Samenvatting uit het boek 'De basis - wetenschappen & techniek voor de basisschool' van 18 pagina's. (Deel 1.1 & 1.2)
Opgesteld door middel van vraag & antwoord met bijhorende tekeningen, tabellen & oefeningen.
Alles is overzichtelijk opgesteld, in chronologische volgorde. (zoals in het boek)
Basiskennis - ruimte
Deel 1: De aarde in de ruimte
Wat is de oerknaltheorie( of big bang)?/ Hoe is het heelal ontstaan?
• 13,8 miljoen jaar geleden ontplofte er een puntje.
Dat punt = de singulariteit
- Enorm hoge temperatuur
- Oneindig grote dichtheid
- Oneindig veel energie
Doordat dat punt is ontploft, kwamen er elementaire deeltjes vrij waaruit alle
materie op aarde & in het heelal is opgebouwd.
Door de oneindige energie ontstonden er in dat punt elementaire deeltjes.
Hoe zijn de sterren ontstaan?
• Net na de oerknal bedroeg de temperatuur nog 50 000 miljard °C. Naarmate het
heelal groter werd, nam de temperatuur af. Tijdens het afkoelen, ontstonden de
eerste atomen, vooral waterstofgas. Sommige deeltjes werden naar elkaar
toegetrokken, waardoor er overal dichte gaswolken ontstonden. Wanneer de
waterstofatomen dicht op elkaar werden gedrukt, fuseerden ze tot heliumatomen.
Dit waren de eerste sterren, die zich ongeveer 400 miljoen jaar na de oerknal
vormden. De verschillende sterren zijn zich dan weer door de zwaartekracht gaan
groeperen tot sterrenstelsels.
1) Oerknal → 50 000 miljard °C
2) Afnemen temperatuur
3) Ontstaan waterstofatomen
4) Ontstaan heliumatomen = eerste sterren
5) Ontstaan sterrenstelsels
Hoe is de zon ontstaan?
• De zon is ontstaan door een gaswolk die in de ruimte rondzweefde & is gaan
samenkrimpen door haar eigen zwaartekracht. Die gaswolk bestond voornamelijk uit
zeer kleine atomen, zoals waterstof & helium. Al die deeltjes werden zo sterk naar
elkaar toegetrokken waardoor de druk opliep met als gevolg dat er veel warmte werd
gecreëerd.
Wat is een lichtjaar?
• Licht heeft een snelheid van exact 300 000 km per seconde. De afstand die een
lichtstraal in 1 seconde aflegt (300 000km) wordt een lichtseconde genoemd. Op
soortgelijke wijze is een lichtjaar gedefinieerd als de afstand die licht in 1 jaar tijd
aflegt.
,Hoe is ons zonnestelsel (= planetenstelsel) opgebouwd?
• Dit is een verzameling van hemellichamen die om een centrale ster, de zon, draaien.
Pluto was ooit een planeet, nu niet meer
Komeet - Hemellichaam dat bestaat uit gas, ijs & veel
stof.
- Is niet heel groot vergeleken met sterren &
planeten.
- Ze bewegen in een ellipsvormige banen om
een ster.
- Wanneer ze een ster te dicht naderen, zet het
ijs om in waterdamp & vormt er zich een
komeetstaart.
Planetoïden/ astroïden - Dit zijn grote rotsblokken (doorsnede van 40 –
80km).
- Situeren zich in de planetoïdengordel tussen
Mars & Jupiter.
- Ze draaien in een vaste baan om de zon.
Meteoroïden - Brokstukken die gaan vaste baan hebben om
de zon → zweven doelloos rond
- Brokstukken afkomstig van kometen/
planetoïden.
- Grote varieert tussen een stofje tot een
doorsnede van enkele kilometers
- Zal ontbranden door de grote wrijving
wanneer het onze atmosfeer binnendringt →
vallende ster
Meteoren - Is een meteoroïde die volledig is opgebrand
vooraleer het de aardoppervlak heeft bereikt
- Kortstondig lichtspoor aan de hemel
Meteorieten - Een meteoroïde is een deel van een
meteoroïde dat inslaat op het aardoppervlak
- Tijdens de tocht door de dampkring wordt het
materiaal sterk afgeremd & zeer heet
, Geef van elke planeet 2 kenmerken
Mercurius - Temperaturen overdag boven de 300°C
- Temperaturen ’s nachts tot -70°c
- 1 dag duurt er 176 aardse dagen
Venus - Venus is het helderste object, op de zon & de maan na
- Temperaturen van ruim boven de 300°C
- Luchtdruk die 100x zo groot is als op aarde
Mars - Heldere roodachtige ster
- Het beste bestudeerde object in ons zonnestelsel op de
aarde & de maan na
- Er zijn ook seizoenen, die duren dubbel zo lang als op de
aarde
Jupiter - Grootste planeet
- Bestaat uit gas, is zwaarder dan alle andere planeten in ons
zonnestelsel
- Jupiter heeft 60 manen
Saturnus - Heeft een ringstelsel, gemaakt van brokken vervuild
waterijs
- Op 1 na grootste planeet
- Draait snel om haar eigen as. 1 dag duurt 10 uur
Uranus - 1 jaar duurt er 84 aardse dagen
- De Ijsreus
- De seizoenen zijn er erg uitgesproken door haar positie
Neptunus - Blauw van kleur door de hoge concentratie methaan
- Hoge windsnelheden
- Koudste temperaturen van het zonnestelsel (-235°C)
Wat is de zon?
• Het grootste, warmste & zwaarste hemellichaam in ons zonnestelsel. De massa van
de zon is meer dan 300 000 keer die van de aarde. Haar volume is 1,3 miljoen keer
groter dan de aarde.
TEMPERATUUR
Het binnenste van de zon heeft een temperatuur van 15 miljoen °C & de buitenkant
bedraagt 6000 °C.
ONSTAAN
De zon is ontstaan door een gaswolk (vooral bestaand uit zeer kleine atomen, zoals
waterstof & helium) die in de ruimte rondzweefde & die is gaan samenkrimpen door
haar eigen zwaartekracht.
Miljarden deeltjes waterstof & helium werden heel sterk naar elkaar toegetrokken
zodat ze zeer dicht op elkaar kwamen te zitten, de druk liep op met als gevolg dat er
veel warmte werd gecreëerd.
1) Gaswolk (kleine atomen, zoals waterstof & helium)
2) Samenkrimpen door eigen zwaartekracht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliedehaeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
