Samenvatting AP

Yente Van den Eede


ALGEMENE PSYCHOLOGIE
WAT IS PSYCHOLOGIE?
DEFINITIE
Psychologie is de wetenschap
- Waarbij het gedrag wordt bestudeerd
- Waarbij gedrag gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan de
basis liggen van het gedrag
 Vroeger was het ‘niet zien’ meer aanwezig
 Tegenwoordig: hersenscans, …

Bv aggressie:
- Hoeveel keer komt een individu in een gevecht?
 Kan je observeren MAAR is niet genoeg info
 WAT WAREN DE OMSTANDIGHEDEN
 die dit beïnvloeden?
 waardoor we mogelijk iets meer te weten komen over interne processen die
meespelen
Bv genetisch, sociaal, individuele geschiedenis, …


KORTE VOORGESCHIEDENIS
- Jonge wetenschap
 Duurde lang voordat wetenschappelijke studie startte
- Toch dachten filosofen hier reeds over na
Bv over het geheugen:
PLATO SOCRATES
Hersenen = waxplaat die helemaal leeg Geheugen = vogelkooi
is bij geboorte en waar in de loop vh Waarin sommige vogels bewegen en
leven ervaringen worden opgeschreven sommige niet
= passief Leven = vangen van vogels en in een
= tabula rasa kooi steken
Vogel = een ervaring/herinnering

Zij dachten op een intuïtieve manier na
Is NIET wetenschappelijk (ze observeerden geen andere mensen, enkel zichzelf)

- Redenen waarom het zolang duurde
 Complexiteit van het fenomeen
Sommige dingen lijken simpel maar zijn dat niet
 Eerbied voor de mens: mens is uniek!!!!
Geheugen + emoties = ZIEL, de ziel is heilig, mag niemand aankomen




1

,Yente Van den Eede


ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK MAAKTEN
1. Toenemende belang van wetenschap in de maatschappij
2. Ontwikkelingen in de filosofie
3. Darwin en de evolutietheorie

TOENEMENDE BELANG VAN WETENSCHAP IN DE MAATSCHAPPIJ
- Kerk= centraal in de Middeleeuwen
 Na de val van het Romeinse rijk was de katholieke kerk de enige instantie die
onderwijs stimuleerde
 Gevolg: geloofswaarden primair -> ziel niet aards!
 Dit duurde tot de reformatie in 16e eeuw
Kerk werd op andere manier bekeken
= opening voor de wetenschap

- Maar op hetzelfde moment als de reformatie: wetenschappelijke revolutie
 Belang van systematische observatie!
 “Problemen” hiermee (Donders: mentale chronometrie)
 Donders= belangrijke 1e psycholoog
 MC= hoe en in welke tijd nemen mensen beslissingen?

- Copernicus: Geocentrisme naar Heliocentrisme: copernicaanse revolutie
REDEN voor opkomste heliocentrisme? (H= ZON ALS MIDDELPUNT)
 Gebruik vd kalender MAAR kalender is niet juist
 Er was dus iets mis met hoe ze de planeten inschatten?
 Nieuwe kalender
 Mensen (en de Aarde) niet langer het middelpunt
 Mensen ook onderworpen aan natuurwetten en kan (mag) het voorwerp van
studie zijn
 Later ook Galilei en Newton

ONTWIKKELINGEN IN DE FILOSOFIE
- Dualisme (e.g. Plato en de Kerk):
 lichaam en geest gescheiden
- Descartes: 2 principes, nl.
 Rationalisme
= de waarheid kan afgeleid worden via de rede, door na te denken
observatie is niet nodig
 Nativisme
= sommige kennis is aangeboren
Lichaam niet langer de slaaf van de geest, maar beide interageren!
 Waar? In de pijnappelklier
 Waarom pijnappelklier?
= heel klein, toen wisten ze al dat de hersenen gesplitst waren
en de PAK ligt int midden
 = dualistisch interactionisme
 Opende de deur voor onderzoeken vd geest


2

,Yente Van den Eede


- Empirisme
 = tegen rationalisme, m.a.w. observatie is noodzakelijk
 Geest komt tot stand via sensorische processen
 Is dus niet aangeboren zoals Descartes beweerde
 Tabula Rasa
 Ook de geest kan bestudeerd worden
 Hobbes (1588-1679) -> theorie verspreid door Locke

- Locke (1632-1704)
 Associationisme
 Onze kennis is een verzameling van dingen die met elkaar
geassocieert zijn
 Hogere orde kennis komt tot stand via associaties van eenvoudige
ideeën
 = Als 2 dingen tegelijk ervaren worden, worden die mentaal
geassocieerd
 Hond en beet, dokter en verpleegster
 Lichaam en geest zijn machines en volgen de natuurwetten

DARWIN (1809-1882) EN DE EVOLUTIETHEORIE
- Evolutietheorie
 Mens stamt af van de dieren
- Natuurlijke selectie of “survival of the fittest”
 Soorten die zich best aanpassen hebben meer succes
 Gevolg:
 mens ontstaan uit dieren
 Start van comparatieve psychologie (leren en conditioneren)
 Mens onderhevig aan die natuurwetten
Bv: Vinken
Door droogte was de vegetatie verandert
De snavels van de grote vinken konden nog zaden eten maar de kleine vinken waren
te zwak
Na die droogte: regen -> groene begroeiing
Plots wordt het voor de vinken met grote snavels moeilijk en voor de kleine
makkelijker
 Eiland zat vol kleine vinken
 Dieren observeren is interessant -> kunnen we veel uit leren voor onszelf




DE BEGINJAREN VAN DE PSYCHOLOGIE
3

, Yente Van den Eede


- Europa:
 Wundt en het structuralisme
 Binet en de toegepaste psychologie
 Freud en het onbewuste
- Verenigde Staten:
 Functionalisme
 Behaviorisme
 Cognitieve psychologie

WUNDT EN HET STRUCTURALISME
- Europa: Wundt (1832-1920)
 1e psychologisch laboratorium 1879 in Leipzig
- In Amerika: Titchener (1867-1927)
- Onderzoek naar de elementen van het bewustzijn: titchener en wundt samen
 Elk complex proces kan gereduceerd worden tot een combinatie van
elementaire componenten

STRUCTURALISME (=start van de psychologie)
- Methode:
 Analytische introspectie
= kijken naar/beschrijven wat je voelt op een analytische manier
- Drie basisvragen:
 Wat zijn de basiselementen? -> wat zijn de structuren?
 Hoe worden ze gecombineerd?
 Wanneer worden ze gecombineerd?
- Kritiek:
 Saai en weinig praktisch
 Onbetrouwbaar! Verschillende meningen, maar wie is juist?
- Naar achtergrond vanaf 1920

BINET EN TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE
- Intelligentietest (Binet-Simon test)
 Doel: hebben kinderen extra onderwijs nodig?
- Oorspronkelijk:
 Schedelafmetingen, eenvoudige waarnemingsproeven
 Hij vergeleek de schedelafmetingen met de rapporten vd leerkracht
 Geen succes
= geen relatie met oordeel leerkracht
- Later:
 Gedicht instuderen en opnieuw opschrijven -> zo intelligentie inschatten
 Meer succes




TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE
- Onderzoek van Binet

4