- 3 elementen betrokken bij het lezen met begrip; de lezer, de tekst en het doel van
het lezen.
- Lezen met begrip steunt op twee pijlers;
De lezer moet beschikken over kennis en woordenschat
De lezer moet zijn eigen leesproces kunnen sturen.
- Begrijpend lezen: het vermogen om geschreven teksten te begrijpen, te lezen met
begrip.
- ‘Construeren van betekenis’: de lezer geeft in interactie met de tekst betekenis aan
de woorden, de zinnen en de tekst als geheel. De lezer denkt na over wat er staat,
wat de schrijver wilt zeggen en wat de tekst voor hemzelf betekent.
- Belangrijke kenmerken van begrijpend lezen;
Er zijn 3 elementen; de lezer, de tekst en het leesdoel.
Het is een denkactiviteit.
De lezer is actief betrokken bij de tekst.
De lezer geeft betekenis aan de tekst; wat staat er? Wat wil de schrijver zeggen?
Wat betekent het voor mij?
- De 3 elementen (de lezer):
Kennis van de lezer is van grote invloed op het leesbegrip. Hoe meer kennis over
een onderwerp, hoe gemakkelijker een lezer een tekst/onderwerp begrijpt.
Hoe groter de woordenschat, hoe groter het leesbegrip.
Kennis van schriftelijke taal en leeservaring speelt een rol. Lezers met veel
ervaring met het lezen van verschillende soorten teksten, weten de algemene
opbouw van een tekst en lezen deze tekst dus gemakkelijker.
Motivatie van de lezer heeft invloed op zijn tekstbegrip. Verschil in leesmotivatie
kan o.a. te maken hebben met zelfvertrouwen.
Intelligentie speelt een rol bij begrijpend lezen omdat het een denkactiviteit is.
Technische leesvaardigheid heeft invloed op het leesbegrip. Kinderen die vlot
lezen en niet continu bezig zijn met het decoderen van de tekst, kunnen alle
capaciteit inzetten om de tekst te begrijpen.
- De 3 elementen (de tekst):
Het is belangrijk dat kinderen op school allerlei soorten teksten lezen en ervaren
waarin teksten van elkaar verschillen.
VB: welke kennis bevat de tekst? Welke boodschap heeft de tekst? In welke vorm
wordt de tekst aangeboden?
1
, - De 3 elementen (het leesdoel):
Het tekstbegrip van een lezer wordt bevorderd als hij vooraf weet waarom hij de
tekst gaat lezen, wat hij ermee wil bereiken.
Als lezers gemotiveerd zijn om te gaan lezen en weten wat hun doel is, lezen zij
doelgericht en actief.
Het doel van het lezen heeft invloed op de manier waarop we lezen.
- ‘’Het belangrijkste doel van onderwijs in begrijpend lezen is dat leerlingen
vaardigheden & strategieën ontwikkelen, zodat ze goede, zelfstandige lezers
worden.’’
- Een goede lezer..:
.. beschikt over kennis van de wereld, heeft een rijke woordenschat en kan deze
kennis tijdens het lezen snel koppelen aan de inhoud van de tekst.
… stuurt zijn leesproces en heeft daarvoor een beperkt aantal leesstrategieën
ontwikkeld tot automatismen/’reading skills’.
- Lezen met begrip steunt op twee pijlers:
Kennis en woordenschat
Kennis van taal (het formele schriftelijke taalgebruik en de regels die
daarbij gelden).
Kennis van de wereld (nodig voor betekenisgeving.) (Omvat zowel
voorkennis (eerder op school geleerd) als achtergrondkennis (geleerd
buiten school) (Tijdens lezen gebruikt de lezer kennis en door het lezen
vergroot de lezer zijn eigen kennis).
(Eigen) Sturing van het leesproces
Een goede lezer weet waarom hij een tekst gaat lezen en wat hij er daarna
mee wil doen.
De lezer gebruikt tijdens het lezen, veelal onbewust, leesstrategieën
(voorspellen, vragen stellen, samenvatten etc.).
Een goede lezer controleert regelmatig of hij nog begrijpt wat hij leest.
- Kennis bij begrijpend lezen:
Kennis van taal: beheerst de standaardtaal van zijn land, kent grammaticale
regels horend bij deze taal en is vertrouwd met het formele schriftelijke
taalgebruik. Leerlingen verwerven deze kennis door veel ervaring op te doen,
zowel mondeling als schriftelijk).
Kennis van de wereld de sociaal-emotionele achtergrond van leerlingen is van
grote invloed op het verwerven van algemene kennis. Hirsch: ‘’leerlingen met een
geringe algemene kennis, ondanks gelijke intelligentie, blijven achter op
leerlingen die over meer algemene kennis beschikken’’.
