Fysiologie
H1: Spierweefseltypen:
Fysiologie: bestudeert het functioneren van het menselijk organisme
Spierweefsel is gespecialiseerd om zich te kunnen samentrekken.
3.2. skeletspiervezel:
̵ groot
̵ multi-nucleair (vlak onder het celmembraan)
̵ geen celdeling mogelijk, groot herstelvermogen
̵ Skeletspieren zijn dwarsgestreepte, willekeurige spieren
Plaatsen: in combinatie met bindweefsels en zenuwweefsels in skeletspieren
Functie: beweging of stabilisatie van de positie van het skelet; regelt openen en
sluiten van in- en uitgang van spijsverteringskanaal, luchtwegen en urinewegen;
produceert warmte; beschermt inwendige organen
3.2. hartspier
̵ kleiner en vertakt
̵ meestal een centrale celkern
̵ geen celdeling mogelijk, beperkt herstellend vermogen
(littekenweefsel)
̵ dwarsgestreepte, onwillekeurige spier
Functie: rondpompen bloed en in stand houden van bloeddruk (hydrostatische
druk)
3.2. gladde spiercel
̵ klein en spoelvormig
̵ één centrale celkern
̵ celdeling mogelijk
̵ niet-gestreepte, onwillekeurige spieren
Plaatsen: in de wanden van bloedvaten en in spijsverteringskanaal, luchtwegen,
urinewegen en voortplantingsorganen
Functies: voortbeweging voedsel, urine en klierproducten van de
voortplantingsorganen; reguleert de diameter van de luchtwegen; reguleert de
diameter van bloedvaten
Drie maal zelfde contractiemechanisme, maar andere ordening van ‘actine’ en
‘myosine’.
H2: Functies van skeletspieren
Skeletspieren bevatten: spierweefsel, bindweefsel, zenuwen en bloedvaten
̵ Bewegen van skeletdelen
̵ In stand houden van houding en lichaamspositie
1
,Fysiologie
̵ Ondersteunen van weke delen
̵ Openen en sluiten van in- en uitgangen
̵ In stand houden van lichaamstemperatuur
H3: Macro anatomie van spieren
3.1. Bindweefselorganisatie
Spier omgeven door epimysium bestaat uit
Spierbundel omgeven door perimysium bestaat uit vormt pees
Spiervezel omgeven door endomysium
3.2. Bloedvaten en zenuwen
Lopen doorheen het bindweefsel
Bloedvaten: energie leveren (O2 , voedings- /afvalstoffen)
Zenuwen: aansturen (bewust/ onbewust)
H4: Micro anatomie van spieren
4.1. Sarcolemma en transversale tubili
Sarcolemma (celmembraan): geeft toegang tot transversale tubili en omgeeft
het sarcoplasma (cytoplasma).
T-tubili: transversale, buisvormige uitlopers van het sarcolemma die in het
sarcoplasma doorlopen en die in de terminale cisternen (TC) van het
sarcoplasmatisch reticulum uitmonden; gevuld met extracellullaire vloeistof.
̵ T-tubili zijn belangrijk bij de contractie.
̵ Via T-tubili dringen elektrische impulsen tot diep in de cel (waar ze chemische
veranderingen teweeg brengen).
2
,Fysiologie
4.2. Myofibrillen
Cilindervormige bundels van dikke en dunne myofilamenten, omgeven door T-
tubili.
Myofibrillen kunnen contraheren, vast aan celuiteinde (sarcolemma).
Tussen myofibrillen: mitochondriën (vormen adenosinetrifosfaat of ATP) en
glycogeenkorrels (energievoorraad).
Myofibrillen zijn allemaal sarcomeren.
4.3. Sarcoplasmatisch reticulum
Buisvormig netwerk rond elke myofibril.
Verbredingen langs T-tubili: terminale cisteren (TC).
TC: rijk aan Ca2+ -ionen.
