Samenvatting Europees Recht II
Academiejaar 2021-2022
Prof. van der Jeught
1
, Inhoudstafel
Module 1: Introductie - De Europese Ruimte 4
Welke thema’s worden behandeld in Europees recht II 4
Basisbegrippen in de Europese Ruimte en het materiële EU recht 4
Economische en Monetaire Unie 9
Module 2: Unieburgerschap, reis- en verblijfsrecht en non-discriminatie 12
Het Unieburgerschap 12
Algemeen 12
Reis- en verblijfsrecht 13
Het gelijkheidsbeginsel (non-discriminatie) 17
Module 3: Vrij verkeer van Personen - Vestigingsrecht 24
Vrij verkeer van personen en vrijheid van vestiging 24
Algemeen 24
Werkingssfeer: wie kan zich beroepen en wanneer 25
Reis- en verblijf / non discriminatie nationaliteit 26
Harmonisatie + wederzijdse erkenning 27
Beperkingen 28
Rechtvaardigingsgronden 28
Overheidsbetrekkingen 29
Rule of reason 30
Casus + discussiepunten 31
Module 4: Vrij verkeer van goederen 33
Vrij verkeer van goederen 33
Algemeen 33
Douane unie 35
C. Verbod van heffingen en maatregelen gelijke werking 36
Rechtvaardigheidsgronden 37
Rule of reason 37
Handels en samenwerkingsakkoord UK en EU 41
Casus Blauwe Ara 42
Casus Bouwgrond 42
Casus: elektriciteit 43
Module 5: Vrij verkeer van Diensten en Kapitaal (EMU) 44
Vrij verkeer van diensten 44
Algemeen 44
Werkingssfeer 45
Rechtvaardigingsgronden 46
Evenredigheidstoets en voorafgaande vergunningen 48
Vrij verkeer van kapitaal 50
Algemeen 50
Rechtvaardigingsgronden 51
Economische en Monetaire Unie 52
2
,Module 6: Justitiële Samenwerking - Ruimte van Vrijheid, Veiligheid en Recht 58
Inleiding en basisbegrippen 58
De beleidsdomeinen 63
Grenscontroles, asiel en immigratie 63
Justitiële samenwerking in burgerlijke zaken 68
Justitiële samenwerking in strafzaken 70
Politiële samenwerking 72
Speciale positie 73
Module 7: Intern sectorenbeleid - Landbouw en Milieu 74
Interne beleidssectoren 74
Algemeen 74
Vervoer, mededinging, sociale politiek en werkgelegenheid 74
Aanvullende sectoren: onderwijs, volksgezondheid, consumentenbescherming,
cultuur, … 76
Landbouw 77
Gemeenschappelijk landbouwbeleid 77
Regelgeving over voedselketen 80
Milieu 82
Module 8: Consumenten en Volksgezondheid 87
Volksgezondheid 87
Algemeen 87
Drugsbeleid 87
Tabaksproducten 88
Geneesmiddelen 89
Volksgezondheid en consumentenbescherming 91
Voedselveiligheid 91
Algemeen 92
EU consumentenrecht 93
3. Conclusie 94
Module 9: Digitale Markt en Regulering / Intellectuele Eigendommen 95
Digitale eengemaakte markt 95
Digitale agenda voor Europa 95
Privacy en gegevensbescherming 99
Intellectuele eigendom 101
Auteursrecht en naburige rechten 101
EU-Octrooien 103
EU-Merkenrecht 104
Module 10: Rule of Law 107
EER en rule of law 107
Huidige EU uitdagingen 110
3
, Module 1: Introductie - De Europese Ruimte
1. Welke thema’s worden behandeld in Europees recht II
a. Basisbegrippen in de Europese Ruimte en het materiële EU recht
● Institutioneel EU recht ( in EU recht I)
● Materiële EU recht (nu: wat is de output van de EU)
○ Nu kijken we naar het concreet EU beleid: wat ten uitvoering gelegd wordt, …
● EU recht is programmatisch van aard
○ Verdragen: artikelen geven doelen weer
○ Algemene afspraken en doelstellingen die ten uitvoer moeten worden gelegd
