Summary
samenvatting boek 'De diagnostische cyclus'
- Course
- Institution
- Book
Dit is een samenvatting van het volledige boek.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
anneliesdebroyer
Content preview
DE DIAGNOSTISCHE CYCLUSDEEL 1: REFERENTIEKADER
1. INLEIDING
1.1 DOELSTELLING VAN DIT BOEK
Klinische psychodiagnostiek:
- Informatie verzamelen over cliënt en omgeving
- Ontwerpen van de meest adequate aanpak van de problemen
Diagnostiek in hulpverlening:
- Belangrijke plaats:
Onderscheiden fase
‘ingebouwd’ in proces van interventie
- Professioneel handelen:
Zoek- en beslissingsproces
In dialoog met cliënt en omgeving
≠ testen; = besluitvorming
Doelstelling handleiding:
- Didactisch
- Voorlichting praktiserende diagnosticus over wijze waarop aankomende collega’s opgeleid worden
- Hulpmiddel voor praktiserende diagnosticus om kwaliteit van besluitvorming in eigen werkkring door
te lichten en aan te passen
1.2 DE NOODZAAK VAN DE OPLEIDING
Verouderde definitie psychodiagnostiek: “het onderscheiden van personen naar hun individuele psychische
kenmerken, zoals die zich manifesteren in hun typische gedrags- en uitingsvormen, en wel met behulp van
tests.”
Opleiding in het verleden:
- Kennis over en vaardigheid in het afnemen van tests
- Interpreteren van testresultaten
- Bij complexe situaties: ‘klinisch oordeel’ (= ongewapend oordeel)
Diagnosticus spreekt oordelen uit zonder beroep te doen op methodologische principes of
systematische procedures die voorkomen dat fouten/vertekeningen in het oordeel optreden
Noodzaak opleiding in diagnostische besluitvorming 3 ontwikkelingen
- Onderzoek naar kwaliteit van het ongewapende oordeel:
Tekorten en vertekeningen in beslissingssituaties
Vastellen van deze tekorten geen rechtstreekse verbetering
Complexe beslissingssituaties: geen enkelvoudig oordeel, maar exploratie van probleem en
afweging van verschillende soorten informatie
- Ontwikkelingen in de besliskunde:
Procedures om op rationeel verantwoorde wijze beslissingen te nemen
- Ontwikkeling van prescriptieve kaders ten behoeve van professionele diagnostiek:
Diagnosticus:
o Behoefte aan professioneel hanteerbaar kader/model voor diagnostische
besluitvorming
1
, o Eigen identiteit van beroepsactiviteit komt tot uiting
Duidelijke visie op wat wel/niet voldoet aan eisen die aan verantwoorde diagnostiek gesteld
worden
o Geconcretiseerd in opstellen van prescriptief kader
o Heuristische procedures die sturing geven aan diagnostisch proces in de praktijk
1.3 PRETENTIES EN BEPERKINGEN
Pretentie handboek:
- Diagnostische besluitvorming in de praktijk kan op wetenschappelijke-professionele verantwoorde
wijze worden doorlopen
Diagnostische besluitvorming wordt niet afgespeeld in luchtledige diagnosticus afhankelijk van kwaliteit
hulpmiddelen
- Inhoudelijke theorieën over ontstaan/in stand houden van probleemgedrag
- Kennis over normale/afwijkende ontwikkelingspatronen
- Instrumenten/technieken om gedragsverschijnselen in kaart te brengen
- Statistische/psychometrische technieken om gegevens te verwerken
Beperkingen:
- Wetenschappelijke basis niet sterker dan die van de volop ontwikkelende gedragswetenschap waartoe
diagnostiek behoort
- Verschijnselen worden vanuit verschillende zienswijzen bestudeerd
Procedures en vuistregels die gedisciplineerde vakbeoefening ten goede komen
o Vakbeoefening: handelen van de diagnosticus verloopt volgens regels die door hem
zelf geëxpliciteerd kunnen worden
Maakt handelen transparant
Mogelijkheid tot onderwerping aan toetsing
Empirisch-analytisch
- Geen antwoorden, maar voorbeelden van verantwoord geachte pogingen om een gesteld diagnostisch
beslissingsprobleem op te lossen
Prescriptieve model ten grondslag aan handleiding: diagnostische cyclus
2. UITGANGSPUNTEN
2.1 WETENSCHAPPELIJKE DIAGNOSTIEK
Analyseren van persoonlijke/andermans problemen en het zoeken naar verklaringen/oplossingen dagelijkse
ervaring (algemene menselijke grondstructuur)
Wetenschappelijke diagnostiek: algemene menselijke grondstructuur + ondersteuning met wetenschappelijk-
empirische kennis
- Ruim: geheel van wetmatige verbanden, verklaringsschema’s, theorieën, methoden, instrumenten… in
de gedragswetenschappen
- Veronderstellingen over de werkelijkheid worden aan de feiten getoetst op een wijze die herhaalbaar
is door andere onderzoekers
Debat De Groot en Snijders:
- Beide: nadruk in diagnostiek op empirische toetsing van hypothesen m.b.t. observeerbare
gedragsaspecten van de persoon
- Systematiek van diagnostisch proces (De Groot)
Psychodiagnostische cyclus (algemene denkschema’s: deductie, inductie en toetsing)
2
, Algemene denkschema’s = fasen in empirische cyclus, voorafgaand door observatie en
afgesloten met evaluatie
Diagnostiek kan in praktijk niet voldoen aan eisen wetenschappelijk handelen
- Vereist doe- en denkactiviteiten die zelden/niet tot gedragsrepertoire van wetenschappelijke
onderzoeker behoren
Als toepassingsgebied van gedragswetenschap
Als onderdeel van hulpverlening
