Pagina |1
Consumentenrecht
Luminus – mediamarkt: misleiding consument verboden.
Agressieve verkooppraktijken: herroepingsrecht om de consument te beschermen.
Eén en twee centjes verdwijnen: te maken met prijsaanduiding.
Black Friday: sommige winkels geven valse kortingen (vb. prijs fototoestel wordt een week voor black
Friday duurder en tijdens black Friday krijg je dan zogezegd 20% korting).
Wettelijke garantie: sinds wet 1 september 2004 is dit verplicht in de praktijk wordt die niet altijd
nageleefd.
Deel 1: inleiding consumentenrecht
Hoofdstuk 1: ontstaan en definitie consumentenrecht
Consumentenrecht is vrij recent ontstaan (vanaf 1960).
Het heeft geen aparte rechtstak, het leunt aan bij privaatrecht, publiekrecht, strafrecht.
Er bestaat geen eensluidende definitie van ‘het consumentenrecht’
1. Consumentenrecht sensu stricto
= geheel van regels van toepassing tussen beroepsbeoefenaars en consumenten
Afbakening begrippen ≈ rol op de markt
Consument: neemt deel aan de markt (≠ burger, persoon)
2. Consumentenrecht sensu lato
= geheel van regels die tot doel hebben, de economische zelfbeschikking van de consument te
garanderen
Basisvoorwaarden (constitutieve elementen)
→ Contractsvrijheid
→ Vrije mededinging
Compenserende maatregelen indien constitutieve elementen niet volstaan om economische
zelfbeschikking te garanderen.
→ 3 soorten:
Informatieverplichtingen (positief en negatief)
Bedenktermijn (om te vermijden dat de consument te snel zaken online gaat kopen)
Reguleren contractinhoud (de wet bepaalt wat er in zo’n contract met
consumentenkrediet moet staan)
Hoofdstuk 2: rechtsbronnen consumentenrecht
Binnen het consumentenrecht heeft het Europees een heel sterke invloed. Zowel door
verordeningen (onmiddellijk toepasbaar en moet worden nageleefd zoals ze is) als door richtlijnen
(moet eerst omgezet worden in Belgisch recht voor het kan worden gebruikt). Ook het Europees Hof
van Justitie speelt een belangrijke rol.
Nationaal recht is ook belangrijk, waaronder Burgerlijk Wetboek, Wetboek Economisch Recht en Wet
betreffende de aansprakelijkheid voor produkten met gebreken.
Enkele Europese verordeningen
, Pagina |2
→ Verordening 861/2007/EG tot vaststelling van een Europese procedure voor geringe
verordeningen (“Small claims verordening”)
→ Verordening 864/2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele
verbintenissen (“Rome II”)
→ Verordening 2016/679 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met
de verwerking van persoonsgegevens (“Algemene Verordening Gegevensbescherming”)
Enkele Europese richtlijnen
→ Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten
→ Richtlijn 1999/44/EG betreffende bepaalde aspecten van de verkoop van en de garanties van
consumptiegoederen
→ Richtlijn 2005/29/EG betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens
consumenten op de interne markt
→ Richtlijn 2006/123/EG betreffende diensten op de interne markt
→ Richtlijn 2009/22/EG betreffende het doen staken van inbreuken in het raam van de
bescherming van consumentenbelangen
→ Richtlijn 2000/31/EG betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt
Van minimumharmonisatie naar volledige harmonisatie (EU-wetgever)
Specifieke Belgische wetgeving
→ Wet van 21 November 2017 betreffende de verkoop van pakketreizen, gekoppelde
reisarrangementen en reisdiensten
→ Wet van 26 mei 2002 betreffende intracommunautaire vordering tot staking op het gebied
van de bescherming van consumentenbelangen
→ Wet van 11 juni 2004 tot beteugeling van bedrog met de kilometerstand van voertuigen
→ Koninklijk Besluit van 30 juni 1996 betreffende de prijsaanduiding van produkten en diensten
op de bestelbon
→ Koninklijk Besluit van 9 juli 2000 betreffende de vermelding van essentiële gegevens en de
algemene verkoopsvoorwaarden op de bestelbon voor nieuwe autovoertuigen
Nationale wetgeving consulteren: via https://justitie.belgium.be: Belgische wetgeving
Deel 2: bescherming van de consument tegen
gebrekkige en onveilige producten
Als het gaat om een consument die schade lijdt ten gevolge van een onveilig product, dan moeten we
de wet productaansprakelijkheid gebruiken.
Als het gaat om een consument die schade lijdt ten gevolge van een gebrekkig product (het product
vertoont een gebrek aan overeenstemming), dan moet de rechtspositie van de consument bepaald
, Pagina |3
worden aan de hand van de bepalingen inzake consumentenkoop (voor zover het gebrek zich
manifesteert binnen een termijn van 2 jaar te rekenen vanaf de levering van het goed).
Hoofdstuk 1: consumentenkoop
1. Algemeen
1.1 Rechtsbronnen
Wanneer een consument een lichamelijk roerende zaak aankoopt van een professionele verkoper,
dan zal die consument zich kunnen beroepen op bijzondere regels inzake consumentenkoop.
