Summary
Samenvatting module 'Healthy Ageing'
- Course
- Institution
In deze samenvatting wordt de kennislijn van de module 'Healthy Ageing' samengevat.
[Show more]
1 review
By: myrian • 1 year ago
Seller
Follow
RBuijs
Reviews received
Content preview
HEALTHY AGEINGSamenvatting kennislijn 2021
Fontys Sporthogeschool – Master Healthy Ageing Professional
Eindhoven
,Inhoud
Introductie gezondheid.................................................................................................................................. 2
Gezondheid volgens de WHO...............................................................................................................................2
Het biospychosocio-model (Engel, 1977).............................................................................................................2
Capability approach..............................................................................................................................................3
Salutogenese........................................................................................................................................................4
Sence of coherence (SOC).....................................................................................................................................4
Health in the river of life.......................................................................................................................................5
Publieke gezondheid.............................................................................................................................................5
Positieve gezondheid............................................................................................................................................6
Samenvoeging verschillende perspectieven op gezondheid................................................................................6
Introductie veroudering en vergrijzing........................................................................................................... 7
Succesvol ouder worden.......................................................................................................................................7
Socio-emotional selectivity theory (SST)...............................................................................................................7
SOC-Model: selection, optimalization en compensation......................................................................................7
Veerkracht en kwetsbaarheid...............................................................................................................................8
Cognitieve veroudering en dementie....................................................................................................................8
Ageïsm..................................................................................................................................................................9
Stereotype content model....................................................................................................................................9
Age-friendly cities en active ageing......................................................................................................................9
Introductie leefstijl...................................................................................................................................... 10
Sociale mobiliteit................................................................................................................................................10
Voeding...............................................................................................................................................................10
Sedentair gedrag in de kantooromgeving..........................................................................................................11
Sociaal netwerk..................................................................................................................................................11
Eenzaamheid......................................................................................................................................................11
Introductie de ouder wordende werknemer.................................................................................................13
Ageïsm op de werkvloer.....................................................................................................................................13
Interventies.........................................................................................................................................................13
Job-demands resources model...........................................................................................................................14
Werkvermogen...................................................................................................................................................14
Huis van werkvermogen.....................................................................................................................................14
Job crafting.........................................................................................................................................................15
1
,Introductie gezondheid
Er zijn een aantal aspecten die je gezondheid beïnvloeden:
Genen 5%
Gezondheid gedrag 20%
Medicijnen/zorg 20%
Sociale connecties 55%
Gezondheid volgens de WHO
Het doel van de WHO (World Health Organization) is om een sturende en coördinerende rol te
hebben op het gebied van gezondheid en welzijn.
Definitie van gezondheid volgens de WHO:
Voor 1948 Gezondheid is de afwezigheid van ziekte of zwakte
Vanaf 1948 Gezondheid is een staat van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden
Kritiek op de WHO-definitie (Huber e.a. 2011) …
De oude definitie draagt bij aan medicalisering van de samenleving, door de nadruk om
‘compleet’ welbevinden
Ziekte is tegenwoordig eerder chronisch van aard. Hierdoor is een groot deel van de
samenleving permanent niet-gezond/ziek
‘Compleet’ is niet te operationaliseren of meten, waardoor het ‘vaag’ blijft
Het biospychosocio-model (Engel, 1977)
Het biospychosocio-model gaat ervan uit dat het ontstaan, voortbestaan en herstel van een klacht
uitkomsten zijn van een samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren.
Kritiek op dit model…
Gezondheid vindt plaats in een maatschappelijke context. We
missen een sociologisch perspectief.
Zijn er niet meer dan drie dimensies? Waar zijn spiritualiteit
en religie?
Is het wel écht zo dat alle drie de elementen even zwaar
wegen?
Soms is voor de ene factor meer aandacht nodig dan voor de
andere factor. Het gaat om de ability tot adapt en tot self manage.
Er zijn drie domeinen van gezondheid:
1. Het fysieke domein (physical health);
2. Het mentale domein (mental health);
3. Het sociale domein (social health).
2
,Capability approach
Capability approach is een perspectief op gezondheid, omdat andere perspectieven tekortschieten.
Het streeft ernaar dat mensen in vrijheid hun leven vorm kunnen geven. De nadruk op de
mogelijkheden in plaats van op wat mensen daadwerkelijk doen is de kern van de capability
approach.
Mensen moeten in staat zijn (capabel) om in hun leven keuzes te maken voor zaken die voor hen van
belang zijn (funties).