- Algemene wetenschappelijke eis van transparantie van gevolgde argumentatie en procedure
- ‘verwetenschappelijking van diagnostische praktijk’: diagnosticus = wetenschappelijker als
Explicieter werken met theorieën en verschillende theorieniveaus duidelijker met elkaar in
verband brengt
Bewust rekenschap geven in welke gevallen wel/niet voor bepaalde theorie wordt gekozen
Duidelijk denkstappen vastleggen die geleid hebben tot advies
Onderzoek doen naar waarde van theorieën voor problemen waar ze betrekking op hebben
en naar het effect van ingrepen
Resultaten uitwisselen van eigen werk met collega’s
Handleiding:
- Weerspiegelt procedureopvatting van wetenschap
- Wetenschappelijke kwaliteit van diagnostiek laat zich afmeten naar de doorzichtigheid en
zorgvuldigheid van de empirische toetsing in de te onderscheiden stappen
2.2 VERSCHILLENDE FOUTENBRONNEN
Vanaf 1e ontmoeting: complex proces van verzamelen, interpreteren en afwegen van informatie
- Met oog op nemen van beslissing of er iets/wat gedaan kan worden t.a.v. klacht van cliënt
- Geen pasklare oplossing
- Inspiratiebron voor denkproces: theoretische, methodologische, instrumentele en ervaringskennis van
diagnosticus
Oordelen en beslissen in onzekerheid:
- Niet eigen aan het werk van professionele diagnosticus
- Eerder regel dan uitzondering
- Onderzoek naar de kwaliteit van oordelen in onzekerheid waardevol voor diagnosticus (kennis
hierover kan benut worden in eigen praktijk)
Onderzoek naar de wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden omgaan
o Groot deel van werk van diagnosticus: schatten, afwegen en herzien van kansen
Onderzoek: mensen zijn hier in het algemeen slecht in
Vaststelling dat mensen bij schatten/redeneren met kansen afwijken van
wat logisch/statistisch voorgeschreven wordt onderzoek naar de
oorzaken van deze afwijking blootlegging van cognitieve heuristieken en
vuistregels
Onderzoek naar vuistregels en heuristieken die mensen doorgaans geneigd zijn te volgen
o Zijn in probleemsituaties in het dagelijkse leven doorgaans adequaat, maar leiden tot
vertekening bij kansschattingen in gecontroleerde laboratoriumomgeving
o Beschikbaarheidsheuristiek: neiging om kans op het optreden van verschijnsel hoger
in te schatten naarmate zij makkelijker voorbeelden van het verschijnsel kunnen
bedenken
o Confirmation bias: neiging om informatie op te zoeken die eigen opvatting
ondersteunt
Onderzoek naar de kwaliteit van professionele diagnostiek
o Kwaliteit van professionele oordeel in klinische beslissingssituaties meestal niet
top
3
, o Diagnostica blijken weinig te leren van praktijkervaring
o Fouten en vertekeningen in elke fase van diagnostische besluitvorming
o Diagnostica moeten kritisch de kwaliteit van eigen besluitvorming evalueren en
verbeteren
2.3 BESLISKUNDIGE ONDERSTEUNING
Beslissingen in complexe en reële situaties:
- Vooruitlopen op toekomstige situatie
- Beslisser treedt zelf ook handelend op
Acties maken deel uit van plan waarbij doelen worden nagestreefd (op verschillende
manieren te bereiken)
- Beslissingsprobleem:
Keuzeprobleem waarbij verschillende opties verschillende consequenties kunnen hebben
m.b.t. doel
Kansen die beslisser inschat mogelijkheid op positieve/negatieve gevolgen
Logica van kansberekening volgen om verwachte uitkomst van verschillende opties vast te
stellen
Onderzoek naar fouten en vertekeningen:
- Beschrijvend
- ‘hoe het oordelen en beslissen feitelijk verloopt’
- Descriptieve beslissingstheorie: ook verklaren van beslissingsgedrag
- Normatieve beslissingstheorie: verder dan beschrijven en verklaren voorschrijven hoe beslisser
formeel te werk moet gaan (rationele axioma’s)
Toepassing in besliskunde:
o Verzameling van modellen en procedures die aangeven hoe de beslisser in
verschillende stappen van het beslissingsproces het best kan handelen met het oog
op het bereiken van het doel
o Vermijden van fouten/vertekeningen
o Formuleren van opties/consequenties
o Technieken/procedures ontworpen om formele beslissingsproces te ondersteunen
Diagnostisch beslissingsproces:
o Proces waarin opties/consequenties geformuleerd en geëvalueerd worden
o Technieken/procedures uit besliskunde ter ondersteuning
2.4 PRESCRIPTIEVE DIAGNOSTIEK
Prescriptief:
- Methodologisch-heuristisch
- Diagnostiek ≈ algemene methodologische beschouwingen over inrichting van empirisch onderzoek
- Voorschriften:
≠ garantie dat onderzoek bijdraagt tot oplossing van probleem
= verhoogt de kans op het leveren van een bijdrage aan de oplossing
Logisch-theoretisch
Regels: normen waarnaar kwaliteit van onderzoekshandelen wordt afgemeten
Normatieve diagnostiek:
- Funderen, formuleren, onderzoeken van diagnostische regels/procedures
Prescriptief i.p.v. normatief:
- Normatief: algoritmische i.p.v. heuristieke betekenis
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anneliesdebroyer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.12. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now