1) Algemeen verbintenissenrecht
Als een consument iets koopt van een verkoper, dan is er sprake van een contract waaruit
verbintenissen voortvloeien. Dus die algemene regels van het verbintenissenrecht zijn hier tot op
zekere hoogte van toepassing.
2) Bijzondere regels inzake consumentenkoop
Deze zijn specifiek van toepassing als het gaat over een verkoop aan een consument en hebben
voorrang op de algemene regels inzake verbintenissenrecht.
Deze regels zijn door de Belgische wetgever in de art. 1649bis e.v. B.W. ingeschreven (bij wet van 1
september 2004 en daarin is te zien dat zij een uitvoer zijn van de betreffende richtlijn) en deze
vormen een omzetting van een Europese richtlijn consumentenkoop (1999). Deze richtlijn is
gesteund op het principe van de minimale harmonisatie (dat impliceert dat de lidstaten kunnen
voorzien in een extra/additionele bescherming voor de consument) de Belgische wetgever (die de
Europese richtlijn laattijdig heeft omgezet) heeft slechts in beperkte mate van deze mogelijkheid
gebruik gemaakt.
2. Toepassingsgebied
De bijzondere bepalingen met betrekking tot consumentenkoop vinden toepassing op de verkopen
van consumptiegoederen*** door een verkoper** aan een consument*. (art. 1649bis, §1 BW)
2.1 *Consument
De consument wordt in art. 1649bis §2 BW gedefinieerd als “iedere natuurlijke persoon die handelt
voor doeleinden die geen verband houden met zijn beroepsactiviteit of zijn commerciële activiteit.”
1) Natuurlijk persoon
Dus enkel NATUURLIJKE PERSONEN kunnen consumenten zijn rechtspersonen kunnen zich niet
beroepen op de bescherming die in de regels van de consumentenkoop vervat ligt.
2) Bestemmingscriterium (>< specialisatiecriterium)
Om te weten of die natuurlijke persoon als consument kan worden beschouwd, moeten we het
bestemmingscriterium gebruiken (m.a.w. nagaan voor welk doeleinde het goed wordt aangekocht)
als hij het goed aankoopt voor privédoeleinden, dan zal hij als consument beschouwd worden
de toepassing van het bestemmingscriterium houdt ook in dat geen toepassing wordt gemaakt van
het specialisatiecriterium (= bepaalt dat iemand consument is zodra de persoon niet over een
bijzondere expertise beschikt bij een bepaalde aankoop) om uit te maken wie consument is.
Consumentenrecht
Luminus – mediamarkt: misleiding consument verboden.
Agressieve verkooppraktijken: herroepingsrecht om de consument te beschermen.
Eén en twee centjes verdwijnen: te maken met prijsaanduiding.
Black Friday: sommige winkels geven valse kortingen (vb. prijs fototoestel wordt een week voor black
Friday duurder en tijdens black Friday krijg je dan zogezegd 20% korting).
Wettelijke garantie: sinds wet 1 september 2004 is dit verplicht in de praktijk wordt die niet altijd
nageleefd.
Deel 1: inleiding consumentenrecht
Hoofdstuk 1: ontstaan en definitie consumentenrecht
Consumentenrecht is vrij recent ontstaan (vanaf 1960).
Het heeft geen aparte rechtstak, het leunt aan bij privaatrecht, publiekrecht, strafrecht.
Er bestaat geen eensluidende definitie van ‘het consumentenrecht’
1. Consumentenrecht sensu stricto
= geheel van regels van toepassing tussen beroepsbeoefenaars en consumenten
Afbakening begrippen ≈ rol op de markt
Consument: neemt deel aan de markt (≠ burger, persoon)
2. Consumentenrecht sensu lato
= geheel van regels die tot doel hebben, de economische zelfbeschikking van de consument te
garanderen
Basisvoorwaarden (constitutieve elementen)
→ Contractsvrijheid
→ Vrije mededinging
Compenserende maatregelen indien constitutieve elementen niet volstaan om economische
zelfbeschikking te garanderen.
→ 3 soorten:
Informatieverplichtingen (positief en negatief)
Bedenktermijn (om te vermijden dat de consument te snel zaken online gaat kopen)
Reguleren contractinhoud (de wet bepaalt wat er in zo’n contract met
consumentenkrediet moet staan)
Hoofdstuk 2: rechtsbronnen consumentenrecht
Binnen het consumentenrecht heeft het Europees een heel sterke invloed. Zowel door
verordeningen (onmiddellijk toepasbaar en moet worden nageleefd zoals ze is) als door richtlijnen
(moet eerst omgezet worden in Belgisch recht voor het kan worden gebruikt). Ook het Europees Hof
van Justitie speelt een belangrijke rol.
Nationaal recht is ook belangrijk, waaronder Burgerlijk Wetboek, Wetboek Economisch Recht en Wet
betreffende de aansprakelijkheid voor produkten met gebreken.