Functionings Verschillende zaken die een persoon graag wil doen en zijn. Het betreft
activiteiten, toestanden of situaties die belangrijk zijn en nastrevenswaardig.
o Deze zijn dus subjectief en gaan over persoonlijke waarden
Capabilities Reële mogelijkheden die mensen hebben om het leven te leiden dat ze willen
of de vrijheid om te kiezen uit de verschillende manieren waarop je het leven vorm kan
geven.
Kritiek op individuele gezondheidsopvattingen
Een omslag van een deficit model naar een ‘healthy ageing’ model kun je als positief zien, maar…
Een (beleids-)focus op ‘healthy ageing’ of ‘active ageing’ negeert de fysieke realiteit van het
ouder worden;
Oudere mensen krijgen te maken met fysieke achteruitgang;
Denken in ‘healthy ageing’ en ‘eigen verantwoordelijkheid’ maakt dat ‘niet-succesvol oud
worden’ een persoonlijk falen is;
Het individu wordt verantwoordelijk gesteld voor het eigen ‘healthy ageing’.
Stephens, C., Breheny, M. & Mansvelt, J. (2015) stellen in plaats daarvan ‘Capability approach’ te
hanteren met als doel ‘resilience’.
De 10 centrale menselijke capabilities (Nussbaum, 2000)
Leven een normale levensduur/levensloop
Lichamelijke gezondheid gezond leven, voortplanting
Lichamelijke integriteit vrij van geweld
Zintuigen, verbeelding en gedachten vrijheid van religie, muziek en wetenschap
Emoties/gevoelens hechting aan dingen en mensen
Praktische rede gewetensvrijheid, vrijheid van godsdienst
Verbondenheid sociale banden aan mogen gaan, geen discriminatie, zelfrespect
Andere soorten/ natuur samenleven met de natuur
Spel lachen, spelen, recreatie
Controle over de eigen omgeving politieke en materiële (arbeids-)participatie
Human Agency: De menselijke mogelijkheid of macht om individueel of collectief doelen na te
streven en verandering te bewerkstellen.
De mogelijkheid om doelen na te streven en te realiseren…
… Die de persoon waardeert en ook reden heeft om te waarderen.
Een actor is iemand die handelt om veranderingen tot stand te brengen.
Delen: autonomie, redenen, handelen, impact.
3
, Conversion factors omzettingsfactoren die belemmerd of faciliterend kunnen werken voor het
bereiken van gewenste resultaten:
Persoonlijke kenmerken
Sociale kenmerken
Omgevingskenmerken
Capability approach in relatie tot gezondheid
Gezondheid (capability) staat ten dienste van functioneren (functioning, niet andersom)
Capabilities zijn nodig en leiden tot zelfontplooiing, kwaliteit van leven
Gezondheid als capaciteit kan worden ondersteund, vergroot, gefaciliteerd
Denk aan voorlichting, promotie, preventie, etc.
Overheden, instanties en organisaties hebben hier een (grote) rol in
Salutogenese
Alle factoren die de volksgezondheid beïnvloeden, zowel risicofactoren voor ongezondheid
(pathogenese) als factoren die de gezondheid positief beïnvloeden (salutogenese). Salutogenese is
de oorsprong van gezondheid.
Persoonsgebonden factoren: genetisch én verworven
Leefstijl: gunstig én ongunstig
Omgevingsfactoren: fysiek én sociaal
Salutogenese (Antonovsky, 1979) = Salutogenese richt zich niet op hoe ziektes ontstaan
(pathogenese) maar gaat op zoek naar de oorsprong van gezondheid.
Salutogenese is een begrip dat de socioloog Aaron Antonovsky (1923 – 1994) heeft voorgesteld.
Daarbij gaat het om een benadering van de mens, die zich richt op factoren die gezondheid en
welbevinden stimuleren in plaats van factoren die ziekte veroorzaken en die in het middelpunt van
de pathogenese staan.
Sence of coherence (SOC)
De SOC is ontwikkeld om iemand zijn/haar positie op het ziekte-gezondheidscontinuüm te bepalen.
Dit is een onderdeel van de salutogenese. Het leidt tot een betere kwaliteit van leven.
Sense of comprehensibility: Het vermogen van de persoon om te begrijpen wat de huidige
situatie inhoudt, alsook de mate waarin hij de confronterende informatie gestructureerd,
consistent en duidelijk vindt (cognitieve dimensie)
Sense of manageability: De mate waarin een persoon de mogelijkheden heeft om met de
huidige situatie om te gaan (gedragsmatig)
Sense of meaningfulness: De mate waarin een individu problemen eerder ziet als een
uitdaging dan een last (motivatie)
Sense of emotional closeness: De mate waarin een persoon emotionele banden heeft met
anderen en zich deel voelt van een gemeenschap (emotioneel)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RBuijs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now