door afgeleid recht (verordeningen, richtlijnen, handelingen EU instellingen)
● Doelstellingen
○ Art 3 VEU
■ Vrede: ontstaansreden en belangrijkste begin van samenwerking
tussen lidstaten
■ Ruimte van vrijheid zonder binnengrenzen
● Toont programmatische aard aan
● Dit toont aan dat de doelstelling heel ruim is en veel
onderdelen kan bevatten dus moet politiek nog worden
uitgevoerd hoe dit wordt uitgevoerd
■ Interne markt: duurzame ontwikkeling, prijsstabiliteit, sociale markt,
concurrentie, …
● Zeer brede ideeën kunnen gezien worden als politiek
compromis
● Schipperen tussen doelstellingen zodat iedereen zich erin kan
vinden
■ Economisch en monetaire unie
● Belangrijk omdat het zo een verplichting wordt om aan
economische criteria te voldoen voordat lidstaat de Euro krijgt
● Zodra de ec criteria zijn voldaan, verplichting tot invoering euro
■ Waarden ook op buitenlands beleid
○ Concl: EU zit in een carcan waar bepaalde dingen worden vastgelegd in
verdragen vanwaar ze niet kunnen afwijken
■ Dit zorgt voor een kompass om naartoe te werken
● Europese Ruimte als gevolg
○ Gevolg: Materieel EU recht brengt Europese ruimte tot stand
■ Niet hetzelfde als de economische ruimte (EER) (niet alle lidstaten)
■ Dit gaat over de doelstellingen van de EU die een ruimte creëert
■ Wat: materieel EU recht wilt dat er 1 ruimte komt waar burgers zich vrij
kunnen bewegen, geen binnengrenzen, interne markt, gezamenlijke
buitengrens
■ Hoe: Door het wegnemen van de juridische, economische en andere
belemmeringen tussen lidstaten (binnengrenzen) en een buitengrens
○ Dit is dus een economische ruimte maar ook juridische ruimte
4
Academiejaar 2021-2022
Prof. van der Jeught
1
, Inhoudstafel
Module 1: Introductie - De Europese Ruimte 4
Welke thema’s worden behandeld in Europees recht II 4
Basisbegrippen in de Europese Ruimte en het materiële EU recht 4
Economische en Monetaire Unie 9
Module 2: Unieburgerschap, reis- en verblijfsrecht en non-discriminatie 12
Het Unieburgerschap 12
Algemeen 12
Reis- en verblijfsrecht 13
Het gelijkheidsbeginsel (non-discriminatie) 17
Module 3: Vrij verkeer van Personen - Vestigingsrecht 24
Vrij verkeer van personen en vrijheid van vestiging 24
Algemeen 24
Werkingssfeer: wie kan zich beroepen en wanneer 25
Reis- en verblijf / non discriminatie nationaliteit 26
Harmonisatie + wederzijdse erkenning 27
Beperkingen 28
Rechtvaardigingsgronden 28
Overheidsbetrekkingen 29
Rule of reason 30
Casus + discussiepunten 31
Module 4: Vrij verkeer van goederen 33
Vrij verkeer van goederen 33
Algemeen 33
Douane unie 35
C. Verbod van heffingen en maatregelen gelijke werking 36
Rechtvaardigheidsgronden 37
Rule of reason 37
Handels en samenwerkingsakkoord UK en EU 41
Casus Blauwe Ara 42
Casus Bouwgrond 42
Casus: elektriciteit 43
Module 5: Vrij verkeer van Diensten en Kapitaal (EMU) 44
Vrij verkeer van diensten 44
Algemeen 44
Werkingssfeer 45
Rechtvaardigingsgronden 46
Evenredigheidstoets en voorafgaande vergunningen 48
Vrij verkeer van kapitaal 50
Algemeen 50
Rechtvaardigingsgronden 51
Economische en Monetaire Unie 52
2
,Module 6: Justitiële Samenwerking - Ruimte van Vrijheid, Veiligheid en Recht 58
Inleiding en basisbegrippen 58
De beleidsdomeinen 63
Grenscontroles, asiel en immigratie 63