Enkele Europese verordeningen
, Pagina |2
→ Verordening 861/2007/EG tot vaststelling van een Europese procedure voor geringe
verordeningen (“Small claims verordening”)
→ Verordening 864/2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele
verbintenissen (“Rome II”)
→ Verordening 2016/679 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met
de verwerking van persoonsgegevens (“Algemene Verordening Gegevensbescherming”)
Enkele Europese richtlijnen
→ Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten
→ Richtlijn 1999/44/EG betreffende bepaalde aspecten van de verkoop van en de garanties van
consumptiegoederen
→ Richtlijn 2005/29/EG betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens
consumenten op de interne markt
→ Richtlijn 2006/123/EG betreffende diensten op de interne markt
→ Richtlijn 2009/22/EG betreffende het doen staken van inbreuken in het raam van de
bescherming van consumentenbelangen
→ Richtlijn 2000/31/EG betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt
Van minimumharmonisatie naar volledige harmonisatie (EU-wetgever)
Specifieke Belgische wetgeving
→ Wet van 21 November 2017 betreffende de verkoop van pakketreizen, gekoppelde
reisarrangementen en reisdiensten
→ Wet van 26 mei 2002 betreffende intracommunautaire vordering tot staking op het gebied
van de bescherming van consumentenbelangen
→ Wet van 11 juni 2004 tot beteugeling van bedrog met de kilometerstand van voertuigen
→ Koninklijk Besluit van 30 juni 1996 betreffende de prijsaanduiding van produkten en diensten
op de bestelbon
→ Koninklijk Besluit van 9 juli 2000 betreffende de vermelding van essentiële gegevens en de
algemene verkoopsvoorwaarden op de bestelbon voor nieuwe autovoertuigen
Nationale wetgeving consulteren: via https://justitie.belgium.be: Belgische wetgeving
Deel 2: bescherming van de consument tegen
gebrekkige en onveilige producten
Als het gaat om een consument die schade lijdt ten gevolge van een onveilig product, dan moeten we
de wet productaansprakelijkheid gebruiken.
Als het gaat om een consument die schade lijdt ten gevolge van een gebrekkig product (het product
vertoont een gebrek aan overeenstemming), dan moet de rechtspositie van de consument bepaald
, Pagina |3
worden aan de hand van de bepalingen inzake consumentenkoop (voor zover het gebrek zich
manifesteert binnen een termijn van 2 jaar te rekenen vanaf de levering van het goed).
Hoofdstuk 1: consumentenkoop
1. Algemeen
1.1 Rechtsbronnen
Wanneer een consument een lichamelijk roerende zaak aankoopt van een professionele verkoper,
dan zal die consument zich kunnen beroepen op bijzondere regels inzake consumentenkoop.
1) Algemeen verbintenissenrecht
Als een consument iets koopt van een verkoper, dan is er sprake van een contract waaruit
verbintenissen voortvloeien. Dus die algemene regels van het verbintenissenrecht zijn hier tot op
zekere hoogte van toepassing.
2) Bijzondere regels inzake consumentenkoop
Deze zijn specifiek van toepassing als het gaat over een verkoop aan een consument en hebben
voorrang op de algemene regels inzake verbintenissenrecht.
Deze regels zijn door de Belgische wetgever in de art. 1649bis e.v. B.W. ingeschreven (bij wet van 1
september 2004 en daarin is te zien dat zij een uitvoer zijn van de betreffende richtlijn) en deze
vormen een omzetting van een Europese richtlijn consumentenkoop (1999). Deze richtlijn is
gesteund op het principe van de minimale harmonisatie (dat impliceert dat de lidstaten kunnen
voorzien in een extra/additionele bescherming voor de consument) de Belgische wetgever (die de
Europese richtlijn laattijdig heeft omgezet) heeft slechts in beperkte mate van deze mogelijkheid
gebruik gemaakt.
2. Toepassingsgebied
De bijzondere bepalingen met betrekking tot consumentenkoop vinden toepassing op de verkopen
van consumptiegoederen*** door een verkoper** aan een consument*. (art. 1649bis, §1 BW)
2.1 *Consument
De consument wordt in art. 1649bis §2 BW gedefinieerd als “iedere natuurlijke persoon die handelt
voor doeleinden die geen verband houden met zijn beroepsactiviteit of zijn commerciële activiteit.”
1) Natuurlijk persoon
Dus enkel NATUURLIJKE PERSONEN kunnen consumenten zijn rechtspersonen kunnen zich niet
beroepen op de bescherming die in de regels van de consumentenkoop vervat ligt.
2) Bestemmingscriterium (>< specialisatiecriterium)
Om te weten of die natuurlijke persoon als consument kan worden beschouwd, moeten we het
bestemmingscriterium gebruiken (m.a.w. nagaan voor welk doeleinde het goed wordt aangekocht)
als hij het goed aankoopt voor privédoeleinden, dan zal hij als consument beschouwd worden
de toepassing van het bestemmingscriterium houdt ook in dat geen toepassing wordt gemaakt van
het specialisatiecriterium (= bepaalt dat iemand consument is zodra de persoon niet over een
bijzondere expertise beschikt bij een bepaalde aankoop) om uit te maken wie consument is.
