Summary of Sociaal recht

Sociaal recht

inleiding

Definitie ‘sociale wetgeving’:
- Geen duidelijk afgebakend geheel
o Onoverzichtelijk → meerdere rechtsbronnen
▪ Wetten / decreten / ordonnanties
▪ Koninklijke besluiten / ministeriële besluiten
▪ Rechtspraak / rechtsleer / gewoonte / gebruik
▪ Collectieve arbeidsovereenkomsten
▪ Arbeidsreglement
▪ Arbeidsovereenkomst
o → constant onderhevig aan evolutie

‘Doel’ van sociale wetgeving:
- Bescherming van de belangen van de werknemers en de sociaal verzekerden
- Bevorderen van hun welzijn
o → Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten

Sociale wetgeving omvat:
- Arbeidsrecht
o Individueel arbeidsrecht
▪ Regelt de individuele relatie tussen één werkgever en één werknemer
• Het sluiten van een arbeidsovereenkomst en de uitvoering
ervan
• De schorsing van de arbeidsovereenkomst
• De beëindiging van de arbeidsovereenkomst
• (! Zeer grote vrijheid maar opgepast voor dwingend recht en
de hiërarchie van de rechtsbronnen!)
o Collectief arbeidsrecht
▪ Regelt de relatie tussen (groep van) werkgevers en (groep van)
werknemers
• Vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten
• Onderhandelingen vakbondsorganisaties
• Op verschillende niveaus:
o Nationale arbeidsraad
o Paritair comité
o Ondernemingsraad
o Comité voor preventie en bescherming op het werk
- Sociale zekerheidsrecht
o Voorzien in een vervangingsinkomen/ bestaansmiddelen voor personen die
tijdelijk of definitief niet meer kunnen werken
o Kern: solidariteit & verplichtend karakter
▪ Bijdragen op het loon en overheidssubsidies
o Stelsels

, ▪ Stelsels voor loontrekkenden
▪ Stelsels voor zelfstandigen
▪ Stelsels voor ambtenaren
- Wetgeving inzake minimumvoorzieningen (sociale bijstand)
o Bestaansminimum/leefloon
o Gewaarborgd inkomen voor mindervaliden
o OCMW-dienstverlening

Wie is werknemer?
- Arbeidsovereenkomst
o 3 essentiële elementen
▪ Arbeid
▪ Loon
▪ Gezag / ondergeschikt verband

Wie is zelfstandige?
- Een zelfstandige is een natuurlijke persoon die in België een beroepsbezigheid
uitoefent waarvoor hij waarvoor hij niet door een arbeidsovereenkomst noch door
een statuut (ambtenaar) verbonden is
- Geen gezag / geen ondergeschikt verband

Werknemer VS zelfstandige

Werknemer:
- Financiële zekerheid
o Loon
o Opzeg of verbrekingsvergoeding
- Geen risico
- Bescherming o.a.
o Moederschapsbescherming
o Pensioen
o Arbeidsongeschiktheid
o Werkloosheid
- Ondergeschiktheid
- Sociale bijdragen & belastingen worden op het loon ingehouden door werkgever
- Betaalde vakantie

Zelfstandige:
- Geen financiële zekerheid
- Eigen risico
- Geringere bescherming
- Eigen baas / onafhankelijk
- Zelf instaan voor sociale bijdragen, belastingen, kosten, lasten, …
- Geen betaalde vakantie

Wie is ambtenaar?
- Overheidspersoneel

, o Statutair overheidspersoneel
o Niet-statutair overheidspersoneel → contractuelen


Collectief arbeidsrecht

- Individueel arbeidsrecht
- Collectief arbeidsrecht

Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
- Een akkoord tussen één of meer werknemersorganisaties en één of meer
werkgeversorganisaties of één of meer werkgevers
- Verschillende niveaus
o Nationaal vlak
o Per sector
o Per onderneming
- Arbeidsvoorwaarden
o Minimumloon
o Eindejaarspremie extra vakantie
o Opleidingen
o Aanvullend pensioenplan / groepsverzekering
o Verplaatsingsvergoedingen
o Oprichting vakbond

Organisaties voor WN’s en WG’s
- Vrijheid van vereniging (1921) = vakverenigheidsvrijheid
- Doel: beroepsbelangen van de leden verdedigen
- Aansluiten is vrij!
- ‘Functionele’ rechtspersoonlijkheid

Professionele vakorganisaties (vakcentrales of vakbonden):
- Dit zijn de organisaties waarbij de werknemers aansluiten per bedrijfstak

Interprofessionele organisaties (vakverbonden)
- Dit zijn de organisaties waarbij de professionele vakorganisaties zijn aangesloten
- Interprofessioneel akkoord (IPA)


Interprofessionele organisaties
- Werknemers
o ACV
o ACLVB
o ABVV
- Werkgevers
o VBO
o Unizo
o Boerenbond

, o Unisoc

Professionele organisaties (per bedrijfstak)
- Werknemers
o ACOD
o BTB
- Werkgevers
o Agoria
o Assuralia

Collectief overleg
- Groep van 10
o Interprofessioneel
o Uitwerking regeringsbeslissingen
o IPA’s
o Voorzitter:
▪ Bart de Smet

Nationale arbeidsraad (NAR)
- Paritair samengesteld (gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties
en werknemersorganisaties)
- Adviserende bevoegdheid
- Bevoegdheid voor het sluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten
-

Niveau – waar – resultaat – voor wie?
- Nationaal
o NAR
▪ Nationale CAO
• Voor het hele land
- Sector
o PC
▪ Sectorale CAO
• WN en WG van die sector
- Onderneming of meerdere ondernemingen
o Ondernemingsraad
o CPBW
o Syndicale afvaardiging
▪ Onderneming CAO (i.s.m. syndicale afvaardiging)
• WN en WG van die onderneming(en)

Nationale Arbeidsraad (NAR)
- Op nationaal niveau
- Paritaire samenstelling
- Bevoegdheid:
o Adviserende bevoegdheid
o Sluiten van CAO’s