Justitiële samenwerking in burgerlijke zaken 68
Justitiële samenwerking in strafzaken 70
Politiële samenwerking 72
Speciale positie 73
Module 7: Intern sectorenbeleid - Landbouw en Milieu 74
Interne beleidssectoren 74
Algemeen 74
Vervoer, mededinging, sociale politiek en werkgelegenheid 74
Aanvullende sectoren: onderwijs, volksgezondheid, consumentenbescherming,
cultuur, … 76
Landbouw 77
Gemeenschappelijk landbouwbeleid 77
Regelgeving over voedselketen 80
Milieu 82
Module 8: Consumenten en Volksgezondheid 87
Volksgezondheid 87
Algemeen 87
Drugsbeleid 87
Tabaksproducten 88
Geneesmiddelen 89
Volksgezondheid en consumentenbescherming 91
Voedselveiligheid 91
Algemeen 92
EU consumentenrecht 93
3. Conclusie 94
Module 9: Digitale Markt en Regulering / Intellectuele Eigendommen 95
Digitale eengemaakte markt 95
Digitale agenda voor Europa 95
Privacy en gegevensbescherming 99
Intellectuele eigendom 101
Auteursrecht en naburige rechten 101
EU-Octrooien 103
EU-Merkenrecht 104
Module 10: Rule of Law 107
EER en rule of law 107
Huidige EU uitdagingen 110
3
, Module 1: Introductie - De Europese Ruimte
1. Welke thema’s worden behandeld in Europees recht II
a. Basisbegrippen in de Europese Ruimte en het materiële EU recht
● Institutioneel EU recht ( in EU recht I)
● Materiële EU recht (nu: wat is de output van de EU)
○ Nu kijken we naar het concreet EU beleid: wat ten uitvoering gelegd wordt, …
● EU recht is programmatisch van aard
○ Verdragen: artikelen geven doelen weer
○ Algemene afspraken en doelstellingen die ten uitvoer moeten worden gelegd
door afgeleid recht (verordeningen, richtlijnen, handelingen EU instellingen)
● Doelstellingen
○ Art 3 VEU
■ Vrede: ontstaansreden en belangrijkste begin van samenwerking
tussen lidstaten
■ Ruimte van vrijheid zonder binnengrenzen
● Toont programmatische aard aan
● Dit toont aan dat de doelstelling heel ruim is en veel
onderdelen kan bevatten dus moet politiek nog worden
uitgevoerd hoe dit wordt uitgevoerd
■ Interne markt: duurzame ontwikkeling, prijsstabiliteit, sociale markt,
concurrentie, …
● Zeer brede ideeën kunnen gezien worden als politiek
compromis
● Schipperen tussen doelstellingen zodat iedereen zich erin kan
vinden
■ Economisch en monetaire unie
● Belangrijk omdat het zo een verplichting wordt om aan
economische criteria te voldoen voordat lidstaat de Euro krijgt
● Zodra de ec criteria zijn voldaan, verplichting tot invoering euro
■ Waarden ook op buitenlands beleid
○ Concl: EU zit in een carcan waar bepaalde dingen worden vastgelegd in
verdragen vanwaar ze niet kunnen afwijken
■ Dit zorgt voor een kompass om naartoe te werken
● Europese Ruimte als gevolg
○ Gevolg: Materieel EU recht brengt Europese ruimte tot stand
■ Niet hetzelfde als de economische ruimte (EER) (niet alle lidstaten)
■ Dit gaat over de doelstellingen van de EU die een ruimte creëert
■ Wat: materieel EU recht wilt dat er 1 ruimte komt waar burgers zich vrij
kunnen bewegen, geen binnengrenzen, interne markt, gezamenlijke
buitengrens
■ Hoe: Door het wegnemen van de juridische, economische en andere
belemmeringen tussen lidstaten (binnengrenzen) en een buitengrens
○ Dit is dus een economische ruimte maar ook juridische ruimte
4