Cel in rust: intracellulair [Ca2+] laag; extracellulair en in TC [Ca2+] hoog.
Contractiestart: intracellulair [Ca2+] hoog (uit TC naar sarcoplasma).
4.4. Sarcomeren
Sarcomeer: kleinste functionele eenheid van een spiervezel. Bestaat uit dikke en
dunne filamenten. Sarcomeren van een geactiveerde spiervezel trekken samen.
Rustlengte: 2 µm.
Interacties tussen dikke en dunne filamenten: contracties.
Ordening filamenten veroorzaakt strepen (door overlapping en verschil in
dichtheid).
A-band: lengte dik filament
I-band: gebied tussen 2 A-banden
M-lijn: verbinding dikke filament
Z-lijn: verbinding dunne filament
Eiwitstreng houdt filamenten op hun
plaats
4.5. dunne en dikke myofilamenten
Dun filament:
̵ Bestaat uit een gedraaide streng actinemoleculen.
̵ Elk molecuul heeft een actieve plaats die in staat is met myosine te reageren.
̵ In rust zijn de actieve plaatsen bedekt met een tropomyosinestreng (actieve
plaatsen niet vrij).
3
, Fysiologie
̵ De tropomyosinestreng is op zijn plaats gehouden met troponine (die aan de
actine zijn gebonden).
Dik filament:
̵ Bestaat uit myosinemoleculen.
̵ Elk molecuul heeft een myosinestaart en een –kop.
̵ De staart ligt aan de binnenkant van het sarcomeer, de kop wijst naar buiten.
Bij contractie:
̵ Ca2+-ionen worden uit de TC vrijgemaakt en verspreiden zich in het
sarcoplasma.
̵ Ca2+ -ionen binden zich aan troponine en ‘openen’ de actieve plaatsen:
troponine verplaatst zich, samen met de tropomyosine.
̵ Myosinekoppen hechten zich aan actinemoleculen (actine-myosinebinding)
4
H1: Spierweefseltypen:
Fysiologie: bestudeert het functioneren van het menselijk organisme
Spierweefsel is gespecialiseerd om zich te kunnen samentrekken.
3.2. skeletspiervezel:
̵ groot
̵ multi-nucleair (vlak onder het celmembraan)
̵ geen celdeling mogelijk, groot herstelvermogen
̵ Skeletspieren zijn dwarsgestreepte, willekeurige spieren
Plaatsen: in combinatie met bindweefsels en zenuwweefsels in skeletspieren
Functie: beweging of stabilisatie van de positie van het skelet; regelt openen en
sluiten van in- en uitgang van spijsverteringskanaal, luchtwegen en urinewegen;
produceert warmte; beschermt inwendige organen
3.2. hartspier
̵ kleiner en vertakt
̵ meestal een centrale celkern
̵ geen celdeling mogelijk, beperkt herstellend vermogen
(littekenweefsel)
̵ dwarsgestreepte, onwillekeurige spier
Functie: rondpompen bloed en in stand houden van bloeddruk (hydrostatische
druk)
3.2. gladde spiercel
̵ klein en spoelvormig
̵ één centrale celkern
̵ celdeling mogelijk
̵ niet-gestreepte, onwillekeurige spieren
Plaatsen: in de wanden van bloedvaten en in spijsverteringskanaal, luchtwegen,
urinewegen en voortplantingsorganen
Functies: voortbeweging voedsel, urine en klierproducten van de
voortplantingsorganen; reguleert de diameter van de luchtwegen; reguleert de
diameter van bloedvaten
Drie maal zelfde contractiemechanisme, maar andere ordening van ‘actine’ en
‘myosine’.