‘’Kennis van de wereld en woordenschat zijn nodig voor begrijpend lezen
(voorkennis over een onderwerp zorgt voor leesbegrip), maar begrijpend lezen
leidt op zijn beurt ook tot een toename van kennis en woordenschat (de lezer
integreert zijn eigen kennis en persoonlijke ervaringen met de inhoud van de
tekst waardoor hij kennis verwerft op een hoger niveau + bredere woordenschat)
2
, - Kennis ontwikkelen op school:
Met name kinderen die thuis minder leerervaringen opdoen, moet de school een
grotere rol spelen bij het verwerven van algemene kennis en woordenschat.
Voordat leerlingen een tekst gaan lezen, is het van belang dat de leerkracht
nagaat welke kennis al aanwezig is en welke kennis nog nodig is om de inhoud
van de tekst te kunnen begrijpen.
Het is belangrijk dat de leerkracht specifieke taalbegrippen met de leerlingen
behandelt (alinea, cursief, kolom, paragraaf, hoofdgedachte etc.).
Bij verwerving van kennis van de wereld en woordenschat is het in contact
brengen van de leerlingen met de echte wereld van belang.
Indirecte ervaringen: gelegenheid om veelsoortig te lezen, praten/luisteren naar
elkaar, internet als bron van achtergrondkennis etc.
- Een goede lezer stuurt zijn eigen leesproces:
Zij zijn terwijl ze lezen, actief betrokken bij de tekst en willen de tekst begrijpen.
Strategie: een procedure die de lezer bewust gebruikt om informatie goed te
verwerken en te begrijpen.
- Een vaardige lezer stuurt zijn eigen leesproces door:
Voor het lezen het leesdoel te bepalen (waarom ga ik dit lezen?)
Zich voor het lezen te oriënteren op de tekst (wat voor soort tekst is het?)
Zich voor het lezen na te gaan welke kennis hij/zij al bezit
(voorkennis/achtergrondkennis/woordenschat).
Tijdens het lezen betrokken is bij de tekst. Hij gebruikt leesstrategieën als
gereedschap om tot een goed leesbegrip te komen(bv. voorspellen, vragen
stellen, samenvatten etc.).
Stelt zichzelf tijdens het lezen regelmatig de vraag of hij/zij de tekst nog begrijpt.
Weet wat hij/zij moet doen als hij de tekst niet meer begrijpt.
Gaat na het lezen na of hij/zij zijn doel heeft bereikt en weet wat hij/zij verder
met de tekst gaat doen.
- Bij het sturen van het leesproces horen twee begrippen; metacognitie (het denken
over het denken) en monitoring (controleren, toezicht houden op).
- Sturingsstrategieën: strategieën die te maken hebben met het sturen van het
leesproces.
Leesdoel bepalen
Oriëntatie op de tekst
Actualiseren van kennis en
woordenschat
Actief lezen door toepassing
van leesstrategieën
Controleren van begrip
Toepassen van
herstelstrategieën
Controle bereiken leesdoel
3
, - Leesstrategieën: worden gebruikt bij het actief lezen.
Voorspellen
Vragen stellen
Visualiseren (eigen beeld vormen van de tekst)
Verbinden (voorkennis/achtergrondkennis en woordenschat verbinden met
nieuwe kennis en inzichten uit de tekst)
Samenvatten
Afleiden (iets wat je niet snapt afleiden uit de tekst a.d.h.v. andere woorden)
- Herstelstrategieën: gebruikt de lezer wanneer hij tijdens het lezen passages of
woorden niet begrijpt.
Langzamer lezen
Aandachtiger lezen
Hardop lezen
Een stukje opnieuw lezen
Een stukje verder lezen
Naar de illustraties kijken
Hulp vragen
- Leesvaardigheid: als de lezer een tekst ‘automatisch’, als vanzelf, begrijpt. Hij begrijpt
wat hij leest, zonder dat hij er tijdens het lezen bewust mee bezig is.
Reading strategies: bewuste en doelgerichte activiteiten (strategieën) om de tekst
te decoderen en er betekenis aan te geven.
Reading skills: geautomatiseerde routines die de lezer onbewust uitvoert om de
tekst snel en efficiënt te decoderen en betekenis aan te geven (leesvaardigheid).
- ‘’Lezers ontwikkelen zich van bewust bekwaam (strategieën gebruikt-reading
strategies) tot onbewust bekwaam (leesvaardigheid-reading skills).’’
- ‘’Ook ervaren lezers, die automatische leesvaardigheid (reading skills) hebben
ontwikkeld, zetten nog wel eens bewust leesstrategieën in (reading strategies).’’
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sennaboot. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.91. You're not tied to anything after your purchase.
