dan over onverwacht optredende, kortdurende, felle pijnscheuten, waardoor normaal
belasten van het gewricht gedurende enkele seconden tot enkele minuten onmogelijk is (zie infra).
Corpora libera
Corpora libera in het kniegewricht kunnen verschillende oorzaken hebben:
o Osteochondrosis dissecans
o Gonartrose
o Meniscusletsel
o Patellofemoraal dysfunctiesyndroom
o Traumatisch
o Oorzaak onbekend
, De klinische bevindingen zijn verder afhankelijk van de oorzaak! Voorbeeld: bij patiënten met
gonartrose kunnen de corpora libera soms zeer groot zijn, met irritatie van de N. peroneus communis
(→ sensibiliteitsstoornissen thv. de eerste en tweede teen)
Meniscusletsels
Overzicht van meniscusaandoeningen
Mogelijke scheuren:
- Lengtescheuren of longitudinale scheuren
- Dwarse of transversale scheuren
- Verticale scheuren
- horizontale scheuren
- “Bucket-handle” scheur
- verrekking/ ruptuur van de meniscotibiale ligament
Ook combinaties van verschillende scheurtypen komen
regelmatig voor.
Meniscuskwetsing of meniscusrafeling
Meniscoligamentaire aandoeningen
Ganglion van de meniscus (ganglion is uitsteeksel van het gewricht)
Discoïde of plaatmeniscus = aangeboren afwijking waarbij de gehele meniscus of een deel ervan
breder is dan normaal (lateraal frequenter dan mediaal).
Laterale plaatmeniscus
- Gefixeerd aan tibia vooraan + achteraan Zelden klachten – toevalsbevinding bij
artroscopie Indien toch scheur: meestal net anterieur van de m. popliteus
- Gefixeerd aan de tibia enkel vooraan. Achterhoorn enkel gefixeerd aan de femur via het lig.
meniscofemorale (lig. van Wrisberg) Lig. van Wrisberg is te kort om normale extensie van
de knie toe te laten → Hypermobilteit van de achterhoorn + hypertrofie meniscus
vnl bij kinderen tussen 6 en 18jaar -pijn lateraal
hoorbare klik bij flexie en extensie
als de knie bijna gestrekt is: palpabele snap = “snapping knee syndroom
Voorhoorn mediale meniscus is verbonden met het strekapparaat
Achterhoorn mediale meniscus is verbonden met de M. semimembranosus
Voorhoorn laterale meniscus is verbonden met het strekapparaat
Middendeel laterale meniscus is verbonden met tractus iliotibialis en M.
biceps femoris