H2: Functies van skeletspieren
Skeletspieren bevatten: spierweefsel, bindweefsel, zenuwen en bloedvaten
̵ Bewegen van skeletdelen
̵ In stand houden van houding en lichaamspositie
1
,Fysiologie
̵ Ondersteunen van weke delen
̵ Openen en sluiten van in- en uitgangen
̵ In stand houden van lichaamstemperatuur
H3: Macro anatomie van spieren
3.1. Bindweefselorganisatie
Spier omgeven door epimysium bestaat uit
Spierbundel omgeven door perimysium bestaat uit vormt pees
Spiervezel omgeven door endomysium
3.2. Bloedvaten en zenuwen
Lopen doorheen het bindweefsel
Bloedvaten: energie leveren (O2 , voedings- /afvalstoffen)
Zenuwen: aansturen (bewust/ onbewust)
H4: Micro anatomie van spieren
4.1. Sarcolemma en transversale tubili
Sarcolemma (celmembraan): geeft toegang tot transversale tubili en omgeeft
het sarcoplasma (cytoplasma).
T-tubili: transversale, buisvormige uitlopers van het sarcolemma die in het
sarcoplasma doorlopen en die in de terminale cisternen (TC) van het
sarcoplasmatisch reticulum uitmonden; gevuld met extracellullaire vloeistof.
̵ T-tubili zijn belangrijk bij de contractie.
̵ Via T-tubili dringen elektrische impulsen tot diep in de cel (waar ze chemische
veranderingen teweeg brengen).
2
,Fysiologie
4.2. Myofibrillen
Cilindervormige bundels van dikke en dunne myofilamenten, omgeven door T-
tubili.
Myofibrillen kunnen contraheren, vast aan celuiteinde (sarcolemma).
Tussen myofibrillen: mitochondriën (vormen adenosinetrifosfaat of ATP) en
glycogeenkorrels (energievoorraad).
Myofibrillen zijn allemaal sarcomeren.
4.3. Sarcoplasmatisch reticulum
Buisvormig netwerk rond elke myofibril.
Verbredingen langs T-tubili: terminale cisteren (TC).
TC: rijk aan Ca2+ -ionen.
Cel in rust: intracellulair [Ca2+] laag; extracellulair en in TC [Ca2+] hoog.
Contractiestart: intracellulair [Ca2+] hoog (uit TC naar sarcoplasma).
4.4. Sarcomeren
Sarcomeer: kleinste functionele eenheid van een spiervezel. Bestaat uit dikke en
dunne filamenten. Sarcomeren van een geactiveerde spiervezel trekken samen.
Rustlengte: 2 µm.
Interacties tussen dikke en dunne filamenten: contracties.
Ordening filamenten veroorzaakt strepen (door overlapping en verschil in
dichtheid).
A-band: lengte dik filament
I-band: gebied tussen 2 A-banden
M-lijn: verbinding dikke filament
Z-lijn: verbinding dunne filament
Eiwitstreng houdt filamenten op hun
plaats
4.5. dunne en dikke myofilamenten
Dun filament:
̵ Bestaat uit een gedraaide streng actinemoleculen.
̵ Elk molecuul heeft een actieve plaats die in staat is met myosine te reageren.
̵ In rust zijn de actieve plaatsen bedekt met een tropomyosinestreng (actieve
plaatsen niet vrij).
3
, Fysiologie
̵ De tropomyosinestreng is op zijn plaats gehouden met troponine (die aan de
actine zijn gebonden).
Dik filament:
̵ Bestaat uit myosinemoleculen.
̵ Elk molecuul heeft een myosinestaart en een –kop.
̵ De staart ligt aan de binnenkant van het sarcomeer, de kop wijst naar buiten.
Bij contractie:
̵ Ca2+-ionen worden uit de TC vrijgemaakt en verspreiden zich in het
sarcoplasma.
̵ Ca2+ -ionen binden zich aan troponine en ‘openen’ de actieve plaatsen:
troponine verplaatst zich, samen met de tropomyosine.
̵ Myosinekoppen hechten zich aan actinemoleculen (actine-myosinebinding)
4
